Ông Đường Văn Thái lãnh án 12 năm tù: các tổ chức nhân quyền quốc tế phản đối
Ông Đường Văn Thái (hay còn gọi là Thái Văn Đường), một nhà hoạt động người Việt từng tìm kiếm tị nạn tại Thái Lan, vừa bị tuyên 12 năm tù, ba năm quản chế, về tội tuyên truyền chống nhà nước theo Điều 117 của Bộ luật Hình sự, trong một phiên tòa kín tại Hà Nội hôm 30/10.
Luật sư Lê Văn Luân, một trong hai luật sư bào chữa cho ông Thái, viết trên Facebook cá nhân rằng "đây là mức án chưa từng có trong lịch sử về loại tội danh Điều 117 BLHS 2015, trước đây tương ứng với Điều 88 BLHS 1999".
Ông Thái, 42 tuổi, đã chạy khỏi Việt Nam sang Thái Lan vào năm 2019 và được Cơ quan Tị nạn Liên Hợp Quốc (UNHCR) cấp quy chế tị nạn.
Trong khi đang chờ tái định cư ở một quốc gia thứ ba, vào tháng 4/2023, ông Thái được cho là đã bị một số người không rõ danh tính bắt cóc ở Bangkok và cưỡng bức đưa ông trở về Việt Nam.
Trong khi đó, chính quyền Việt Nam nói ông đã bị bắt khi đang từ Lào xâm nhập trái phép vào Việt Nam vào tháng 4/2023.
Sau phiên tòa xét xử ông Thái và những người liên quan, truyền thông Việt Nam đưa tin rằng "các bị cáo bày tỏ ăn năn, hối cải, mong muốn nhận được sự khoan hồng của pháp luật".
Báo chí Việt Nam cũng viết rằng hội đồng xét xử nhận định việc truy tố các bị cáo là "đúng người, đúng tội, đúng quy định của pháp luật."
Mặc dù chính quyền Việt Nam chưa bao giờ thừa nhận bắt cóc ông Thái thông qua cảnh sát Thái Lan, camera an ninh mà Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Quốc tế (HRW) được xem cho thấy vào ngày ông Thái mất tích, một người đàn ông đang la hét khi bị những người đàn ông khác dùng vũ lực kéo và đẩy vào một chiếc xe hơi.
Bạn bè của ông Thái sau đó cũng nói rằng họ tin chắc ông "đã bị bắt cóc đưa về Việt Nam".
"Chính phủ Việt Nam nên hủy bỏ bản án có động cơ chính trị đối với nhà hoạt động dân chủ Đường Văn Thái và trả tự do cho ông ngay lập tức," HRW tuyên bố trong một thông cáo gửi đi hôm 30/10.
"Ông Đường Văn Thái đã trốn khỏi Việt Nam vì sợ bị chính quyền đàn áp," bà Patricia Gossman, Phó Giám đốc khu vực châu Á của HRW, cho biết.
"Các chính phủ nên công nhận vụ bắt cóc và phiên tòa xét xử nhà hoạt động dân chủ này chỉ là ví dụ mới nhất về việc chính quyền Việt Nam coi thường luật pháp quốc tế và quyền của công dân."
Ông Đường Văn Thái bị xét xử trong một phiên tòa kín kéo dài vài giờ, cùng với một số bị cáo khác được cho là nhân viên nhà nước đã cung cấp thông tin cho ông.
Ông Đường Văn Thái đã có nhiều năm hoạt động tại Việt Nam và tham gia các cuộc biểu tình liên quan đến môi trường.
Truyền thông Việt Nam cáo buộc ông có liên quan đến các nhóm "phản động" bị cấm, bao gồm Hội Anh em Dân chủ và Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam.
Từ tháng 2/2019 đến khi "bị bắt cóc" vào tháng 4/2023, ông Đường Văn Thái đã đăng lên Facebook và YouTube các bài viết và video về tình hình chính trị ở Việt Nam.
Theo HRW, vụ bắt giữ ông Đường Văn Thái xảy ra trong một cuộc đàn áp các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ dưới thời bộ trưởng Công an lúc bấy giờ là Tô Lâm, người đã trở thành Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam vào năm 2024.
Lực lượng an ninh dưới quyền của ông Lâm bị tình nghi liên quan đến các vụ việc khác ở ngoài biên giới Việt Nam, bao gồm vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh, một cựu quan chức bị cáo buộc tham nhũng, ở Berlin (Đức) vào tháng 7/2017 và vụ bắt cóc nhà báo Trương Duy Nhất ở Bangkok vào tháng 1/2019. Tuy nhiên, chính phủ Việt Nam luôn phủ nhận việc bắt cóc, thay vào đó nói rằng những người này về nước đầu thú.
Cả ông Thanh và ông Nhất đều đang chịu các án tù dài hạn.
"Một đội bắt cóc của chính quyền Việt Nam đã bắt cóc Đường Văn Thái trên đường phố Thái Lan vào ban ngày, ép ông ta lên xe trong khi các nhân chứng người Thái Lan kinh hoàng chứng kiến, rồi lôi ông ta qua Lào trở về Việt Nam một cách bất hợp pháp. Đây là một trường hợp rõ ràng về hoạt động đàn áp xuyên quốc gia, rất giống với vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh của Việt Nam tại Berlin năm 2017, vụ việc bị lên án rộng rãi ở Đức và khắp châu Âu," ông Phil Robertson, Giám đốc Tổ chức Bảo vệ Nhân quyền và Lao động châu Á (AHRLA), phát biểu trước khi phiên tòa diễn ra.
