TIN TỔNG HỢP - 30/01/2025

 RFI

(AFP) – Ngoại trưởng Iran gặp các lãnh đạo Hamas tại Doha. Bộ Ngoại Giao Iran hôm nay, 30/01/2025, thông báo ngoại trưởng Abbas Araghchi đã đến Doha, thủ đô Qatar, để gặp lãnh đạo phe Hamas và đã « hoan nghênh thắng lợi của nhân dân Palestine trong cuộc kháng chiến huyền thoại 16 tháng qua ». Thông cáo cho biết thêm là ngoại trưởng Iran cũng hội đàm với giới chức Qatar để « tham vấn về những tiến triển mới nhất tại Palestine ».

(Reuters) – Tổng thống Philippines sẽ gặp đồng nhiệm Hoa Kỳ bàn về an ninh và di dân. Tuy nhiên, trong cuộc họp báo sáng nay, 30/01/2025, ông Ferdinand Marcos Jr. không cho biết thời điểm sẽ diễn ra cuộc gặp. Theo giới quan sát, Biển Đông và hợp tác quân sự Mỹ-Philippines sẽ là trọng tâm của đối thoại đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ khi tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng.

(AFP) – Philippines bắt thêm 5 người Trung Quốc bị tình nghi làm gián điệp cho Bắc Kinh. Thông cáo được đưa ra hôm nay, 30/01/2025, cho biết 5 người liên quan đã bị bắt vào tuần trước. Hai người trong số đó đã bị bắt tại sân bay quốc tế ở Manila do bị tình nghi cung cấp cho Bắc Kinh thông tin về các căn cứ quân sự ở Trường Sa.

(Yonhap) – Lãnh đạo Bắc Triều Tiên khẳng định theo đuổi vĩnh viễn chương trình hạt nhân. Hãng tin Bắc Triều Tiên KCNA, hôm qua, 29/01/2025, dẫn lời lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un cho rằng chính sách tăng cường lá chắn hạt nhân là « thiết yếu », do « cuộc đối đầu lâu dài với các quốc gia thù địch tàn bạo nhất là điều không thể tránh khỏi ». Phát biểu này được lãnh đạo họ Kim đưa ra trong một chuyến thị sát cơ sở sản xuất vật liệu hạt nhân và một viện vũ khí hạt nhân, nhưng thời điểm không được nêu rõ.

(AFP) – Thụy Điển : Một người đàn ông bị sát hại vì đốt kinh thánh Coran của người Hồi Giáo. Năm 2023, Salwan Momika đã làm dấy lên một làn sóng công phẫn trong thế giới Hồi Giáo khi ông đốt kinh thánh Coran. Hành động này đã làm tổn hại đến quan hệ ngoại giao giữa Thụy Điển và nhiều nước Hồi Giáo trên thế giới. Trên nguyên tắc, nhân vật này phải ra tòa ở Stockholm  hôm nay, 30/01/2025, vì tội « kích động hận thù ». Nhưng đêm qua ông đã bị bắn chết ở phố Sodertalje, cách thủ đô Thụy Điển 40 km về phướng tây nam. Đương sự là một người mang quốc tịch Irak, theo Công Giáo.

(AFP) – Na Uy viện trợ 24 triệu đô la cho Cơ Quan Liên Hiệp Quốc hỗ trợ người tị nạn Palestine (UNRWA). Quyết định được đưa ra đúng vào ngày UNRWA bắt đầu bị Israel « cấm hoạt động » hôm nay, 30/01/2025. Theo giải thích của Oslo, do Gaza bị tàn phá nặng nề, sự hỗ trợ của UNRWA cần thiết hơn bao giờ hết.

