ĐIỂM BÁO PHÁP NGÀY 24-2-2015

Tổng thống Nga, Vladimir Putin tại Minsk với các lãnh đạo Ukraina, Pháp và Đức tại Minsk. Ảnh ngày 12/02/2015.REUTERS/Mykola Lazarenko/Ukrainian Presidential Press Service

 

Theo RFI

Thu Hằng

ngày 24-02-2015  16:33

Putin và mối nguy hiểm Nga : phương Tây nhẹ dạ cả tin

 

Khủng hoảng tại Ukraina đã kéo dài một năm và dường như chưa có lối  thoát. Trên trang nhất trong số ra ngày 24/02/2015, báo Le Monde nhận định :  « Putin và mối nguy hiểm Nga : một năm nhẹ dạ cả tin của phương Tây »

Bài báo lần lượt phân tích những sai lầm của Liên Hiệp từ khi tổng thống Putin lên nắm quyền vào năm 2000. Tác giả bài báo khẳng định từ lúc khủng hoảng tại Ukraina xảy ra, người châu Âu và Mỹ đã đánh giá thấp quyết tâm và không giải mã được mưu đồ của Nga. Vì thiếu khả năng đánh giá mà từ một năm nay, các nước thành viên Liên Hiệp liên tục bất ngờ trước cách hành xử của Nga trong cuộc khủng hoảng Ukraina và biến nó thành cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất từ sau chiến tranh lạnh.

Sai lầm đầu tiên được bài báo nêu lên là : « thiếu năng lực phân tích ». Thực vậy, từ 10 năm nay, nước Nga dần dần xa dời quỹ đạo phát triển của châu Âu. Trong khi đó, Liên Hiệp Châu Âu không hề mảy may quan tâm tới hướng đi của nước này, cũng như suy nghĩ tới hậu quả.

Dẫn lại lời một chuyên gia phân tích, báo Le Monde cho biết đây là do châu Âu đã mất « năng lực phân tích tập thể ». Đây cũng là ý kiến của Ngoại trưởng Anh. Ông cũng cho rằng châu Âu trở nên « tự phụ » và coi nước Nga không phải là một mối đe dọa hay bận tâm từ sau hai đời tổng thổng Gorbatchev và Eltsin. Thái độ này trở nên phổ biến khắp Tây Âu, ngay cả khi Vladimir Putin trở thành tổng thống Nga vào năm 2000. Những dấu hiệu báo trước một cuộc đua từ phía Nga đã xuất hiện vào cuối năm 2000.

Tại thời điểm đó, Liên Hiệp Châu Âu còn có quá nhiều việc phải làm, như : xây dựng ‘Eurozone’, mở rộng khu vực sang các nước Đông Âu và Baltic.

Năm 2007, tại hội nghị an ninh Munich, tổng thống Nga đã có một bài phát biểu rất cứng rắn, ám chỉ tới việc bành trướng của Nga. Ngay năm sau, 2008, nước này can thiệp vào Gruzia. Tuy nhiên, sự kiện này cũng chẳng ngăn cản việc tổng thống Pháp lúc đó là Sarkozy bán hai tuần dương mẫu hạm Mistral cho Nga. Paris không coi đây là mối đe dọa tiềm tàng.

Cũng vào năm 2008, tại Thượng đỉnh Bucarest, Pháp và Đức chấm dứt việc mở rộng khối Liên minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) để trấn an Nga, khiến Putin rất hài lòng.

Thế nhưng, Liên Hiệp Châu Âu không đưa ra một chiến lược nào nhắm tới các quốc gia biên giới giữa khu vực này và nước Nga, trong đó phải kể tới Ukraina. Cuộc khủng hoảng năm 2008 đã khiến nước Nga chao đảo và chứng minh yếu điểm của nền kinh tế Nga. Chính vì thế, tổng thống Putin buộc phải tăng cường nước Nga bằng cách tạo một liên minh kinh tế và thương mại, được gọi là « Liên hiệp Á-Âu », mà Ukraina là một lá bài quan trọng.

