Liệu Nga có trả tự do cho hàng nghìn người Ukraine vào dịp năm mới?
- Will Vernon
- BBC News
- Lviv và Kyiv, Ukraine
Một quan chức Ukraine đã nói với BBC rằng họ hy vọng một cuộc trao đổi tù nhân dịp năm mới với Nga sẽ diễn ra "bất kỳ ngày nào", mặc dù các thỏa thuận có thể bị hủy bỏ vào phút cuối.
Petro Yatsenko, từ trụ sở Cơ quan Điều phối về Xử lý Tù binh Chiến tranh của Ukraine, cho biết các cuộc đàm phán với Moscow về việc trao đổi tù nhân đã trở nên khó khăn hơn trong những tháng gần đây, kể từ khi quân đội Nga bắt đầu đạt được những bước tiến đáng kể trên tiền tuyến.
Chỉ có 10 cuộc trao đổi vào năm 2024, con số thấp nhất kể từ khi cuộc xâm lược toàn diện bắt đầu. Ukraine không công bố số lượng tù nhân chiến tranh đang bị Nga giam giữ, nhưng tổng số được cho là hơn 8.000.
Nga đã đạt được những thành tựu đáng kể trên chiến trường trong năm nay, làm dấy lên lo ngại rằng số lượng người Ukraine bị bắt đang gia tăng.
Một trong những người được đưa về nhà trong cuộc trao đổi gần đây nhất, vào tháng 9/2024, là lính thủy đánh bộ Ukraine Andriy Turas.
Trong một căn hộ ở thành phố Lviv của Ukraine, Andriy và vợ Lena kể cho tôi nghe câu chuyện đáng kinh ngạc về thử thách mà họ đã trải qua.
Cả hai đều bị bắt khi đang bảo vệ thành phố Mariupol vào năm 2022.
"Họ đã lên lớp chúng tôi về việc Ukraine chưa bao giờ tồn tại," Lena, một bác sĩ quân y, nói về những người Nga bắt giữ cô. "Họ đã cố gắng xóa bỏ bản sắc Ukraine của chúng tôi trong đầu chúng tôi".
Lena được trả tự do sau hai tuần bị giam. Nhưng những vết thương tâm lý mà cô trải qua trong một trại tù binh chiến tranh của Nga vẫn còn đó.
"Chúng tôi liên tục nghe thấy tiếng la hét, chúng tôi biết những người đàn ông [trong đơn vị của chúng tôi] đang bị tra tấn," cô nói.
"Họ đánh chúng tôi không thương tiếc, bằng nắm đấm, gậy gộc, búa, bất cứ thứ gì họ có thể tìm thấy," Andriy nói. "Họ lột trần chúng tôi trong giá lạnh và bắt chúng tôi phải bò trên nhựa đường. Chân chúng tôi bị xé toạc, chúng tôi sợ hãi và lạnh cóng".
"Đồ ăn thật kinh khủng - bắp cải chua và đầu cá thối. Thật là một cơn ác mộng", người lính thủy đánh bộ nói. "Giống như thức dậy sau một cơn ác mộng vào giữa đêm, ướt đẫm mồ hôi, kinh hoàng".
Thời gian bị giam cầm của Andriy kéo dài hơn nhiều so với vợ anh - hai năm rưỡi.
Khi được trả tự do trong cuộc trao đổi tù nhân cách đây ba tháng, Andriy đã gặp cậu con trai hai tuổi của mình, Leon, lần đầu tiên. Khi hai vợ chồng bị quân Nga bắt giữ, Lena không biết mình đang mang thai.
"Khi biết mình có thai, tôi chỉ biết khóc, đầu tiên là vì hạnh phúc, nhưng sau đó là vì buồn, vì tôi không thể cho chồng tôi biết."
"Tôi liên tục viết thư cho anh ấy, nói với anh ấy rằng cuối cùng anh ấy cũng có một đứa con mà anh ấy đã mong muốn bấy lâu nay," Lena nói, đôi mắt cô sáng lên. "Nhưng anh ấy không nhận được một lá thư nào".
Tôi hỏi Andriy cảm giác khi gặp con trai lần đầu tiên như thế nào. "Tôi nghĩ mình là người hạnh phúc nhất trên thế giới," anh nói và cười tươi.
Trong khi BBC không thể xác minh độc lập mọi điều mà Lena và Andriy nói với chúng tôi, thì lời kể của họ được các tổ chức quốc tế xác nhận, những tổ chức đã phỏng vấn hàng trăm tù binh chiến tranh Ukraine.
