Qua bài học Achentina, Hy Lạp không hoàn toàn tuyệt vọng
Theo RFI
Tú Anh
ngày 30-06-2015 15:05
Người dân Hy Lạp nay chỉ được rút tối đa 60 euro từ các máy rút tiền tự động. Ảnh chụp ngày 30/06/2015 tại Athens.Reuters
Tú Anh
ngày 30-06-2015 15:05
Người dân Hy Lạp nay chỉ được rút tối đa 60 euro từ các máy rút tiền tự động. Ảnh chụp ngày 30/06/2015 tại Athens.Reuters
Hy Lạp một chân đã ra khỏi vùng euro bước vào tương lai u ám : ngân hàng đóng cửa, người dân xếp hàng trước các máy tự động để rút tiền không được quá 60 euro. Hình ảnh hoảng loạn này đã từng xảy ra cách nay 15 năm về trước tại Achentina khi quốc gia Nam Mỹ này bị phá sản. Liệu Hy Lạp có cơ may nào để hồi sinh như Achentina ?
Kể từ tuần này, Hy Lạp phải làm quen với trải nghiệm của Achentina sau khi chính phủ Alexis Tsipras ban hành chính sách kiểm soát nguồn tiền tệ, để tránh cho hệ thống ngân hàng và tài chính sụp đổ. Người dân đổ xô rút tiền, bị giới hạn 60 euro mỗi ngày và mua nhu yếu phẩm tích trữ, hy vọng qua được ngày nào đỡ ngày nấy.
Năm 2001, ở Nam Mỹ, người dân Achentina cũng gặp tình trạng khủng hoảng tương tự : tài khoản ngân hàng bị phong tỏa, mỗi tuần chỉ được rút 250 peso. Hoảng loạn. Những người gửi tiền tiết kiệm đua nhau rút hết tiền ký thác ngân hàng. Bạo động bùng lên và lan rộng, siêu thị , hàng quán bị tấn công, cướp phá. Tổng thống Fernando de la Rua leo lên trực thăng chạy trốn. Adolfo Rodriguez Saa lên thay, tuyên bố đất nước thiếu 100 tỷ đôla trả nợ đáo hạn.
Nếu vào ngày trưng cầu dân ý 05/07 tới đây, đa số cử tri Hy Lạp bỏ phiếu chống các đề nghị của các định chế tài chính quốc tế gồm Ngân hàng Trung ương châu Âu, Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ủy ban châu Âu, thì Athens gần như chỉ còn con đường duy nhất là bỏ đồng euro và khẩn cấp thay thế bằng đồng nội tệ trước đây, mà nay bị mất giá so với euro.
Theo chuyên gia kinh tế Achentina Roberto Lavagna, đặc trách tái cấu trúc nợ của Achentina sau năm 2001, thì giữa Achentina và Hy Lạp có nhiều điểm tương đồng : suy thoái kinh tế trong nhiều năm liên tiếp, thâm thủng ngân sách, thất thu thuế, thiếu tiền mặt…
Nếu Achentina gắn kết đồng peso với đô la Mỹ thì Hy Lạp ôm chặt đồng euro ; cả hai không thể phá giá đồng tiền để kích thích xuất khẩu. Vì chính phủ thiếu ngân sách, công chức không được trả lương. Để sống còn, người dân phải « trao đổi mậu dịch » : sửa ống nước cho tiệm bánh đổi lấy ổ bánh mì.Tỷ lệ thất nghiệp lên đến 25%, tỷ lệ nghèo khó 65%.Năm 2002, đồng peso bị phá giá 70%.
Vào thời điểm đó, Achentina thi hành các biện pháp « trị liệu » của Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF. Tân bộ trưởng kinh tế Roberto Lavagna tung ra lá bài thấu cáy đầu tiên đối với IMF : Quỹ Tiền tệ Quốc tế đề nghị toàn là những biện pháp tiết kiệm, thắt lưng buộc bụng làm giảm khả năng mua sắm của người dân. Mà nếu muốn vực dậy nền kinh tế thì phải làm ngược lại, tức là kích thích tiêu dùng. Achentina đã chọn thái độ can đảm nói « không » với IMF.