Đánh giá sai lầm về vị trí của Ukraina

Sai lầm thứ hai, được đánh giá là nghiêm trọng, đó là việc Hoa Kỳ, vì quá lo ngại trước sự phát triển của Trung Quốc, đã đề xuất nối lại quan hệ song phương với Nga trong những năm 2009-2011. Tuy nhiên, chiến lược này đã thất bại. Song song, Liên Hiệp Châu Âu cũng tiến hành chiến lược « Đối tác phương Đông » vào đầu thập niên 2010 và không nghĩ rằng Ukraina là láng giềng quan trọng đến thế nào đối với Nga.

Tái nhiệm vào năm 2012, tổng thống Putin đã không ngần ngại hiện đại hóa quân đội Nga. Năm 2013, một cố vấn của tổng thống cho biết : « Chính quyền Ukraina phạm một sai lầm lớn nếu nghĩ rằng Nga sẽ có phản ứng trung lập » về quyết định thân phương Tây của Kiev. Sau đó, ông cũng mập mờ nêu lên rằng : « Hiệp ước song phương về biên giới giữa Nga và Ukraina sẽ bị xóa bỏ ».

Đòn trả đũa đầu tiên của Nga là những biện pháp thắt chặt thương mại với Ukraina suốt mùa hè năm 2013. Thế nhưng, dường như phương Tây chỉ ý thức được tình trạng trầm trọng khi hàng loạt sự kiện lần lượt xảy ra tại đây, như : hủy bỏ chương trình hợp tác Á-Âu vào tháng 11 năm này, « cuộc cách mạng Maidan », bán đảo Crimée bị sát nhập vào Nga, chiến sự vùng Donbass và chuyến bay MH17 của Malaisia bị bắn hạ trong vùng ly khai.

Đầu năm 2014, tổng thống Pháp vẫn « ngây thơ » tin rằng : « Ông Putin không muốn sát nhập miền Đông Ukraina. Tôi chắc điều này. Ông ấy đã nói với tôi thế. Điều ông ấy cần là muốn gây ảnh hưởng ». Còn thủ tướng Đức Merkel thì tỉnh táo hơn khi tuyên bố với tổng thống Mỹ rằng ông Putin « đã mất đầu óc thực tế, ông ấy đang ở một thế giới khác ». Đây là kinh nghiệm do bà tiếp xúc với tổng thống Nga từ hơn 10 năm nay và đã kinh qua thời kỳ thống nhất với Đông Đức nên hiểu được nội tình của chủ nghĩa Xô Viết.

Sau một thời gian kiên nhẫn chờ đợi, bà đã thay đổi thái độ, đặc biệt từ sau cuộc nói chuyện với tổng thống Nga bên lề Thượng đình G20 tại Brisban (Úc). Đối với bà, từ nay trở đi, tồn tại hai hệ thống và hai cách nhìn về trật tự quốc tế hoàn toàn đối lập nhau. Và đầu tháng hai vừa qua, bà tuyên bố cuộc đấu đầu sẽ còn kéo dài.

Cánh tả Hy Lạp lục đục chia rẽ

Quay sang một vấn đề nổi cộm khác tại châu Âu, các báo đều quan tâm tới việc cánh tả cầm quyền tại Hy Lạp bắt đầu lục đục chia rẽ trước những yêu cầu cải tổ để tiếp tục nhận được trợ cấp. Hôm qua, ngày 23/02/2015, là hạn chót cho Hy Lạp nộp danh sách cải cách cho Eurogroupe. Bruxelles sẽ công bố những cải cách này vào hôm nay.

Báo Le Monde nhận xét : « Bị dồn vào chân tường, Hy Lạp chia rẽ trên vấn đề cải cách cần làm ». Tờ báo cho biết những rạn nứt đầu tiên xuất hiện trong nội bộ đảng Syriza cầm quyền. Nhiều lãnh tụ lịch sử đã lên tiếng đả kích chính phủ thất hứa. Một số thông tin tiết lộ rằng hai chương trình nổi cộm trong số những cải cách liên quan tới chương trình xã hội, là đấu tranh chống gian lận chất đốt và cải tổ thuế khóa (như tham nhũng và trốn thuế). Về phản ứng của người dân, dù thở phào nhẹ nhõm, họ vẫn không ảo tưởng nhiều lắm về chương trình hỗ trợ này.

