TIN TỔNG HỢP - 09/04/2025

 RFI

(AFP) – Tây Ban Nha và Việt Nam nâng cấp quan hệ song phương để đối phó với chính sách thuế quan của Mỹ. Nhân chuyến thăm Hà Nội, thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez cùng với đồng nhiệm Việt Nam Phạm Minh Chính hôm nay, 09/04/2025, đã ký một tuyên bố chung nhằm nâng quan hệ song phương lên mức đối tác chiến lược toàn diện, trong bối cảnh cả hai quốc gia đang đối phó với các mức thuế quan do Washington áp đặt. Thủ tướng Tây Ban Nha tuyên bố « chiến tranh thương mại không mang lại lợi ích cho ai, mà chỉ gây tổn hại cho tất cả các bên ».

(AFP) – Bốn ngư dân Việt Nam thiệt mạng trong vụ va chạm tầu hàng Panama. Theo Trung tâm Cứu hộ Hàng hải Việt Nam (MRCC), tám ngư dân khác đã được cứu sống. Vụ va chạm xảy ngày 08/04/2025, khi tầu hàng Hosei Crown, dài 120 mét và rộng 21 mét, mang cờ hiệu Panama rời cảng Chùa Vẽ ở Hải Phòng để đến Philippines. MRCC cho biết vào thời điểm xảy ra tai nạn sương mùa dày đặc. Một cuộc điều tra đã được mở để xác định nguyên nhân vụ va chạm này.

(AFP) – Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị thăm Malaysia. Bộ trưởng Thông tin Fahmi Fadzil Malaysia, hôm nay, 09/04/2025, cho biết chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ có chuyến thăm cấp Nhà nước đến Kuala Lumpur từ ngày 15-17/04/2025. Đây sẽ là chuyến thăm Malaysia đầu tiên của lãnh đạo Trung Quốc kể từ khi thủ tướng Anwar Ibrahim lên cầm quyền. Chuyến công du này của ông Tập Cận Bình nằm trong chiến lược của Bắc Kinh nhằm thắt chặt hơn nữa các mối quan hệ giữa Trung Quốc với các nước Đông Nam Á trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng với Mỹ.

(Reuters) – Ấn Độ thông qua kế hoạch mua 26 chiến đấu cơ Rafale của Pháp. Hãng thông tấn ANI của Ấn Độ trích dẫn nhiều nguồn tin chính phủ khẳng định Ấn Độ đã thông qua hợp đồng mua 26 chiến đấu cơ Rafale với tổng trị giá 630 tỷ ru-pi, tương đương với khoảng 6,6 tỷ euro. Bộ Quốc Phòng Ấn Độ chưa đưa ra bình luận chính thức nào. Thỏa thuận mua chiến đấu cơ của Pháp đã được đúc kết hồi tháng 7/2023 nhân chuyến thăm Pháp của thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Những chiến đấu cơ này, do hãng Dassault Aviation của Pháp sản xuất, sẽ thay thế các tiêm kích Mig-29 thời Xô Viết để trang bị cho hàng không mẫu hạm mới INS Vikrant của hải quân Ấn Độ.

(RFI) – Iran : Có thể đạt thỏa thuận hạt nhân nếu Mỹ thực tâm. Nhận định được ngoại trưởng Iran Abbas đưa ra ngày 08/04/2025, trước các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân Iran ở Oman ngày 12/04. Trước đó, trong một bài viết trên nhật báo Washington Post, ông Araghchi tuyên bố Iran sẵn sàng chào đón các công ty quốc tế và Hoa Kỳ hiện đang bị ngăn cản đầu tư vào Iran do các lệnh trừng phạt của Mỹ. Nguyên nhân giải thích thái độ hòa hoãn hơn của Iran có thể là tình hình kinh tế nước này ngày càng khó khăn do lệnh trừng phạt của Mỹ, lạm phát vượt tầm kiểm soát, gây ra sự bất bình chưa từng có trong xã hội.

