Xin các "nhà lý luận" đừng nói về cái "chủ nghĩa nửa dơi nửa chuột" mãi nữa

Nguyễn Mộng Hoài

Theo blog Quê Choa

Gần đây có nhiều tác giả viết trên báo Nhà nước và trên báo mạng phân tích về cái "chủ nghĩa xã hội" ở nước ta, vẫn được nêu lên thành tiêu đề quốc gia, chế độ, nhưng chính ông đứng đầu "Đảng ta" lại chưa tin rằng một thế kỷ sau, tức là 100 năm sau cũng chưa có cụ thể trên đất nước ta. Vậy mà người ta cứ nói mỗi ngày giống như mỗi ngày đến nhà thờ Chúa để đọc kinh cầu chúa. Trong bài này, với nhận thức lý luận còn rất non nớt của mình, tôi chỉ dựa vào diễn biến của thực tế đời sông trong mấy chục năm qua để thấy rõ hơn cái chủ nghĩa "nửa dơi nửa chuột" là "chủ nghĩa xã hội ở nước ta, trên một khía cạnh vun vặt nào đó thôi.
Nói đến chủ nghĩa là nói đến toàn bộ các vẫn đề lý luận và thực tiễn, nói đến thể chế chính trị, xã hội, quân sự, kinh tế, văn hóa, giáo dục... từ những vấn đề có tính chất chiến lược đến những vấn đề tưởng như vụn vặt diễn ra hằng ngày trong đời sống cụ thể của đất nước. Theo lời dạy của các "ông trùm" Mác-Lênin, thì chủ nghĩa xã hội bao gồm những vấn đề tầm cỡ quốc gia và quốc tế về toàn bộ thể chế chính trị, kinh tế và xã hội.
Ở nước ta, sau khi thực hiện được thống nhất nước nhà, chúng ta chuyển sang xây dựng chủ nghĩa xã hội. Từ năm 1975 đến năm 1986, chúng ta xây dựng chủ nghĩa xã hội, về chính trị là duy trì theo cơ chế "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ. Tổ chức đảng thì là tổ chức đảng riêng biệt không giống ai. Còn tổ chức Nhà nước quản lý thì phần nào đó thực hiện theo "tam quyền phân lập" hoặc thực tế là "theo đảng quyền độc trị", còn tổ chức bầu bán ra quốc hội và chính phủ chẳng qua là làm theo "dân chủ do đảng chỉ đạo" và theo ý đảng, càng ngày càng không theo lòng dân. Cho nên không có tam quyền phân lập, cũng không có dân chủ thật sự.
Người dân chẳng có vai trò gì trong xây dựng hệ thống chính quyền cả. Từ cấp cơ sở, bố trí ai vào chức vụ gì đều "phải có ý kiến của Đảng cả" mà Đảng thì lại chưa thực có dân chủ trong Đảng. Tầm vĩ mô cả nước thì bất kỳ cái gì cũng phải "xin ý kiến Bộ Chính trị", ở tỉnh thành phố trực thuộc trung ương, thì phải có ý kiến của Thường vụ Đảng cấp tỉnh thành, ở huyện, quận cũng thê thậm chí đến thôn xã, không có ý kiến của thường vụ là vẫn đề cho dù có hợp lòng dân cũng vẫn bế tắc không được thông qua, thậm chí bị gác lại, gây ra nhiều sự ấm ức trong dân, chứ thực chất dân chẳng có quyền làm chủ nào cả, có chăng là "quyền làm chủ trong lao động" "đói thì đầu gối phải bò/no cơm ấm cật còn dò đi đâu !"
Đáng ra, dân làm chủ phải được làm chủ tất cả mội lĩnh vực chính trị, đời sống xã hội, dân chủ hóa toàn bệ hoạt động của chính quyền, minh bạch hóa tất cả các vấn đề có liên quan đến nhân dân. Đằng này, dân bị coi như một đàn cừu non hoặc không được như đàn cừu non. Mọi sự đều áp đặt, cả đến bỏ phiếu trưởng thôn cũng bị áp đặt và có khi tranh nhau đến nảy lửa. Định chế cán bộ cấp này cấp nọ bao nhiều người, bao nhiêu chức danh, quyền hạn, nhiệm vụ của họ thế nào, trách nhiệm của họ đến đâu, khi làm sai thì ai chịu trách nhiệm hay lại chỉ đổ cho lãnh đạo tập thể là xong.
