TIN TỔNG HỢP - 14/04/2025

 RFI

(AFP) – Hàn Quốc bắt đầu phiên tòa hình sự xử cựu tổng thống Yoon về tội « nổi loạn ». Hôm nay, 14/04/2025, trong ngày xét xử đầu tiên, bắt đầu vào lúc 10 giờ, cựu tổng thống Yoon Suk Yeol bị phế truất đã tự bào chữa, phủ nhận đã thực hiện bất kỳ hành vi « nổi loạn » nào trong nỗ lực áp đặt thiết quân luật không thành trong đêm 03 sáng 04/12/2024. Với tội danh này, ông Yoon có nguy cơ bị kết án tù chung thân, thậm chí án tử hình. Phán quyết sơ thẩm dự kiến được đưa ra vào tháng 8/2025. Nhưng phiên xử cũng có thể kéo dài do vụ việc có liên quan đến hơn 70 ngàn trang bằng chứng và nhân chứng.

(AFP ) – Algérie trục xuất 12 nhân viên ngoại giao Pháp. Lãnh đạo ngoại giao Pháp Jean-Noël Barrot hôm nay, 14/04/2025, cho biết, chính quyền Alger đã yêu cầu 12 nhân viên đại sứ quán Pháp phải rời lãnh thổ trong vòng 48 giờ. Quyết định này của chính quyền Alger là nhằm đáp trả việc Pháp bắt giữ ba công dân Algérie. Trả lời truyền thông bằng văn bản, ngoại trưởng Pháp cho biết đã đề nghị Alger từ bỏ biện pháp trục xuất, nếu không, « Paris không còn chọn lựa nào khác là phải đáp trả tức thì. »

(AFP) – Hy Lạp thông báo mua 16 tên lửa chống hạm của Pháp. Bộ trưởng Quốc Phòng Hy Lạp Nikos Dendias hôm nay, 14/04/2025, trong cuộc họp báo chung, cho biết đã ký kết một thỏa thuận với đồng nhiệm Pháp Sébastien Lecornu về việc cung cấp tên lửa chống hạm Exocet. Hai nước, năm 2021, đã ký kết chương trình hợp tác đối tác chiến lược trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh, khi Athens đặt mua 24 chiến đấu cơ Rafale, tiếp theo là 3 tuần dương hạm phòng thủ và can thiệp (FDI), với tổng trị giá là 5,5 tỷ euro. Hai  bên cũng đạt được đồng thuận về một giải pháp để Hy Lạp mua một tuần dương hạm thứ tư.

(L’Indépendant) – Ukraina trình làng drone hải chiến mới. Sau Trident, vũ khí laser hiện đại có khả năng tấn công mục tiêu cách xa 5 km, Ukraina gần đây ra mắt drone hải quân mới nhất mang tên Alligator 9. Thiết bị chống hạm này có thể lắp nhiều vũ khí khác nhau tùy theo nhiệm vụ được giao, như tích hợp tia laser hủy diệt Trident, hay mang theo các drone khác nhỏ hơn chẳng hạn như Alligator 5 ToD. Ngoài ra, theo Kiev, drone mới này có thể được trang bị từ 6 đến 10 quả ngư lôi tự sát. Việc Ukraina sử dụng các loại drone hải chiến cho đến hiện nay đã mang lại một lợi thế đáng kể trong các cuộc chiến trên biển.

(Le Figaro) – Làn sóng chống chiến tranh Gaza nhen nhóm trong quân đội Israel. Khoảng 1.000 phi công dự bị hay đã về hưu, nhiều trăm thủy quân lục chiến và thành viên đơn vị 8200 chuyên về chiến tranh mạng cùng nhiều bác sĩ trong khuôn khổ dự bị đã ký một đơn kiến nghị yêu cầu chấm dứt cuộc chiến ở dải Gaza. Sáng kiến này được đưa ra vào lúc quân đội Israel mở các chiến dịch quân sự chống phe Hamas tại Gaza bằng cách tái chiếm gần ¼ diện tích khu vực. Những người ký kiến nghị tố cáo cuộc tấn công này, theo họ, có nguy cơ gây nguy hiểm tính mạng cho 59 con tin, đồng thời cáo buộc chính phủ thủ tướng Benjamin Netanyahu muốn kéo dài cuộc chiến vì những « lý do cá nhân và chính trị ».

(AFP) – Đàm phán hạt nhân với Mỹ tiến triển, kinh tế Iran có dấu hiệu khởi sắc. Hôm qua, 13/04/2025, bộ Ngoại Giao Iran cho biết đã có cuộc đàm phán hiếm hoi với Hoa Kỳ diễn ra trước đó một ngày tại Oma. Cả hai bên đều khẳng định cuộc trao đổi mang tính xây dựng. Mỹ và Iran sẽ tiếp tục đàm phán « gián tiếp » vào cuối tuần này tại Roma, Ý (19/04), về chương trình hạt nhân cũng như việc dỡ bỏ các trừng phạt của Mỹ đối với Iran. 