(AFP) – Tòa án Tối cao Israel yêu cầu lãnh đạo Shin Bet vẫn giữ nguyên chức vụ. Ngày 08/04/2025, Tòa án Tối Cao Israel yêu cầu ông Ronen Bar, lãnh đạo cơ quan An ninh Nội địa Shin Bet vẫn giữ nguyên vị trí « cho đến khi nào có quyết định mới ». Yêu cầu này được đưa ra sau một phiên điều trần dài nhằm xem xét nhiều đơn phản đối việc chính phủ bãi nhiệm ông. Trong phán quyết, tòa còn yêu cầu chính phủ có thể phỏng vấn các ứng viên kế nhiệm ông Bar nhưng  không đưa ra « bất kỳ thông báo bổ nhiệm mới » nào. Thủ tướng Netanyahu ngay lập tức có phản ứng, xem quyết định trên của Tòa án Tối cao là « lạ lùng ».

(AFP) – Nhận tài trợ của Kadhafi: Cựu tổng thống Pháp Sarkozy chỉ trích  tòa trong ngày xử cuối cùng. Hôm qua, 08/04/2025, ngày cuối cùng của ba tháng xét xử cựu tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy (2007 – 2012) về những cáo buộc « nhận tài trợ bất hợp pháp trong chiến dịch vận động tranh cử », « che giấu biển thủ công quỹ », « tham nhũng thụ động » và « liên kết tội phạm ». Trong ngày điều trần cuối cùng, Nicolas Sarkozy đã mạnh mẽ chỉ trích một « bản cáo trạng chính trị », trong một « bối cảnh đáng ghét » hàm ý đến vụ xử bà Marine Le Pen, nguyên lãnh đạo đảng cực hữu Tập Hợp Dân Tộc (RN). Theo dự kiến, tòa án hình sự Paris sẽ ra phán quyết vào ngày 25/09/2025.

(AFP) – Washington thông báo đàm phán Nga – Mỹ tại Istanbul. Bộ Ngoại Giao Mỹ hôm qua, 08/04/2025, thông báo Mỹ và Nga có cuộc đàm phán vào ngày thứ Năm 10/04/2025 tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Trọng tâm của vòng đàm phán thứ 10 là tái lập một số hoạt động đại sứ của hai nước, bị giảm đáng kể từ sau cuộc chiến xâm lược Ukraina do Nga phát động. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Tammy Bruce nêu rõ các vấn đề về chính trị, an ninh và hồ sơ Ukraina không nằm trong chương trình nghị sự.

(AFP) – Ouzbékistan đạt thỏa thuận với Mỹ về khai thác khoáng sản. Theo thông cáo của bộ Đầu Tư, Công Nghiệp, và Thương Mại Ouzbékistan hôm nay, 09/04/2025, « nhiều thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực thăm dò và khai thác khoáng sản quan trọng đã được ký kết » với các doanh nghiệp Mỹ nhân chuyến thăm Washington. Tuy nhiên, thông cáo của bộ Đầu Tư không nêu rõ tên của các doanh nghiệp Mỹ cũng như trị giá các khoản đầu tư tại quốc gia Trung Á này. Thông báo được đưa ra vài ngày sau khi một cuộc họp thượng đỉnh « Liên Hiệp Châu Âu – Trung Á » ở Ouzbékistan, trong đó các lãnh đạo châu Âu và Trung Á đã đồng thuận tăng cường hợp tác trong lĩnh vực khai thác khoáng sản và nguyên liệu thô quan trọng.

(Reuters) – Trump ký sắc lệnh hỗ trợ ngành công nghiệp than. Tại lễ ký sắc lệnh trước sự hiện diện của khoảng 30 công nhân mỏ than, tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 08/04/2025 tuyên bố « sẽ khôi phục một ngành công nghiệp bị bỏ rơi ». Sắc lệnh này sẽ mang lại việc làm cho thợ mỏ trong một lĩnh vực sử dụng đến khoảng 40 ngàn công nhân, thay vì 70 ngàn như cách nay 10 năm. Trong số các sắc lệnh được ký, còn có những biện pháp nhằm bảo vệ các nhà máy khai thác nhiệt điện mà theo dự kiến sẽ bị dỡ bỏ trong khuôn khổ nỗ lực giảm phát thải khí các-bon gây hiệu ứng nhà kính.

(NHK) – Tác động của việc cắt giảm tài trợ của Mỹ đối với WHO. Phó Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bà Nakatani Yukiko, than phiền ngân sách của WHO cho giai đoạn 2026-2027 sẽ giảm 40% do việc chính quyền  tổng thống Trump ngừng tài trợ cho cơ quan này. Điều này khiến WHO gặp khó khăn trong việc trả lương cho khoảng 800 trong số 9.000 nhân viên trên toàn cầu. WHO đang tìm kiếm nguồn tài trợ từ các quốc gia khác, nhưng vẫn thiếu hụt 1,8 tỷ đô la.

