Sửa đổi hiến pháp: Kiến nghị tới đâu?

Thanh Quang, phóng viên RFA

2013-02-25

Phần âm thanh

Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc phát biểu trong một hội nghị lấy ý kiến nhân dân sửa đổi hiến pháp 1992

Photo courtesy of nld.com.vn

Nghe bài này
Tải xuống - download

Nguyên tắc cơ bản

Sau khi nhà nước VN đưa ra bản dự thảo Hiến Pháp mới nhằm sửa đổi Hiến Pháp 1992, rồi kêu gọi toàn dân góp ý mà không có “vùng cấm” nào, thì nhiều ý kiến đã được đóng góp, nổi bật nhất là Kiến nghị về sửa đổi Hiến Pháp 1992 của 72 nhân sĩ, trí thức- gọi tắt là “Kiến Nghị 72”, mà được biết cho tới lúc này, có trên 4 ngàn người đủ mọi thành phần xã hội ký tên ủng hộ.
Hôm 4 tây tháng Hai này, các vị đại diện cho Kiến Nghị 72 đã đích thân đến trụ sở “Quốc Hội” gởi Kiến nghị 7 nội dung này mà nhà báo Nguyễn Minh Cần liên tưởng tới “thất trảm sớ” của cụ Chu Văn An dâng lên Vua Trần Dụ Tông ngày xưa.
Nhưng gần như ngay sau đó, ông Phan Trung Lý, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Quốc Hội, Trưởng ban biên tập dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992, đã gởi văn thư cho nguyên Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Đình Lộc - nhân vật chủ chốt trong nhóm dâng “thất trảm sớ”, giải thích đại ý rằng “Kiến Nghị 72” tâm huyết của các nhân sĩ, trí thức ấy là “không đúng với quy định của Nghị quyết 38 của Quốc Hội”.
Như vậy là, điều mà ông Phan Trung Lý trước đó khẳng định “ không có vùng cấm” thì giờ biến thành có “vùng cấm”. Đó là chưa kể hồi cuối năm ngoái, ông Phan Trung Lý có khẳng định về dự thảo Hiến Pháp của phía cầm quyền rằng “ Mỗi lần trình và thảo luận đều có những vấn đề cụ thể được sửa đổi, nhưng những định hướng lớn, nguyên tắc cơ bản vẫn giữ nguyên”.
Qua bài “Lan man chuyện hiến pháp”, nhà báo Nguyễn Minh Cần nhắc lại rằng trước khi đưa ra việc lấy ý kiến dân về “Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992” thì các nhân vật chóp bu trong Bộ Chính Trị, từ tổng bí thư, chủ tịch nước cho tới thủ tướng... đã lớn tiếng “chặn họng” nhân dân rằng “Bỏ điều 4 là tự sát”, “chỉ có quyền sở hữu toàn dân, chứ không thể có quyền sở hữu tư nhân về đất đai”, “không thể có báo chí tư nhân”, “không thể có đảng phái đối lập”, “không thể có đa nguyên, đa đảng”, “quân đội và công an là của đảng, không thể khác được”, “kinh tế quốc doanh là chủ đạo”, “nhà nước ta không tam quyền phân lập”...
Do đó, theo nhà báo Nguyễn Minh Cần, người dân bình thường có chút suy nghĩ cũng có thể nhận rõ cái việc sửa đổi hiến pháp này chỉ là một “trò bịp” không hơn không kém.

Sửa hiến pháp nhưng bị khuôn vào những nguyên tắc chỉ đạo của Tổng bí thư...chỉ đạo như thế là đứng trên, là ban cho, là ông chủ của nhân dân, là đứng trên Hiến pháp mất rồi!
Blogger Nguyễn Trung không