Liên Hợp Quốc cho biết Nga áp dụng "tra tấn và ngược đãi có hệ thống đối với các tù nhân Ukraine... bao gồm đánh đập dã man, sốc điện, bạo lực tình dục, làm ngạt thở, tư thế căng thẳng kéo dài, bắt tập thể dục quá mức, thiếu ngủ, hành quyết giả, đe dọa bạo lực và làm nhục".
Trong một tuyên bố gửi BBC, Đại sứ quán Nga tại London cho biết: "Những cáo buộc mà quý vị mô tả là hoàn toàn sai sự thật. Các tay súng Ukraine bị bắt giữ được đối xử nhân đạo và hoàn toàn tuân thủ các quy định của pháp luật Nga và Công ước Geneva. Họ được cung cấp thực phẩm chất lượng tốt, chỗ ở, sự hỗ trợ y tế, cũng như các nhu cầu tôn giáo và tri thức."
Andriy đang được phục hồi chức năng tại một cơ sở y tế ở Lviv. Nhưng anh vẫn có thời gian để tận hưởng kỳ nghỉ cùng vợ và con trai. Đây là Giáng sinh đầu tiên của gia đình Turas bên nhau và món quà tuyệt vời nhất dành cho cậu bé Leon là bố về nhà.
Nhưng nhiều người Ukraine vẫn đang tuyệt vọng chờ đợi tin tức về người thân của họ. Ở trung tâm Kyiv, người thân và các nhà hoạt động tụ họp để chuẩn bị cho một cuộc biểu tình Giáng sinh đặc biệt nhằm kêu gọi thả tù nhân Ukraine.
Họ đứng hàng giờ trong cái lạnh cắt da cắt thịt, xếp hàng trên một trong những con phố chính của thủ đô, trong khi những người lái xe đi ngang qua bóp còi inh ỏi thể hiện sự đoàn kết.
"Chúng tôi hy vọng vào một phép màu Giáng sinh," Tetiana, người có con trai 24 tuổi, Artem, bị bắt gần ba năm trước, cho biết, "Con trai tôi được trả tự do là mong ước sâu sắc nhất của tôi. Tôi đã tưởng tượng đến cuộc gặp gỡ của chúng tôi 100 lần, khi con và tôi ôm nhau, mắt nó sáng lên và cuối cùng con đã trở về quê hương".
Cũng tham gia cuộc biểu tình, cầm tấm biển đỏ là Liliya Ivashchyk, 29 tuổi, một vũ công ba lê tại Nhà hát Operetta Quốc gia Kyiv.
Quân Nga đã bắt giữ bạn trai cô, Bohdan vào năm 2022. Cô không liên lạc với anh kể từ đó.
"Tôi có thể nói rằng thật khó khăn để ở một mình, nhưng tôi không muốn nói như vậy, vì tôi luôn nghĩ về việc anh ấy đang ra sao ở đó," Liliya nói.
Ở hậu trường nhà hát, Liliya cho chúng tôi xem những tin nhắn mà cô vẫn gửi cho Bohdan hầu như mỗi ngày - hình ảnh những trái tim nhỏ. "Tôi nhớ anh ấy rất nhiều. Anh ấy cần được cứu và được tự do," cô nói, môi run rẩy.
Những tin nhắn vẫn chưa được đọc.
Liliya mời chúng tôi xem cô biểu diễn trong một buổi biểu diễn đặc biệt vào Ngày Giáng sinh.
Đó là một điệu nhảy lễ hội được yêu thích ở Ukraine: Blue Danube Waltz của Johann Strauss, được sáng tác vào năm 1866 để nâng cao tinh thần công chúng Áo sau chiến tranh.
Nhà hát chật kín người.
"Kỳ nghỉ Giáng sinh là một khoảng thời gian đau buồn," cô nói khi chuẩn bị lên sân khấu. "Thực sự không có tâm trạng lễ hội chút nào".
Khi buổi biểu diễn kết thúc, những người đi xem vội vã lấy áo khoác của họ. Sau gần ba năm chiến tranh, hầu như mọi người ở đây đều có người thân chiến đấu ở tiền tuyến, bị giam cầm hoặc tử trận.
"Rất nhiều người ở Ukraine đang phải đối mặt với những tình huống khó khăn", Liliya nói. "Chúng tôi chỉ đang chờ đến lúc có thể cùng nhau ăn mừng một lần nữa. Chúng tôi phải nhớ cảm ơn quân đội vì đã cho chúng tôi có được những ngày lễ."
Nhận xét
Đăng nhận xét