Nguyễn Chí Vịnh : "Viên tướng khoác áo ngoại giao" của Việt Nam

Thứ trưởng Quốc Phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vịnh (trái) bắt tay đại sứ Hoa Kỳ David Shear tại lễ khởi công dự án làm sạch chất độc Da cam tại Đà Nẵng, 09/08/2012.
REUTERS/Richard Nyberg
Minh Anh

Thứ trưởng Quốc Phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vịnh (trái) bắt tay đại sứ Hoa Kỳ David Shear tại lễ khởi công dự án làm sạch chất độc Da cam tại Đà Nẵng, 09/08/2012.


Chiến lược gia khôn khéo nhất của Việt Nam, hay là một con cáo già mưu mô nhất là những gì nhiều người đánh giá về ông Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam. Theo tờ South China Morning Post, tên tuổi của ông được giới ngoại giao quốc tế bắt đầu biết đến kể từ khi ông chỉ huy việc đối phó với lực lượng quân sự trong khu vực, vốn phải thường xuyên đi theo sự lớn mạnh của Trung Quốc. Đề tài này đã được tờ Courrier International, số ra tuần này trích dịch lại qua bài viết đề tựa « Nguyễn Chí Vịnh : một nhà ngoại giao khôn khéo ».

Xuất thân từ bộ phận tình báo của quân đội, giờ đây ông Vịnh đã bước ra khỏi bóng tối để phát triển một chính sách ngoại giao quân sự. Các vụ tranh chấp xung quanh vùng đảo Trường Sa, Hoàng Sa đã làm cho tình hình tại Biển Đông thêm căng thẳng. Việt Nam, một mặt vẫn phải duy trì các đòi hỏi chủ quyền lãnh thổ trong khu vực. Mặt khác, Hà Nội vẫn phải cải thiện các mối bang giao không những với Trung Quốc và Hoa Kỳ, mà còn với cường quốc khác trong khu vực.

Trong bối cảnh đó, ông Vịnh làm việc không mệt mỏi, liên tục tiến hành các cuộc gặp gỡ các nhà quân sự và nhà ngoại giao trong khu vực. Chủ trương đa phương hóa của Việt Nam được cho là quá phức tạp, nhưng thứ trưởng Quốc phòng vẫn biết đối phó một cách rất mềm mỏng.

Chuyến công du Việt Nam của bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta, hồi đầu tháng 6 năm nay, được bắt đầu bằng chuyến trở lại vịnh Cam Ranh lịch sử, một địa điểm chiến lược rất quan trọng. Vịnh Cam Ranh thuộc tỉnh Khánh Hòa, trong thời kỳ chiến tranh với Việt Nam, Mỹ đã từng đặt một khu căn cứ quân sự tại đây.

Bên cạnh việc thực hiện chính sách cải thiện một cách cẩn thận và từ các mối bang giao giữa hai quốc gia cựu thù (ký kết thỏa thuận hợp tác quân sự vào năm 2011), ông Vịnh cũng chủ trương thắt chặt lại quan hệ quân sự với Trung Quốc, bất chấp các mối căng thẳng giữa hai nước trong những năm gần đây. Theo ông, tăng cường các mối quan hệ trên phương diện quốc phòng sẽ giúp tránh được các vụ đối đầu và xung đột.

Tuy nhiên, sau đó, ông cũng khẳng khái xác nhận bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam. Thậm chí, khi có dịp ông cũng lộ rõ nét thái độ thù nghịch. Tại một hội nghị ở Singapore hồi năm rồi, ông đã lên tiếng cảnh báo rằng, trong trường hợp một trong những bên có hành động leo thang, Việt Nam « sẽ không khoanh tay đứng nhìn ».

Theo tờ South China Morning Post, dĩ nhiên, mọi nhất cử nhất động của ông đều bị giới quan sát theo dõi chặt chẽ. Cho đến giờ, họ vẫn chưa thể nào xác định được ông Vịnh thuộc phe nào. Gương mặt điềm tĩnh, ánh mắt đăm đăm và vẻ mặt buồn buồn đã không lộ ra một chút thông tin gì. Ông khôn khéo trả lời bất kỳ câu hỏi gai góc nào. Người ta chỉ đoán được rằng việc ông hút thuốc liên tục nhằm che đậy các cảm xúc căng thẳng đằng sau vẻ điềm tĩnh đó.

Người ta cũng biết rằng, để thư giãn, ông Vịnh cũng rất thích đàm đạo với một ly whisky. Ông sẵn sàng đặt lại các vấn đề theo lối tư duy của chủ nghĩa giáo điều. Mưu mẹo, nhưng ông cũng tỏ ra rất thông minh, khéo léo và điềm đạm.

Theo như một ghi nhận của một nhà ngoại giao, « con người ông toát lên một vẻ độc đoán, rất chuyên nghiệp và ông cũng luôn tìm cách phát triển và bảo vệ quyền lợi của Việt Nam ».

Giờ đây, dù rằng ông Vịnh không còn lãnh đạo bộ phận tình báo quân sự tại Tổng cục 2 nữa, nhưng nhiều người không khỏi thắc mắc về tiếng nói của ông hiện nay. Việc ông chính thức trở thành ủy viên của Ban chấp hành Trung ương Đảng năm rồi đã mở rộng cánh cửa cho ông vào những vị trí quan trọng hơn. Như vậy, giống như lời nhận xét của một nhà ngoại giao, « ông Vịnh đã ra khỏi bóng tối là để tham gia vào chính trường ».