Qua bài “Đảng – Nhà nước, Hiến Pháp”, tác giả Nguyễn Trung không quên lưu ý rằng:
Sửa hiến pháp nhưng bị khuôn vào những nguyên tắc chỉ đạo của Tổng bí thư như sửa gì thì cũng phải trong khung khổ Cương lĩnh và Điều lệ Đảng, quyền lực của hệ thống chính trị là thống nhất, không có tam quyền phân lập, gác lại vấn đề sở hữu đất đai…, chỉ đạo như thế là đứng trên, là ban cho, là ông chủ của nhân dân, là đứng trên Hiến pháp mất rồi!
Giáo sư Hoàng Xuân Phú đề cập tới “Hai tử huyệt trong chế độ”, cảnh báo rằng quy định trong Hiến pháp 1992 về quyền “lãnh đạo mặc nhiên” của đảng CSVN (tại Điều 4) và “đất đai thuộc sở hữu toàn dân” (ở Điều 17) vẫn được duy trì trong bản dự thảo sử đổi Hiến pháp lần này trong khi quyền con người và quyền công dân lại bị “thu hẹp” đáng kể. GS Hoàng Xuân Phú nhận xét tiếp:
Đối với Dân, Hiến pháp kiểu này có thể trở thành bãi mìn pháp lý. Nếu dự thảo như vậy được thông qua, thì Hiến pháp có thể không còn là khuôn khổ pháp lý cho hoạt động của Nhà nước và xã hội, mà trở thành cái gông cùm Nhân dân và Dân tộc.
Sau khi lưu ý rằng những vấn đề quan trọng như tư hữu đất đai, tự do dân chủ, chế độ kinh tế, cơ chế giám sát và hạn chế quyền lực nhà nước…không thấy được giải quyết trong bản dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 này, blogger Phạm Lê Vương Các bày tỏ quan ngại:
Nếu được thông qua, nó sẽ tiếp tục báo hiệu cho những hình ảnh người nông dân ùn ùn kéo nhau đi khiếu kiện đất đai, bất đồng chính kiến lần lược rủ nhau vào tù vì “đe dọa cho an ninh quốc gia và trật tự công cộng”, cho đến việc người dân phải oằn lưng gánh nợ cho sự thua lỗ của các tập đoàn nhà nước, và rồi chúng ta sẽ tiếp tục được nghe những điệp khúc tự chỉnh đốn, phê bình và tự phê bình lên một tầm cao mới.

Sửa đổi để làm gì?

Hội nghị triển khai lấy ý kiến nhân dân về dự thảo sửa đổi hiến pháp năm 1992. Photo courtesy of daknong.gov.vn

Trong bối cảnh như vậy, nhiều bloggers cảnh báo rằng việc giới cầm quyền cho sửa đổi hiến pháp là vô nghĩa, đó là chưa kể các quan mọi cấp lâu nay chứng tỏ bất tuân luật pháp – mà nói theo lời báo Tổ Quốc, “chính đảng CS cũng không coi hiến pháp ra gì”.
Khi nêu lên câu hỏi là giới cầm quyền “Sửa đổi hiến pháp để làm gì ?”, tờ báo nhắc lại rằng Hà Nội đã 5 lần sửa đổi hiến pháp, nhưng “Tất cả đều chỉ nhắm giải quyết một vấn đề nhất thời của ban lãnh đạo CS, chứ hoàn toàn không liên quan gì tới lợi ích dân tộc” cả.
Nhà báo Nguyễn Minh Cần, khi “Lan man chuyện hiến pháp”, khẳng định rằng:
Mục đích chính của đảng cầm quyền là qua việc lấy ý kiến dân để sửa đổi hiến pháp lần này là để khoác lên chế độ độc tài toàn trị hiện hữu, khoác lên đảng cầm quyền một cái áo choàng “chính thống”,“chính danh” nào đó bằng cách tuyên bố cuộc lấy ý kiến của dân vừa qua đã hoàn toàn thắng lợi, “nó tương đương với một cuộc Trưng cầu dân ý”!
Nghĩa là họ sẽ “mập mờ đánh lận con đen” là đảng cầm quyền đã “hiện thực hóa quyền dân chủ trực tiếp của nhân dân” trong “một cuộc Trưng cầu dân ý” (!),trong “một Ðại hội Diên Hồng của dân tộc ta trong thời đại mới”(!) và toàn dân đã chuẩn thuận, đã phúc quyết bản hiến pháp sửa đổi, như vậy là toàn dân đã cho phép cái gọi là đảng Cộng Sản Việt Nam tiếp tục trường kỳ thống trị nhân dân Việt Nam “muôn năm”.
Qua bài “Hiến pháp và thực tế VN”, BS Hồ Hải phân tích:
Sau thời gian hơn 20 năm cởi trói, một thành phần lớn của đảng, kể cả quân đội và an ninh, đã tích lũy tư bản kiểu hoang dã, đến lúc này cần thể chế hóa cương lĩnh của đảng cho việc được luật hóa những tài sản bất chính, nên cần phải sửa đổi hiến pháp cho phù hợp…Chưa bao giờ đảng cầm quyền tôn trọng hiến pháp trong quá trình điều hành đất nước. Đó là ý nghĩa thực tiễn của lần sửa đổi hiến pháp (trong năm 2013) này.
Blogger Trương Nhân Tuấn đề cập đến “Những vấn đề hiến pháp: Tình trạng con vua thì lại làm vua”, nêu lên câu hỏi rằng hiến pháp sẽ sử dụng vào việc gì nếu “con vua thì lại làm vua, con sãi ở chùa thì quét lá đa, như tình trạng đã và đang xảy ra ở VN ?”.
Tác giả nhận thấy ở VN ngày nay, các “con ông cháu cha” tài cán chưa biết ra sao nhưng đều được “gài” vào các chức vụ then chốt để trực chờ thay thế cha, ông “lãnh đạo” gần 90 triệu dân VN này. Cho nên, theo tác giả, tình trạng “con vua thì được làm vua” của chế độ phong kiến ngày xưa được trá hình trong chế độ VN ngày nay, thì nói chuyện về hiến pháp nhiều khi chỉ là “chuyện trào phúng, mất thì giờ” mà thôi. Tác giả báo động:

Lời mở đầu Hiến pháp VN là một diễn văn chính trị nhạt nhẽo, rỗng tuyếch…Hiến pháp này không thể sửa, mà phải thay thế.
Blogger Trương Nhân Tuấn

Sự việc “con vua thì lại làm vua” của tầng lớp con cháu của các đảng viên cao cấp hiện nay tại VN, chỉ có thể xảy ra ở các xã hội bán khai, phong kiến. Không hề có qui định nào trong Hiến pháp thành phần “thái tử đỏ” này sẽ là thành phần lãnh đạo tương lai.
Tất cả các qui định trong Hiến pháp về quyền lực nhà nước đều vô ích. Việc này không chỉ trái với sự “tiến hóa”, mà còn làm cho những thành viên ưu tú của xã hội, những người có tư chất tự nhiên “lãnh đạo”, không có môi trường phát triển. Nếu không, họ trở thành nạn nhân của chế độ, những người bị bắt vì “khác chính kiến”. Đây là một hình thức phung phí nhân tài của đất nước.
Blogger Trương Nhân Tuấn nhân tiện lưu ý rằng giới cầm quyền trong mấy thập niên qua đã không hoàn thành nhiệm vụ lịch sử được rầm rộ quảng bá là làm cho “dân giàu nước mạnh”, mà lèo lái đất nước “đi từ thất bại này đến thất bại khác”: Nền kinh tế kiệt quệ, tài nguyên bị khai thác bừa bãi, cạn kiệt, môi trường bị tàn phá, đạo lý xã hội suy đồi, con người hư hỏng, đất nước bị phương Bắc đe doạ, lãnh thổ không còn nguyên vẹn như Tiền Nhân để lại… Tác giả xem chừng như không dằn được bực tức:
Nhưng Hiến pháp Việt Nam vẫn khẳng định con đường đã thất bại từ hơn ba thập niên qua. Ngay trong những dòng mở đầu của Hiến pháp, những quan điểm chủ quan về “lịch sử”, với thành quả hoang tưởng, với các mục tiêu “ảo tưởng”. Trong khi bản Hiến pháp trước hết là một văn bản “luật”. Lời mở đầu Hiến pháp của các nước Mỹ, Pháp... từ thập niên 70 trở đi đã trở thành “luật”. Lời mở đầu Hiến pháp VN là một diễn văn chính trị nhạt nhẽo, rỗng tuyếch…Hiến pháp này không thể sửa, mà phải thay thế.
Nhân chuyện nhà nước kêu gọi toàn dân góp ý sửa đổi hiến pháp, blogger Người buôn Gió có bài “Kiến nghị lên trời và sự tích nước Chai”, kể rằng “Ngày xửa ngày xưa ở một nước giáp biển Đông, có tên là nước Chai. Năm ấy nước Chai loạn, kinh tế, chính sự, chủ quyền mọi thứ đều be bét. Bởi thế triều đình mới sửa hiến pháp gọi là có thay đổi chút ít từ trên cao, ngõ hầu trấn an dân chúng.
Nhóm nhân sĩ, trí thức lựa dịp ấy, mới làm tờ sớ trình một bản hiến pháp mới có sửa đổi dựa trên bản hiến pháp cũ. Sớ được đưa đi bốn phương để thỉnh bá tánh. Sớ đưa ra công chúng hàng ngàn người ký đồng tình, triều đình vội vã họp lại nghị luận. Các quan trách nhau rằng "Vội bày ra trò đó làm chi, không khéo bọn hủ nho lợi dụng làm xằng."
Quan khác nói "Giờ uy tín triều đình đã không còn trong bá tính, kêu góp ý sửa chứ đã sửa cái gì đâu mà phải lo. Cứ kệ cho chúng góp ý để khách quan. Dao kia ta nắm đằng chuôi, có gì phải sợ."
Quan nọ nói "Đúng, cho chúng kiến nghị lên trời là hết chuyện."
Về sau hiến pháp chả có gì thay đổi, cãi nhau, dèm nhau một chập rồi phần thắng vẫn thuộc về bên nắm quyền. Bấy giờ dân chúng mới nhận ra quan lại nước mình chả ai mọc râu trên mặt cả. Bởi vậy họ tự đặt nước mình là nước Chai.