Không chỉ phản ánh căng thẳng giữa Liên Hiệp và Hy Lạp dưới dòng tựa : « Danh sách cải cách bị giằng xé giữa Bruxelles và Athènes », tờ Le Figaro cũng đưa tin rạn nứt trong nội bộ đảng cầm quyền tại Hy Lạp. Một « lão thành » của đảng Syriza lấy làm tiếc là thủ tướng Hy Lạp « sau một tháng lên nắm quyền, đã « không áp dụng chương trình trong chiến dịch tranh cử của mình ». Ông cũng chỉ trích rằng trong cách đàm phán với châu Âu, chỉ có mỗi ngôn từ là thay đổi : « các thể chế » thay cho « Bộ Ba », hay « biên bản ghi nhớ » thay cho « thỏa thuận ».

Cũng thông tin về những căng thẳng đầu tiên xuất hiện trọng nội bộ cực tả cầm quyền, Les Echos cho biết thêm người dân Hy Lạp ủng hộ chính sách cải cách của chính phủ. Một cuộc thăm dò gần đây cho biết 81% người Hy Lạp ủng hộ cách thỏa hiệp của chính phủ với các tổ chức tài chính « chủ nợ ». 86% người Hy Lạp tìm lại được lòng tự hào dân tộc và sự lạc quan và 49% trong số họ cho rằng tình hình kinh tế của đất nước sẽ được cải thiện.

Châu Á ngày càng có trọng lượng trong lĩnh vực « kinh doanh thể thao »

Nhìn sang châu Á, châu lục này ngày càng có trọng lượng trong lĩnh vực « kinh doanh thể thao ». Đây là chủ đề được báo La Croix phân tích nhân sự kiện một tỉ phú Trung Quốc muốn mua lại câu lạc bộ bóng đá hạng 2 Sochaux của Pháp, đang nằm trong tay tập đoàn PSA Peugeot Citroen.

Các cổ động viên của Sochaux sẽ không ngờ có ngày câu lạc bộ của mình đá dưới sự chỉ đạo của một ông bầu Trung Quốc. Quá trình thương lượng đang diễn ra với Ledus và sẽ đưa ra thỏa thuận chính thức vào khoảng cuối tháng 5 tới với khoản tiền chuyển nhượng lên tới 7 triệu euro.

Hồ sơ này khẳng định thêm những tham vọng mới của các nước châu Á trong lĩnh vực kinh doanh thể thao. Phải kể tới đầu tư của Qatar vào câu lạc bộ hạng nhất Paris Saint Germain nổi tiếng của Pháp. Trên thị trường châu Âu, 3 năm trở lại đây, các nước Trung Đông đã đầu tư tới 1,5 tỉ đô la vào lĩnh vực thể thao, đặc biệt là vào môn thể thao vua.

Chỉ riêng Hoa Kỳ là thị trường thu hút đầu tư lớn nhất của các nước châu Á, với tổng số tiền lên tới 1,1 tỉ đô la. Các nước Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản không ngần ngại tài trợ cho các giải lớn tại đây, ví dụ, tập đoàn Samsung đã chi tới 33,3 triệu đô la để trở thành đối tác của giải bóng rổ NBA.