Vì thế cho nên, dân ta đang phải chịu đội một cái "nấm" chính quyền đông đảo vô kể,một phương của tỉnh Quảng Ninh có đến hơn 600 cán bộ các loại, một xã ở Thanh Hóa có trên dưới 500 cán bộ, trong đó không ít cán bộ trong diện "sáng vác xe máy đi, tồi lên xe máy đi về nhà (hoặc là đi nhậu nhẹt) Rất nhiều công việc hành chính phải có "bôi trơn". Vì bộ máy của ta có nhiều "hoen rỉ" quá rồi nên lúc nào việc gì liên quan đến dân cũng "bắt dân phải bôi trơn" đến nỗi Bà Phó chủ tịch nước phải kêu lên "họ ăn bất cứ cái gì !" Chẳng lẽ chủ nghĩa xã hội tươi đẹp của chúng ta đang huy động toàn dân xây dựng và bảo vệ lại như vậy ư. Đích thị là "nửa dơi nửa chuột rồi còn gì !
Kinh tế xã hội chủ nghĩa, mấy chục năm qua, nhất là từ khi có đổi mới đến nay, nhiều cái được bung ra, làm ăn phấn hứng một thời gian, nay dường như đâu lại hoàn đấy, thậm chí còn tệ hại hơn cả trước thời kỳ đổi mới. Vẫn duy trì kinh tế quốc doanh làm chủ đạo, mà người dân chúng tôi thấy chẳng có "ông quốc doanh nào chủ đạo' để phát triển cả mà chỉ toàn thế các ông ấy làm hại ngân sách Nhà nước, chiếm đoạt đất đai, bỏ phí đất đai, tài nguyên thậm chí "đào cả mả ông cha bán cho nước ngoài" Nhìn vào sự phát triển của các tập đoàn kinh tế quốc doanh thì chỉ thấy thua lỗ và xập xệ, trong khi các vị được giao trách nhiệm quản lý các tập đoàn, các cơ sở kinh tế quốc doanh đều lĩnh lương khủng, đều trở thành những người giầu "nứt đố đỏ vách", đều trở thành tư bản đỏ hoặc quý tộc đỏ.
Như vậy là nhờ có đường lối kinh tế của Đảng trong nhiều năm qua, đã hình thành một "giai cấp" quý tộc mới mà chính tư tưởng của chủ nghĩa xã hội là xây dựng một xã hội không con giai cấp, không có người bóc lột người, không còn cái hố ngăn cách giầu nghèo, sang hèn, không xuất hiện những ông vua lớn nhỏ. Nước ta có 11.000 xã, phường, hơn 600 quận huyện, 63 tỉnh thành phố, ta thẻ thống kê xem có bào nhiều "Vua" lớn nhỏ từ thôn xã trở lên và có bao nhiều các nhà quý tộc và tư bản đỏ giầu có không thể tưởng tượng được.
Đi theo các quan chức là các "mệnh phụ phu nhân", các công chúa, các công tử, học thì dốt và lười học những lại được bố trí làm việc và hưởng lợi ghê gớm. Xây dựng chủ nghĩa xã hội, sao xuất hiện nhiều quý tộc, tư bản đỏ, con ông cháu cha ăn trên ngồi chốc như vậy. Phải chăng đây là một sự công bằng mà hằng ngày các nhà lý luận và các văn bản nghị quyết cứ ra rả nói không biết mỏi mồm, không biết chán.
Cái "chủ nghĩa xã hội" của chúng ta đang xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Nghe thì ra vẻ oai phong lẫm liệt như vậy, nhưng trong thực tế đời sống dân chúng thì khác hẳn. Xã hội ta hiện nay dường như không có được những chuẩn mực văn hóa, một phần thôi như "chẩn mực văn hóa thời Cụ Hồ" cũng dường như bị tiêu vong. Toàn xã hội bây giờ là cả một sự băng hoại.
Chưa bao giờ xã hội Việt Nam lại có nhiều gái điểm, chuyện tình công sở, bồ bịch của sếp lớn sếp nhỏ, thậm chí "mang cái vốn tự có" để mua quan bán chức, để "vinh thân phì gia" nữa cơ. Cái vốn tự có ấy đã và đang làm lũng đoạn nền văn hóa đạo đức dân tộc chứ không "đậm đà bản sắc dân tộc" đâu. bao nhiều người Việt nam phải đi làm "cu-ly" cho các ông chủ "công ty trách nhiệm hữu hạn" trong nước, chủ cơ sở tư nhân, chứ có được đóng vai trò là giai cấp công nhân lãnh đạo đất nước đâu.
Làm cu-ly nên lương thì thấp, làm việc kéo thêm giờ hằng ngày, chẳng ai coi luật lao động ra cái gì, đời sống văn hóa hầu như chỉ là số không, quan hệ nam nữ, đồng nghiệp, đồng loại dường như chỉ vì tiền...Trong khi đó, chỉ cần phấn đấu vào đảng, làm chức vụ này khác dần lên đến cán bộ chủ chốt cấp phường, xã thôi cũng đã ăn đủ. Quy định cán bộ chủ chốt không nên làm quá hai nhiệm kỳ (10 năm), những tại quê tôi người ta "biến tấu" làm đến 20 năm, thậm chí hơn nữa. Đủ thời gian để tích lũy kinh nghiệm vơ vét của cả xã hội và "bóc lột" nhân dân.