Nếu Hy Lạp chọn giải pháp như Achentina, từ chối liều thuốc tăng thu giảm chi của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, thì sẽ phải chấp nhận hệ quả tương tự trước mắt. Theo giới chuyên gia, đồng tiền mới có thể bị mất giá đến 70%, nhất là khi gia nhập vùng euro vào năm 2001, đồng drakma của Hy Lạp đã được « nâng giá » rất cao. Những món nợ khổng lồ của Hy Lạp, hơn 300 tỷ euro hiện nay, sẽ nhân lên gấn gắp đôi.
Hy Lạp có cơ may hồi sinh như Achentina ?
Lá chủ bài đầu tiên của Hy Lạp là chỉ vướng nợ bằng euro, trong khi Achentina vay tiền của 8 chủ nợ khác nhau qua những quỹ được gọi là « kênh kênh », với lãi suất nặng.
Nhược điểm của Hy Lạp là không có tài nguyên thiên nhiên như Achentina. Du khách, nguồn ngoại tệ chính, không cho phép Hy Lạp hồi sinh nếu không có dưỡng khí euro. Mà không trả nợ thì IMF khóa « rô-bi-nê ».
Thế nhưng, liệu IMF có dám bỏ rơi Hy Lạp như nhiều lần đe dọa hay không ? Theo chuyên gia Peter Doyle, nếu IMF đặt Hy Lạp vào thế không trả được nợ, thì cả thế giới thấy rõ toa thuốc đắng của định chế tài chính này không hiệu nghiệm.
Thêm vào đó, IMF, tháng ba vừa qua, đã tiếp tục bơm tiền cho Kiev mặc dù tương lai Ukraina đầy bất trắc.
Trong quá khứ, IMF nhiều lần xóa nợ cho các nước nghèo như Haiti sau động đất hoặc cho ba nước tây Phi bị dịch Ebola vài chục triệu đôla. Nhưng Hy Lạp là trường hợp khác biệt. Mất khách hàng Hy Lạp là mất 32 tỷ euro cho vay từ năm 2010 và sẽ làm uy tín IMF suy giảm thêm sau vụ Achentina năm 2002.
Mà vai trò của ban lãnh đạo định chế tài chính này là bảo vệ chặt chẽ nguồn tiền mà 188 thành viên giao phó.
Theo Esward Prasad, một cựu chuyên gia của IMF, Quỹ Tiền tệ Quốc tế không có nhiều lá bài trong tay. Vấn đề là làm sau thuyết phục được Hy Lạp « đồng thuận » với các nhà tài trợ khác.
Có lẽ bà Tổng giám đốc Christine Lagarde đã hiểu rõ. Sau những lời lẽ dứt khoát như đổ dầu vào lửa, chủ nhật vừa qua, nhân vật nắm trong tay một phần dưỡng khí của Hy Lạp tuyên bố : IMF tiếp tục sát cánh với người Hy Lạp.
Năm 2001, ở Nam Mỹ, người dân Achentina cũng gặp tình trạng khủng hoảng tương tự : tài khoản ngân hàng bị phong tỏa, mỗi tuần chỉ được rút 250 peso. Hoảng loạn. Những người gửi tiền tiết kiệm đua nhau rút hết tiền ký thác ngân hàng. Bạo động bùng lên và lan rộng, siêu thị , hàng quán bị tấn công, cướp phá. Tổng thống Fernando de la Rua leo lên trực thăng chạy trốn. Adolfo Rodriguez Saa lên thay, tuyên bố đất nước thiếu 100 tỷ đôla trả nợ đáo hạn.
Nếu vào ngày trưng cầu dân ý 05/07 tới đây, đa số cử tri Hy Lạp bỏ phiếu chống các đề nghị của các định chế tài chính quốc tế gồm Ngân hàng Trung ương châu Âu, Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ủy ban châu Âu, thì Athens gần như chỉ còn con đường duy nhất là bỏ đồng euro và khẩn cấp thay thế bằng đồng nội tệ trước đây, mà nay bị mất giá so với euro.