Ông Phil Robertson khẳng định rằng ông Đường Văn Thái là "người tị nạn, không phải tội phạm" và rằng "chính quyền Việt Nam đã bất chấp mọi khía cạnh của luật nhân quyền quốc tế, bao gồm cả luật bảo vệ người tị nạn khỏi bị trục xuất, bằng cách bắt cóc ông ta từ Thái Lan. Chính quyền Việt Nam cũng đã trắng trợn vi phạm chủ quyền của Thái Lan bằng cách tiến hành một âm mưu bí mật như vậy trên đất Thái Lan."
Theo ông Robertson, vụ việc ông Đường Văn Thái chỉ ra rằng ông là nạn nhân của chính sách tư duy của Hà Nội rằng "quyền lực tạo nên lẽ phải" và "họ có thể làm bất cứ điều gì họ muốn đối với người dân Việt Nam, bất kể họ ở đâu trên thế giới và bất kể địa vị hay quốc tịch của họ là gì".
Ông Phil Robertson kêu gọi cộng đồng quốc tế lên tiếng phản đối sự đàn áp của chính phủ Việt Nam đối với những người bất đồng chính kiến ở nước ngoài bằng cách điều tra và trừng phạt những người chịu trách nhiệm cho sự đàn áp xuyên quốc gia.
Bản án 12 năm tù dành cho ông Đường Văn Thái "đã làm trầm trọng thêm các vi phạm của Hà Nội", theo ông Phil Robertson.
Tổ chức Văn bút Hoa Kỳ (PEN America) hôm 30/10 cũng lên án mức án 12 năm tù đối với ông Đường Văn Thái, cho rằng bản án này “rõ ràng là vi phạm quyền tự do ngôn luận”.
“Việc bịt miệng những người viết vì bất đồng chính kiến ôn hòa là vi phạm các tiêu chuẩn quốc tế," tổ chức này viết trên mạng xã hội X, và kêu gọi chính quyền Việt Nam “hủy bỏ bản án khắc nghiệt này và trả tự do cho ông Thái".
Phiên tòa xét xử ông Đường Văn Thái diễn ra ở Việt Nam trong thời gian tòa án Thái Lan đang thụ lý vụ án của ông Y Quynh Bđăp, một nhà hoạt động khác cũng đang tị nạn tại Thái Lan và đang chờ định cư ở Canada.
Chính quyền Thái Lan đã thừa nhận bắt giữ ông Bđăp hôm 11/6 theo yêu cầu của chính phủ Việt Nam.
Ông Bđăp đang trong thời gian kháng cáo, trong khi chính phủ Việt Nam đã khẳng định ông sẽ bị dẫn độ về nước - điều mà các tổ chức quốc tế lên án, cho rằng ông Bđăp sẽ đối mặt với án tù dài hạn, tra tấn và nhục hình, thậm chí là cái chết, nếu ông bị trục xuất về Việt Nam.
'Không còn an toàn'
Nhiều nhà hoạt động như ông Đường Văn Thái, Y Quynh Bđăp, không chỉ ở Việt Nam mà ở các nước Đông Nam Á khác, nhiều năm qua đã chọn Thái Lan làm nơi trú ẩn.
Tuy nhiên, những năm gần đây, Thái Lan dường như không còn an toàn cho người tị nạn nữa khi chính phủ nước này bắt tay với chính phủ các nước khác để trục xuất những người bất đồng chính kiến.
Báo cáo của HRW 'Chúng tôi tưởng rằng chúng tôi an toàn': Đàn áp và trục xuất người tị nạn ở Thái Lan cho thấy những vụ chính quyền Thái Lan bắt tay với các chính phủ khác để bắt và trục xuất người ngày càng thường xuyên hơn sau cuộc đảo chính quân sự vào tháng 5/2014 tại Thái Lan.
Dưới thời chính quyền quân sự của Thủ tướng Prayut Chan-ocha và Phó Thủ tướng Prawit Wongsuwon, đều là tướng quân đội, đã có sự gia tăng rõ rệt trong hoạt động đàn áp nhằm vào công dân nước ngoài tìm kiếm sự bảo vệ tị nạn tại Thái Lan, cũng như đối với công dân Thái Lan đang sống lưu vong tại các nước láng giềng là Lào, Campuchia và Việt Nam.
Mặc dù chính phủ Thái Lan cung cấp hỗ trợ và viện trợ nhân đạo cho những người tị nạn, nhưng những người này không được công nhận hợp pháp là người tị nạn, họ dễ bị cảnh sát bắt và giam giữ, bị mất tích cưỡng bức, dẫn độ và bị trục xuất, bất chấp việc họ có được UNHCR cấp quy chế tị nạn hay không.
Kể từ năm 2014, hơn 150 người tị nạn ở Thái Lan đã trở thành nạn nhân của sự đàn áp xuyên quốc gia, theo số liệu của Freedom House.
Chính phủ Thái Lan đã trục xuất nhiều người Duy Ngô Nhĩ, Campuchia, Lào, Việt Nam về quê hương của họ.
Bà Nadthasiri Bergman, luật sư của ông Y Quynh Bđăp, nói với BBC:
"Nếu bạn nhìn lại lịch sử, có rất nhiều nhà hoạt động đã nhận được quy chế tị nạn và đang chờ tái định cư ở Thái Lan, đã biến mất khỏi Thái Lan và sau đó xuất hiện ở nước họ với các án tù."
"Vụ việc ông Y Quynh Bđăp mới xảy ra gần đây, nhưng chúng ta có thể thấy chính trị ở Thái Lan đã biến động trong vài năm qua hoặc kể từ cuộc đảo chính gần đây nhất. Và chúng ta thấy các nhà hoạt động chính trị cũng phải chạy trốn khỏi Thái Lan."
"Tình hình đang trở nên tồi tệ hơn. Thái Lan không còn an toàn như trước nữa."
Nhận xét
Đăng nhận xét