Tại địa phương chúng tôi hiện đang có nhiều cặp "bí thư chủ tịch xã" thay đổi nhau làm đến bốn khóa mà khóa nào cũng vớ bẫm, chả trách họ giầu là phải. Ấy là chưa nói "xã hội đỏ" bây giờ rất tích cực "bám lấy xã hội đên" để làm dự án, để xây dựng công trình, để lấn chiếm đất đai và làm giầu bất chính...Một hiện tượng hơi là đã xảy ra trước mũi chúng tôi : Trong 10 năm qua, nghĩa là từ khi có chủ trương đưa địa phương chúng tôi vào "Khu công nghiệp", hầu hết diện tích cánh tác trên 400 ha bờ xôi ruộng mật đã "chuyển nhượng" cho khu công nghiệp. Dựa vào đó, cán bộ xã thoải mái bán 1000 xuất đất làm "đất thỏ cư" mà cứ êm như ru. Tất nhiên không phải ai muốn mua đất giá "dãn dân" cũng được đâu. Họ bán cho họ cả đấy, chúng mình lại bán cho chúng mình.
Thấy vậy, dấy lên phong trào "toàn dân lấp ao, cả làng lấn chiếm" mạnh ai nấy làm, nhất là những người ra trại và làm nhà gần đất công, gần đồng ruộng "sở hữu toàn dân". Tự do lấn chiếm, bao nhiêu mét vuông tùy heo khả năng của từng nhà và sự "im lặng" của chính quyền. Ngày xưa, dân ta hễ mở miệng là nói "ơn đảng, ơn Nhà nước" nay họ vẫn nói như thế, nhưng lại hiểu ngược lại 180 độ. Anh H. lấn chiếm được mấy trăm mét vuông thùng vũng quanh nhà, rộng gấp mấy lần mảnh đất "xã chia cho làm nhà từ trước". Gần đây, anh bán chỗ đất được hợp lý hóa, cấp "Sổ đỏ" chứng nhận quyền sử dụng đất ấy đi lấy mấy trăm triệu thêm vào xây ngôi nhà ba tằng với đầy đủ tiện nghi hiện đại trên đất lấn chiếm một cách đàng hoàng. Anh nói: "Tôi nhờ ơn Đảng mới được như vậy chứ trước đây mơ cũng chẳng có."
Cái bản sắc văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc của ta hiện nay phải chăng là cô bảo mẫu đánh đập bạo hành trẻ em mẫu giáo, học sinh cấp 2 đã yêu đương lung tung và nhiều cháu có bầu khi mới học chưa hết lớp 9, sinh viên có hàng nghìn cặp sống thử như vợ chồng. Công sở nào từ cấp xã trở lên đều có "tình công sở" Đến nối cô văn phòng xã tôi "làm em nuôi" ông chủ tịch xã, cô kế toán tài chính xa làm em nuôi ông Bí thư xã gần như công khai. Cồ nào cũng có chồng có con cả rồi, những vì "nhóm lợi ích" nên cứ quan hệ thoải mái. Anh chồng của cô văn phòng tức quá không làm gì được bền trèo lên mái nhà dỡ ngói quẳng xuống sân cho vơ nát để bõ tức. hàng xóm có người sang đếm đống ngói mới mua 100 viên của anh ta mới biết anh ta đã đập vỡ mất 72 viên vì 100 viên ngói sanh mua định lớp chỗ dột nay chỉ còn 28 viên, chứ ngói đã vỡ rồi thì đếm làm sao được...Nhan nhản những cảnh con đối xử tàn tệ với cha mẹ, ông bà, anh chị em "từ mặt nhau" đôi khi vì chuyện cỏn con.
Đi về cơ sở bây giờ, để ý một chút không khó lắm cũng thấy cái "chủ nghĩa nửa dơi nửa chuột" ấy diễn ra hằng ngày như thế nào, khỏi làm phiền đến các "tiến sĩ lý luận Mac-Lê". Dân mình thích cái gì cũng phải rõ ràng, đen ra đen trắng ra trắng, công khai minh bạch, chứ cứ nửa dơi nửa chuột mãi thế này thì cho dù 100 năm nữa có cái chủ nghĩa xã hội như hiện giờ thì vẫn khổ, vẫn nhục chứ chẳng có sung sướng cái nỗi gì !...
Nguyễn Mộng Hoài