(AFP) – Yemen: 6 người chết sau cuộc tấn công của Hoa Kỳ. Lực lượng Houthi hôm qua, 13/04/2025, đã xác nhận thông tin này. Từ tháng Ba, chính quyền Mỹ liên tục không kích, đáp trả Houthi vì những lần tàu của Mỹ đi qua biển Đỏ bị lực lượng này tấn công. Căng thẳng gia tăng từ những năm vừa qua, đặc biệt là từ khi chiến tranh Gaza nổ ra, khi Houthi công khai ủng hộ Hamas, và tấn công vào đồng minh Israel. Hôm qua, lực lượng Houthi cũng cho cho biết đã phóng 3 tên lửa đạn đạo vào một sân bay và một mục tiêu quân sự tại Israel.

(Reuters) – Thủ tướng Malaysia gặp lãnh đạo quân đội Miến Điện tại Thái Lan. Hôm nay, 14/04/2025, thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết sẽ gặp lãnh đạo quân đội Miến Điện, tướng Min Aung Hlaing vào thứ Năm 17/04, để thúc đẩy gia hạn lệnh ngừng bắn giữa quân đội và các nhóm phiến quân tại nước này và bàn về các vấn đề nhân đạo tại Miến Điện, sau trận động đất khiến hàng ngàn người thiệt mạng. Ông Anwar hiện là chủ tịch luân phiên ASEAN năm 2025, và Miến Điện, kể từ sau cuộc đảo chính quân sự năm 2021, không được tham dự các hoạt động chính thức của khối này. 

(AFP) – Meta phải ra hầu tòa vì mua Instagram và WhatsApp. Vụ xét xử được mở ra vào hôm nay, 14/04/2025, tại một tòa án ở Washington, theo đơn kiện được nộp lên cách nay 5 năm, trong nhiệm kỳ đầu tiên của tổng thống Trump. Tập đoàn Meta của Mark Zukerberg đã mua hai mạng xã hội Instagram với giá 1 tỷ đô la (2012) và WhatsApp với giá 19 tỷ đô la (2014). Hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng Mỹ cho rằng trong hơn 1 thập kỷ, « Meta đã duy trì độc quyền tại Hoa Kỳ về các dịch vụ mạng xã hội cá nhân ». Trong phiên tòa kéo dài 8 tuần, cơ quan này sẽ cố chứng minh sự độc quyền của Meta ảnh hưởng đến người tiêu dùng như thế nào. 

(AFP) – Cố vấn thương mại của tổng thống Mỹ xoa dịu căng thẳng với Elon Musk. Ngày 13/04/2025, ông Peter Navarro, người được coi là kiến trúc sư cho chính sách thuế quan của tổng thống Donald Trump tuyên bố « mọi chuyện đều ổn » với Elon Musk. Ông xoa dịu thêm khi cho rằng « Elon Musk, cùng nhóm cộng sự, làm rất tốt công việc để chống lại tình trạng chi tiêu lãng phí, gian lận và lạm dụng. Đây là một đóng góp to lớn cho Hoa Kỳ ». Trước đó, bị cố vấn thương mại Peter Navarro gọi là « kẻ lắp ráp ô tô », tỷ phú Mỹ Elon Musk và là cố vấn thân cận của ông chủ Nhà Trắng đáp trả bằng cách gọi ông là « kẻ ngốc ».

(AFP) – Giải Nobel Hòa Bình người Peru qua đời ở tuổi 89. Nhà báo, nhà văn Mario Vargas Llosa người Peru đã qua đời tại Lima vào hôm qua, 13/04/2025. Sinh ra trong một gia đình trung lưu, ông Llosa được xem là một trong những nhà văn vĩ đại nhất trong thời kỳ văn học Mỹ La Tinh bùng nổ vào những năm 1960-1970. Một trong những tác phẩm đáng chú ý nhất của ông là cuốn Thành phố và lũ chó (La ciudad y los perros, 1963), Cuộc trò chuyện trong quán La Catedral (Conversación en la Catedral, 1969). Theo di nguyện của nhà văn được trao giải Nobel năm 2010, tang lễ của ông sẽ không được tổ chức công khai.

(AFP) – Đan Mạch đặt mục tiêu xóa sổ ung thu cổ tử cung. Hiệp hội Ung thư Đan Mạch cho biết hôm nay, 14/04/2025, cố gắng đạt mục tiêu này vào năm 2040, nhờ chiến dịch tiêm vac-xin HPV và chương trình sàng lọc trên toàn quốc. Tổ chức này khẳng định rằng ngay cả trước năm 2040, rất ít phụ nữ mắc căn mệnh này, và có thể coi như « đây là lần đầu tiên bệnh ung thư biến mất ». Viêm nhiễm virus papilloma là nguyên nhân chính dẫn đến ung thư cổ tử cung đối với trẻ em gái, ung thư hậu môn, vòm họng đối với trẻ em trai, từ 12 tuổi trở lên. Tại Đan Mạch, tỷ lệ tiêm chủng ngừa HPV đối với hai nhóm đối tượng này đạt 89%.