Chân dung tân lãnh đạo Ukraine

Cập nhật: 16:10 GMT - thứ ba, 25 tháng 2, 2014

Tổng thống lâm thời của Ukraine, Olexandr Turchynov, được coi là cánh tay phải của cựu thủ tướng Yulia Tymoshenko, người bị Tổng thống Viktor Yanukovych bỏ tù.

Quan hệ của hai người gần gũi tới mức một số nhà hoạt động dân chủ có thể lo ngại rằng sự thăng tiến của ông có thể mở đường để bà Tymoshenko trở lại vị trí dẫn đầu.
Dù vụ kết tội lạm quyền đối với bà Tymoshenko hồi năm 2011 được nhiều người xem là có động cơ trả thù chính trị của đối thủ truyền kiếp Viktor Yanukovich, một số người xem bà thuộc cùng tầng lớp chính trị và kinh tế tham nhũng và mất uy tín như vị tổng thống bị lật đổ.
Ông Turchynov đã đóng vai trò quan trọng - dù có thể không nổi bật về mặt công khai - trong các cuộc biểu tình chống lại ông Yanukovych kể từ khi biểu tình bắt đầu hồi tháng 11.
Hồi tháng Hai, các công tố viên đã điều tra ông vì tham gia tổ chức "lực lượng tự vệ" của những người biểu tình.
Sau khi chính phủ của ông Yanukovych sụp đổ, Quốc hội Ukraine đã bầu ông Turchynov là chủ tịch Quốc hội và thủ tướng tạm quyền.
Ông trở thành tổng thống lâm thời sau khi Quốc hội phế bỏ ông Yanukovich.
Nhưng cũng giống như tất cả các chính trị gia đối lập chính thống, ông Turchynov cũng không hoàn toàn được những người biểu tình tại Quảng trường Độc lập của Kiev tin cậy và kính trọng.
Ông làm một số người biểu tình tức giận khi nói với họ sau khi Tổng thống Yanukovich rời Kiev hôm thứ Bảy rằng họ đã đạt được mục tiêu và nên về nhà.
Ông cũng bị xem là thiếu sức lôi cuốn. Ông đã ra ứng cử chức thị trưởng Kiev hồi năm 2008 và không được lòng cử tri dẫn tới thua cuộc thảm hại dù được bà Tymoshenko - khi đó là thủ tướng - ủng hộ và đương kim thị trưởng cũng không được lòng dân.

Tiểu thuyết gia

Ông Turchynov cũng là người theo dòng Báp-tít, một điều lạ thường tại đất nước Ukraine nơi Chính thống giáo và Thiên Chúa giáo La Mã là đạo chính.
Ông là mục sư của Giáo hội Báp-tít ở Kiev.
Vị tổng thống lâm thời cũng là cây viết của nhiều tiểu thuyết với các đề tài về tham nhũng, nền kinh tế ngầm và chủ nghĩa toàn trị.
Cuốn Ảo tưởng của Sợ hãi mà ông viết hồi năm 2005 là cuốn tâm lý kinh dị với trích dẫn từ Kinh thánh và được minh họa với tranh của Hieronymus Bosch.
Nó được chuyển thể thành phim và được gửi đi dự thi Giải Oscar cho phim tiếng nước ngoài hay nhất hồi năm 2008.

Bà Yulia Tymoshenko và ông Olexander Turchynov đã cùng làm việc trong thời gian dài

Cũng giống bà Tymoshenko, quê của ông Turchynov là ở thành phố công nghiệp Dnipropetrovsk, vùng miền đông chủ yếu nói tiếng Nga của Ukraine.
Ông sinh năm 1964, học ngành luyện kim, và tham gia chính trị lần đầu tiên với tư cách đoàn viên Thanh niên Cộng sản.
Khi đó ông tham gia Diễn đàn Dân chủ - nhóm những người đòi hỏi cải cách dân chủ và báo hiệu những bước đi đầu tiên của Liên Xô theo hướng đa nguyên chính trị.
Sau này ông trở thành người quản lý một trong những hãng tin độc lập đầu tiên ở Ukraine và lập ra cơ quan nghiên cứu chính trị ngay trước khi Liên Xô sụp đổ.
Hồi năm 1993, ông trở thành cố vấn kinh tế cho Thủ tướng lúc bấy giờ - về sau thành Tổng thống - Leonid Kuchma.
Cũng trong năm 1993, ông lập ra đảng trung tả Hromada Party cùng với ông Pavlo Lazarenko.
Ít lâu sau bà Tymoshenko, một trong những người siêu giàu mới và đang muốn có ảnh hưởng trong chính trường, gia nhập đảng này.
Ông Turchynov lần đầu được bầu vào Quốc hội năm 1998.
Tới năm 1999, Đảng Hromada sụp đổ sau khi ông Lazarenko trốn sang Hoa Kỳ khi có điều tra về cáo buộc biển thủ những khoản tiền lớn khi ông là thủ tướng trong giai đoạn 1996-7.

Trùm an ninh

Bà Tymoshenko và ông Turchynov liền lập Đảng Tổ quốc, vốn dần trở thành một trong những thành phần đối lập chính của Tổng thống Leonid Kuchma và sau đó là người được ông này chọn làm người kế nhiệm, ông Viktor Yanukovych.
Trong cuộc bầu cử tổng thống hồi năm 2004, ông Turchynov dẫn dắt chiến dịch của lãnh đạo đối lập Viktor Yushchenko, người thua ông Viktor Yanukovych giữa lúc có cáo buộc gian lận bầu cử vốn dẫn tới Cách mạng Cam.
Sau các cuộc biểu tình hồi năm 2004, ông Yushchenko và bà Yulia Tymoshenko lên cầm quyền với vai trò tổng thống và thủ tướng, còn ông Turchynov được cử làm người đứng đầu SBU - cơ quan an ninh nội địa của Ukraine hồi năm 2005.
Ông được giao nhiệm vụ cải cách SBU từ hậu thận KGB kiểu Liên Xô sang mô hình kiểu phương Tây.
Ông cam kết ngưng sử dụng SBU làm vũ khí chống lại chính trị gia đối lập, chấm dứt nghe lén điện thoại trái phép và khôi phục niềm tin của người dân vào cơ quan này.
Nhưng ông đã mất chức chỉ sau bảy tháng, khi ông Yushchenko và bà Tymoshenko bất hòa và bà Tymoshenko bị cách chức thủ tướng.
Ông trở lại chính quyền trong vai trò phó thủ tướng trong chính phủ thứ hai của bà Tymoshenko, vốn tồn tại từ năm 2007 tới năm 2010.