(AFP) – Bắc Triều Tiên : Em gái lãnh đạo Kim Jong Un chỉ trích phương Tây. Bà Kim Yo Jong, hôm qua, 08/04/2025, đã chỉ trích các nỗ lực do Mỹ dẫn đầu trong việc phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên, gọi ý tưởng này là « giấc mơ hão huyền ». Bà đưa ra bình luận trên sau khi các nhà ngoại giao Hàn Quốc, Nhật Bản và Mỹ ra tuyên bố tại một cuộc họp NATO, khẳng định cam kết của họ về phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên. Kim Yo Jong cho biết bất kỳ cuộc thảo luận nào về việc thuyết phục Bình Nhưỡng từ bỏ vũ khí hạt nhân đều bị Bắc Triều Tiên coi là hành động thù địch.

(AFP) – Mỹ : Tư pháp yêu cầu chính quyền khôi phục quyền tác nghiệp của AP tại Nhà Trắng. Một thẩm phán liên bang hôm qua, 08/04/2025, đã yêu cầu Nhà Trắng khôi phục quyền tác nghiệp của hãng thông tấn Associated Press (AP), vốn bị đình chỉ trong 2 tháng qua, do những bất đồng giữa AP và chính quyền tổng thống Trump, đặc biệt về tên gọi của Vịnh Mêhicô. Thẩm phán này cho rằng việc các nhà báo AP không được tác nghiệp ở Nhà Trắng là vi hiến và đi ngược lại với Tu chính án thứ nhất, bảo vệ tự do báo chí. Ông nhấn mạnh chính phủ không thể cấm cửa các nhà báo chỉ vì bất đồng quan điểm.

(AFP) – Mỹ không cho phép Trung Quốc « đe dọa » hoạt động của Kênh đào Panama. Bộ trưởng Quốc Phòng Pete Hegseth hôm qua, 08/04/2025, đã cảnh báo như trên, đồng thời nhấn mạnh Trung Quốc hay bất kỳ quốc gia nào khác đều không được phép làm tổn hại đến sự toàn vẹn của kênh đào. Ông Hegseth đã gặp tổng thống Panama José Raúl Mulino để thảo luận về quan hệ an ninh giữa hai quốc gia. Về phía Trung Quốc, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Lâm Kiếm hôm nay đã phủ nhận những cáo buộc của Hoa Kỳ và chỉ trích Washington tấn công Bắc Kinh một cách ác ý, « làm tổn hại đến quan hệ Trung Quốc-Panama và một lần nữa để lộ bản chất tàn bạo của Hoa Kỳ ».

(AFP) – Triệt phá đường dây tội phạm xâm hại tình dục trẻ em tại châu Âu. Cảnh sát Ba Lan hôm nay, 09/04/2025, thông báo đã triệt phá một mạng lưới tội phạm xâm hại tình dục trẻ em trực tuyến quy mô lớn, trong khuôn khổ chiến dịch phối hợp với 11 quốc gia châu Âu khác. Trong chiến dịch mang tên FEVER, 166 người trên khắp châu Âu bị sa lưới pháp luật, trong đó có 98 người ở Ba Lan. Chiến dịch này có sự hỗ trợ của Europol và cảnh sát của nhiều nước quốc gia khác. Trong số những kẻ bị bắt, một số đã tham gia sản xuất và phát tán nội dung khiêu dâm trẻ em, cũng như tham gia vào các hoạt động thao túng tâm lý trẻ em. 

(AFP) – NASA sắp có lãnh đạo mới là một tỷ phú ? Ngày 09/04/2025, tỷ phú Mỹ Jared Isaacman điều trần ở Thượng Viện Mỹ để được bổ nhiệm làm lãnh đạo cơ quan không gian Mỹ NASA, theo đề cử của tổng thống Donald Trump, thay thế ông Bill Nelson. Tỷ phú 41 tuổi này, một người thân cận với Elon Musk, bắt đầu được công chúng biết đến từ tháng 09/2024 khi trở thành người bình thường đầu tiên ra khỏi phi thuyền trong không gian, trong khuôn khổ chương trình Polaris Dawn thực hiện bằng phi thuyền của SpaceX. Sau thành công này, ông Jared Isaacman đã đầu tư ồ ạt vào lĩnh vực không gian.