(AFP) – Ấn Độ dành 1,8 tỷ euro để bảo đảm nguồn cung khoáng sản chiến lược. Ngày 29/01/2025, chính phủ thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã thông qua việc khởi động chương trình « tăng cường các nỗ lực khai thác nguyên nhiên liệu thiết yếu » trên lãnh thổ Ấn Độ và ngoài khơi các vùng biển của Ấn Độ, với một ngân sách trị giá 1,8 tỷ euro. Kế hoạch này được thông qua vào lúc quan hệ Ấn – Trung có dấu hiệu hòa dịu, nhưng New Delhi muốn giảm bớt sự phụ thuộc vào Bắc Kinh, vốn dĩ cũng là đối thủ lớn trong vùng về nguồn cung khoáng sản chiến lược, như lithium hay cobalt, phục vụ cho ngành sản xuất xe điện.

(AFP) – Kirghizstan bắt một người buôn vũ khí giữa Mỹ và Nga. Cơ quan tình báo Kirghizstan (GKNB) hôm nay, 30/01/2025, thông báo « trong khoảng thời gian từ tháng 4/2022 cho đến nay, một nhóm gồm các công dân Kirghizistan, Nga và Mỹ đã tổ chức, vận chuyển và buôn bán trái phép hơn 300 loại vũ khí », bao gồm các loại súng ngắn Glock và Sig Sauer cũng như súng trường tấn công AR-15. Cũng theo GKNB, số vũ khí này được mua tại Mỹ rồi gởi đến Kirghizstan qua đường bưu điện dưới vỏ bọc thiết bị vidéo, để rồi sau đó được chuyển đến Nga và được bán lại « chủ yếu cho giới tội phạm ». GKNB cho biết tiếp tục truy nã các thành viên khác của nhóm tội phạm xuyên quốc gia này.

 (AFP) – Các nhà điều tra Liên Hiệp Quốc cảnh báo bạo lực ở Miến Điện gia tăng từ sau đảo chính.Trong một thông cáo đăng tải hôm nay, 30/01/2025, Nicholas Koumjian, trưởng nhóm điều tra độc lập về Miến Điện của Liên Hiệp Quốc, cho biết tình trạng « vô luật pháp » ở nước này khuyến khích những kẻ tội phạm thực hiện các hành vi bạo lực trên cả nước. Theo ông Koumjian, hầu hết các bằng chứng được thu thập cho đến nay chỉ ra rằng quân đội là bên chủ yếu thực hiện các tội ác, như đàn áp bạo lực thường dân, bắt giữ các đối thủ, tra tấn bạo lực và cách hành vi lạm dụng khác. Tuy nhiên, nhóm điều tra cũng báo cáo các hành vi tàn bạo đáng lo ngại từ các nhóm vũ trang, như giết người, hiếp dâm và tra tấn. Theo Liên Hiệp Quốc, kể từ sau cuộc đảo chính của quân đội năm 2021, Miến Điện chìm trong khủng hoảng với những cuộc giao tranh giữa nhiều phiến quân và quân đội. Khoảng 3,5 triệu người đã phải di tản .

(AFP) – OpenAI tố cáo công ty Trung Quốc ăn cắp công nghệ trí tuệ nhân tạo. Hôm qua, 29/01/2025, phát ngôn viên của công ty Hoa Kỳ OpenAI, nhà sáng chế ứng dụng ChatGPT, đã tuyên bố « các công ty có trụ sở tại Trung Quốc và các công ty khác đang cố sao chép mô hình của OpenAI ». Lời tố cáo này được đưa ra sau khi một công ty Trung Quốc cho ra mắt ứng dụng DeepSeek, có khả năng cạnh tranh với ChatGPT, nhưng có chi phí phát triển rẻ hơn nhiều. Giám đốc phụ trách về AI của chính quyền Trump, David Sacks, trả lời Fox News, cho biết « có bằng chứng DeepSeek đã chắt lọc kiến thức từ các mô hình của OpenAI ». Doanh nghiệp do Sam Altman lãnh đạo bày tỏ mong muốn làm việc với chính phủ Mỹ  để ngăn chặn đối thủ chiếm đoạt công nghệ của Hoa Kỳ. Bản thân Open AI cũng bị cáo buộc vi phạm sở hữu trí tuệ, do sử dụng các tài liệu có bản quyền để đào tạo những mô hình AI tạo sinh.