TIN TỔNG HỢP - 04/01/2025

 RFI

(AFP) – Montenegro : Chính quyền thắt chặt quy định hạn chế vũ khí bất hợp pháp sau vụ xả súng hôm 01/01 khiến 12 người chết tại Cetinje. Theo tổ chức phi chính phủ Small Arms Survey (SAS) của Thụy Sĩ, Montenegro chỉ có 620.000 dân, nhưng có đến 245.000 vũ khí đang được lưu hành. Thủ tướng Milojko Spajic hôm 03/01/2025 tuyên bố có quá nhiều vũ khí đang được lưu hành. Sau cuộc họp của hội đồng an ninh, thủ tướng thông báo những ai sở hữu vũ khí trái phép có thời hạn 2 tháng để giao nộp cho nhà chức trách, nếu không sẽ bị khởi tố. Việc cấp phép sở hữu súng cũng sẽ được xem xét lại, kèm theo đó là các biện pháp kiểm tra giấy phép và sức khỏe của người sử dụng.

(AFP) – Nước Mỹ bắt đầu lễ tiễn biệt cựu tổng thống Jimmy Carter. Toàn nước Mỹ từ hôm nay bắt đầu tuần lễ viếng và tiễn biệt cựu tổng thống Hoa Kỳ Jimmy Carter, qua đời hôm 29/12/2024, hưởng thọ 100 tuổi. Buổi lễ viếng mở đầu 15 giờ 15 hôm nay (giờ GMT) tại Plains, thành phố nhỏ quê hương ông tại bang Georgia. Thi hài của ông những ngày tới sẽ được các nhân viên mật vụ thuộc đội bảo vệ chính khách hộ tống chuyển đi qua nhiều thành phố khác của nước Mỹ, trước khi đến Washington ngày 09/01, để cử hành quốc tang. Dự kiến tang lễ sẽ có sự góp mặt của tổng thống mãn nhiệm Joe Biden, tổng thống đắc cử Donald Trump cùng các cựu tổng thống và quan chức chính trị của Hoa Kỳ, cũng như quốc tế.

(Reuters) – Tổng thống Joe Biden dự kiến cấm triển khai các giànkhoan dầu và khí đốt mới trên diện tích hơn 250 triệu ha ngoài khơi nước Mỹ. Reuters trích dẫn Bloomberg News hôm nay 04/01/2025 cho biết luật cấm sẽ được thông báo vào thứ Hai 06/01, liên quan đến Đại Tây Dương, Thái Bình Dương và vịnh Mêhicô, trong khuôn khổ cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Theo New York Times, các điều khoản của đạo luật mà tổng thống Biden viện dẫn sẽ không cho người kế nhiệm Donald Trump khả năng hủy bỏ lệnh cấm. Tuy nhiên, tổng thống vẫn để ngỏ cửa cho các giàn khoan mới ở các khu vực trung và tây vịnh Mêhicô. Nhà Trắng hiện chưa hồi đáp yêu cầu bình luận.

(AFP) – Ấn Độ lo ngại dự án xây đập khổng lồ tại Tây Tạng của Trung Quốc. Ngày 03/01/2025, Ấn Độ đã bày tỏ lo ngại với Trung Quốc về dự án xây dựng đập thủy điện khổng lồ trên sông Brahmapoutre tại Tây Tạng. Theo New Delhi, công trình ngăn sông này có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho nhiều vùng của Ấn Độ và Bangladesh dưới hạ lưu con sông. Dự án này được Bắc Kinh cho là một giải pháp giảm phát thải carbone, đồng thời cải thiện phát triển kinh tế cho Tây Tạng. Dự án này còn lớn hơn nhiều so với con đập thủy điện Tam Hiệp, vốn đã được coi là khổng lồ. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Ấn Độ hôm qua đề nghị Bắc Kinh tôn trọng lợi ích của các quốc gia tại hạ nguồn con sông nói trên. Đồng thời, New Delhi sẽ chú ý tới hồ sơ này và « sẽ có biện pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích của mình ».

(AFP) – Tổng y sĩ Hoa Kỳ : Rượu là nguyên nhân gây ung thư đã được chứng minh, nhưng có thể phòng tránh được. Hôm 03/01/2025, tổng y sĩ Mỹ, bác sĩ Vivek Murthy ra thông cáo, cùng với báo cáo về đề tài này, khẳng định rượu gây ra 100.000 ca ung thư và 20.000 ca tử vong vì ung thư mỗi năm tại Mỹ, ngoài ra là 13.500 ca tử vong vì giao thông đường bộ do uống rượu. Báo cáo nhấn mạnh các đồ uống có cồn, dù là bia hay rượu vang, rượu mạnh, có thể gây ra 7 loại ung thư : ung thư vú, ung thư đại tràng-trực tràng, thực quản, gan, miệng, hầu họng và thanh quản. Tuy nhiên, không phải ai cũng ý thức được về mối nguy này, nên bác sĩ Vivek Murthy khuyến cáo chính quyền Mỹ có những biện pháp mới để cảnh báo và nâng cao ý thức cho người dân. Bác sĩ Vivek Murthy đề nghị nguy cơ ung thư phải được ghi trên nhãn đồ uống có cồn, như tại Hàn Quốc hoặc Ireland. Biện pháp này có thể sẽ được thông qua tại Nghị Viện.

(AFP) – Mỹ chi hơn 300 triệu đô la để phòng chống cúm gia cầm. Chính quyền tổng thống Biden, hôm qua 03/01/2025, thông báo sẽ chi 306 triệu đô la để củng cố công tác đối phó với cúm gia cầm. Khoản tài trợ này nhằm hỗ trợ các chương trình giám sát và nghiên cứu về virus H5N1. Mặc dù nguy cơ cúm lây sang người tương đối thấp, nhưng nhà chức trách vẫn chuẩn bị cho mọi kịch bản có thể xảy ra để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. 66 ca cúm gia cầm ở người đã được ghi nhận trong năm 2024, nhưng chưa có trường hợp nào lây từ người sang người.

(RFI) – Thụy Điển : Chính phủ muốn giảm số lượng sói thông qua săn bắn. Hiện tại Thụy Điển có 375 con sói. Chính phủ muốn giảm xuống còn 170, theo xu hướng chung tạo thuận lợi để diệt bớt sói ở châu Âu để bảo vệ gia súc. Mùa săn sói đã được phát động. Tuy nhiên, thông tín viên RFI Ottilia Ferey, hôm nay 04/01/2025 trích dẫn Magnus Orrebrant, chủ tịch Hiệp hội về các loài động vật ăn thịt của Thụy Điển, cho biết cuộc săn thường niên này vi phạm luật pháp châu Âu, nhưng đã kéo dài từ năm 2010. Ông lưu ý sói dẫu sao cũng là loài đang bị đe dọa, tức là phải được bảo vệ.