Các nước này đang xoay sang đầu tư vào thể thao châu Âu. Đó là trường hợp của ông chủ tập đoàn Wanda của Trung Quốc đã nắm giữ 20% vốn của đội bóng đá Atlético Madrid (Tây Ban Nha) và vừa mua được 68% vốn của tập đoàn quản lý bản quyền thể thao Infront Sports & Media. Ngoài ra, còn phải kể tới tỉ phú người Indonesia Erick Thohir có trong tay 70% vốn của đội bóng đá Inter Milan (Ý)…

Rất nhiều doanh nghiệp châu Á có dư tiềm lực tài chính để đầu tư vào các câu lạc bộ châu Âu đang gặp khó khăn và tìm kiếm đầu tư. Các công ty này muốn quảng bá hình ảnh của mình trong bối cảnh đầy thuận lợi này. Sắp tới, các doanh nghiệp châu Á còn có nhiều cơ hội quảng bá khác tại Thế vận hội Mùa Đông 2018 diễn ra tại Hàn Quốc. Còn Trung Quốc đang thúc đẩy cạnh tranh để có thể tổ chức Thế vận hội này vào năm 2022 và Cúp bóng đá Thế giới vào năm 2026.

Những kết quả mới về điều trị bệnh Sida và Ebola

Kết quả thử nghiệm thành công về thuốc điều trị bệnh Ebola được báo Le Figaro đăng trong bài : « Một loại thuốc điều trị Ebola cho kết quả lạc quan ». Còn tờ Libération thì hân hoan về kết quả của một loại thuốc phòng ngừa bệnh Sida : « Sida : thuốc Truvada có hiệu quả ». Kết quả lạc quan của các loại thuốc này được công bố tối nay, ngày 24/02/2015 tại Seattle (Hoa Kỳ).

Tờ Le Figaro thông tin thuốc favipiravir, được thử nghiệm trên các bệnh nhân nhiễm virus Ebola ở giai đoạn nghiêm trọng tại Guinea, đã cho kết quả đáng mừng. Đây là kết quả nghiên cứu của một nhóm bác sĩ người Pháp của Đại học Bordeaux. Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn dè chừng và cho rằng, dù cho kết quả tốt, một mình loại thuốc này thôi cũng chưa đủ. Cần phải kết hợp nó với những biện pháp trị liệu khác, như máu hồi sức hay một loại thuốc miễn dịch.

Còn về thuốc phòng ngừa bệnh Sida, tờ Libération đề cập tới kết quả của thuốc Truvada. Thuốc này phải uống ba lần, trước, trong khi và sau khi có quan hệ tình dục có nguy cơ. Tuy nhiên, người Pháp còn phải chờ thêm một thời gian nữa vì loại thuốc này vẫn chưa được cho phép tại Pháp. Lý do là các nhà lãnh đạo liên quan vẫn còn bất đồng : Tổng cục Y tế Pháp bật đèn xanh, trong khi đó Cơ quan quốc gia về An toàn dược lại chần chừ.

Thời sự Pháp

Trong số ra ngày hôm nay, các nhật báo Pháp quan tâm tới nhiều vấn đề khác nhau tại Pháp. Le Monde xoay quanh các vấn đề xã hội như : tăng số ca nhiễm cúm vào mùa đông năm nay, có nên ngừng thu thuế xa lộ hay không và số lượng nhà bỏ trống, thường là nơi ở thứ hai, lên tới 2,6 triệu, trong khi đó lượng nhà cho thuê không đủ với nhu cầu.

Tờ Le Figaro thông tin vương quốc Bỉ đang xem xét hợp pháp hóa việc mang thai hộ mà 30% trẻ sinh ra là của các cặp vợ chồng người Pháp. Hiện tượng này không được cho phép mà cũng không bị cấm tại Bỉ. Vì thế, Thượng viện nước này đã đề xuất ba dự luật nhằm đưa vấn đề này vào khuôn khổ.

Thông tin tuần dương chiến hạm Charles de Gaulle của Pháp ra nhập liên quân chống djihad tại Irak được báo chí lần lượt thông tin dưới các dòng tựa : « Pháp đẩy mạnh chống Daech » trên tờ Le Figaro và « Với tuần dương chiến hạm, nước Pháp tăng cường hoạt động quân sự chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo tại Irak ». Còn báo La Croix phân tích : « Tầu « Charles de Gaulle sẽ mang lại gì trong chiến dịch chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo ? »