Theo chuyên gia kinh tế Achentina Roberto Lavagna, đặc trách tái cấu trúc nợ của Achentina sau năm 2001, thì giữa Achentina và Hy Lạp có nhiều điểm tương đồng : suy thoái kinh tế trong nhiều năm liên tiếp, thâm thủng ngân sách, thất thu thuế, thiếu tiền mặt…
Nếu Achentina gắn kết đồng peso với đô la Mỹ thì Hy Lạp ôm chặt đồng euro ; cả hai không thể phá giá đồng tiền để kích thích xuất khẩu. Vì chính phủ thiếu ngân sách, công chức không được trả lương. Để sống còn, người dân phải « trao đổi mậu dịch » : sửa ống nước cho tiệm bánh đổi lấy ổ bánh mì.Tỷ lệ thất nghiệp lên đến 25%, tỷ lệ nghèo khó 65%.Năm 2002, đồng peso bị phá giá 70%.
Vào thời điểm đó, Achentina thi hành các biện pháp « trị liệu » của Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF. Tân bộ trưởng kinh tế Roberto Lavagna tung ra lá bài thấu cáy đầu tiên đối với IMF : Quỹ Tiền tệ Quốc tế đề nghị toàn là những biện pháp tiết kiệm, thắt lưng buộc bụng làm giảm khả năng mua sắm của người dân. Mà nếu muốn vực dậy nền kinh tế thì phải làm ngược lại, tức là kích thích tiêu dùng. Achentina đã chọn thái độ can đảm nói « không » với IMF.
Nếu Hy Lạp chọn giải pháp như Achentina, từ chối liều thuốc tăng thu giảm chi của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, thì sẽ phải chấp nhận hệ quả tương tự trước mắt. Theo giới chuyên gia, đồng tiền mới có thể bị mất giá đến 70%, nhất là khi gia nhập vùng euro vào năm 2001, đồng drakma của Hy Lạp đã được « nâng giá » rất cao. Những món nợ khổng lồ của Hy Lạp, hơn 300 tỷ euro hiện nay, sẽ nhân lên gấn gắp đôi.
Hy Lạp có cơ may hồi sinh như Achentina ?
Lá chủ bài đầu tiên của Hy Lạp là chỉ vướng nợ bằng euro, trong khi Achentina vay tiền của 8 chủ nợ khác nhau qua những quỹ được gọi là « kênh kênh », với lãi suất nặng.
Nhược điểm của Hy Lạp là không có tài nguyên thiên nhiên như Achentina. Du khách, nguồn ngoại tệ chính, không cho phép Hy Lạp hồi sinh nếu không có dưỡng khí euro. Mà không trả nợ thì IMF khóa « rô-bi-nê ».
Thế nhưng, liệu IMF có dám bỏ rơi Hy Lạp như nhiều lần đe dọa hay không ? Theo chuyên gia Peter Doyle, nếu IMF đặt Hy Lạp vào thế không trả được nợ, thì cả thế giới thấy rõ toa thuốc đắng của định chế tài chính này không hiệu nghiệm.
Thêm vào đó, IMF, tháng ba vừa qua, đã tiếp tục bơm tiền cho Kiev mặc dù tương lai Ukraina đầy bất trắc.
Trong quá khứ, IMF nhiều lần xóa nợ cho các nước nghèo như Haiti sau động đất hoặc cho ba nước tây Phi bị dịch Ebola vài chục triệu đôla. Nhưng Hy Lạp là trường hợp khác biệt. Mất khách hàng Hy Lạp là mất 32 tỷ euro cho vay từ năm 2010 và sẽ làm uy tín IMF suy giảm thêm sau vụ Achentina năm 2002.
Mà vai trò của ban lãnh đạo định chế tài chính này là bảo vệ chặt chẽ nguồn tiền mà 188 thành viên giao phó.
Theo Esward Prasad, một cựu chuyên gia của IMF, Quỹ Tiền tệ Quốc tế không có nhiều lá bài trong tay. Vấn đề là làm sau thuyết phục được Hy Lạp « đồng thuận » với các nhà tài trợ khác.
Có lẽ bà Tổng giám đốc Christine Lagarde đã hiểu rõ. Sau những lời lẽ dứt khoát như đổ dầu vào lửa, chủ nhật vừa qua, nhân vật nắm trong tay một phần dưỡng khí của Hy Lạp tuyên bố : IMF tiếp tục sát cánh với người Hy Lạp.
Nhận xét
Đăng nhận xét