Mạng sống ngư dân và chủ quyền Việt Nam

Phạm Trần

29-3-2018

Đã có những bằng chứng Trung Cộng gia tăng áp lực ngư dân Việt Nam bỏ biển và đảng Cộng sản Việt Nam quy hàng Bắc Kinh ở Biển Đông từ đầu năm 2018 khi Chính phủ chỉ biết phản đối Trung Hoa bằng nước bọt.

Bằng chứng đã được Hội nghề cá Việt Nam công bố trong công văn ngày 26/03/2018 gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Ngoại giao và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Theo lời ông Phạm Anh Tuấn, Phó chủ tịch thường trực Trung ương Hội Nghề cá Việt Nam thì: “Gần đây, các hội nghề cá 2 tỉnh Quảng Nam và Quảng Ngãi liên tục phản ánh các tàu của địa phương này bị tàu lạ tấn công, cướp phá khi đang hoạt động ở vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa khiến chủ tàu, ngư dân thiệt hại lớn về kinh tế”. (báo Thanh Niên, 26/03/2018)

Theo báo cáo của T.Ư Hội Nghề cá tỉnh Quảng Nam thì: “Khoảng 2 giờ ngày 18.3, tàu cá mang số hiệu QNa 90822, do anh Nguyễn Tuấn Sơn (ngụ tại xã Tam Quan, huyện Núi Thành) làm chủ tàu, khi đang hành nghề lưới cản ở tọa độ 16 độ vĩ bắc và 111 độ kinh đông thì bị tàu sắt vỏ sơn màu trắng bao vây. Khoảng 15 phút sau, 1 ca nô khác chở theo nhóm người mang súng áp sát mạn tàu. Ngay sau đó, nhóm 6 người đã nhảy lên tàu anh Sơn dùng súng khống chế ngư dân và có hành động cắt phá lưới cụ và lấy đi 2 bình ắc quy”.

Một vụ đâm va nghiêm trọng khác xảy ra với 2 tàu cá của tỉnh Quảng Ngãi gây thiệt hại nặng về tài sản. Sự việc xảy ra ngày 22.3, tàu cá QNg 90440 TS và QNg 90045 TS của ngư dân xã Bình Sơn (huyện Quảng Ngãi) khi đang núp gió ở đảo Đá Lồi, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, bị tàu sơn trắng số hiệu 46016 và 45103 tấn công đâm va, gây thiệt hại khoảng 800 triệu đồng.

Nhấn mạnh quan điểm phản đối hành động vô nhân đạo đối với ngư dân, T.Ư Hội Nghề cá Việt Nam kiến nghị các cơ quan chức năng vào cuộc truy tìm các tàu lạ có hành vi đâm va, cướp phá tài sản tàu cá Việt Nam để xử lý và ngăn chặn các hành động tương tự; đồng thời đề nghị các cơ quan chức năng liên quan cần tăng cường các biện pháp đảm bảo an toàn, tính mạng và tài sản cho ngư dân Việt Nam trong hoạt động lao động, sản xuất trên biển”.

TẠI SAO KHÔNG NÓI TẦU TRUNG CỘNG?

Đáng chú ý là trong văn thư báo cáo để phản đối, Hội nghề cá Việt Nam không dám nói thẳng tầu của Hải quân Trung Cộng (hay Trung Quốc) là thủ phạm đâm tầu cá Việt Nam và lính Trung Cộng đã phá hoại và cướp tài sản của ngư dân. Họ chỉ dám nói là “tầu lạ” để không chạm đến Trung Hoa như cách tránh “phạm húy” để không làm phương hại đến giao hảo giữa hai nước Việt-Trung theo yêu cầu của đảng. Nhưng đây không phải là lần đầu tiên chuyện va chạm được coi là “nhạy cảm” phải né tránh mà là tư duy hèn nhát của lãnh đạo đảng và Chính phủ Việt Nam đã được Ban Tuyên giáo đảng áp dụng từ xưa đến nay.

Tuy nhiên, đối với ngư dân—những nạn nhân của đội quân cướp biển đã man Trung Cộng từng bắn ngư dân Việt Nam, đâm chìm tầu trong đêm tối và tịch thu ngư cụ và hải sản đánh bắt thì họ đã tố cáo đích danh lính Trung Hoa.

Bằng chứng đã được viết trên báo Tuổi Trẻ Online ngày 23/03/2018: “Chiều 23-3, tàu cá QNg 90045 do ngư dân Đặng Tằm làm chủ tàu kiêm thuyền tưởng và tàu cá QNg 90440 do ông Đặng Bi làm chủ tàu (cùng trú xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) đã về đến cảng Sa Kỳ trình báo với cán bộ đồn kiểm soát biên phòng Sa Kỳ về việc bị tàu Trung Quốc tấn công, cướp phá tài sản trên vùng biển Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam”. 

Theo trình báo của các thuyền trưởng và thuyền viên thì: “Khoảng 10h ngày 22-3, hai tàu cá này đang trú gió ở Đá Lồi thì bất ngờ bị hai tàu Trung Quốc màu trắng, số hiệu 46106 và 45103, áp sát. Tàu cá QNg 90440 bị đâm mạnh, bị vỡ dọc mạn phải từ đầu đến đuôi tàu, nặng nhất là phía sau tàu.

“Tôi và anh em phát hoảng vì cú đâm mạnh quá. Lúc đó cứ nghĩ tàu bị chìm rồi, bởi gió lớn. Anh em chỉ còn biết lạy trời”, thuyền trưởng tàu QNg 90440 Đặng Duy Bình nói.

Cũng theo trình báo của ngư dân, sau cú đâm, phía tàu Trung Quốc thả một canô chở theo 8 người mặc quân phục và mang theo súng, dùi cui áp sát leo lên hai tàu cá.

Thuyền trưởng Bình kể: “Lúc đó tôi đang cầm lái liền bị một người Trung Quốc có súng tát tôi hai bạt tai. Xong họ cướp lái, ép ngư dân về phía mũi tàu. Họ bắt chúng tôi đưa hai tay lên đầu cúi đầu xuống đất, chỉ cần ngước lên là bị đánh“.

Dùng vũ lực dồn ngư dân hết về phía mũi tàu, những người Trung Quốc có vũ trang tiếp tục lục cabin lấy đi điện thoại, máy móc, phá lưới và ngư cụ, đồng thời ép ngư dân chuyển toàn bộ hải sản đánh bắt được lên tàu Trung Quốc. “Không làm theo họ cũng đánh“, thuyền trưởng Bình nói.

Tương tự, tàu QNg 90045 của ngư dân Đặng Tằm cũng bị cướp phá, chặt dây hơi, phá máy dò cá, bộ đàm.

Ngư dân Tằm cho biết: “Họ có cả thông dịch viên nói rất giỏi tiếng Việt, họ hỏi chúng tôi ở tỉnh nào của Việt Nam, ghi lại vào sổ. Đến khoảng 14h chiều 22-3, sau khi phá hoại, cướp tài sản trên tàu họ bảo chúng tôi về Việt Nam. Lúc này vào cabin mới hay, đến cả điện thoại, nước uống cũng bị cướp sạch”.

BỎ THUỐC ĐỘC VÀO NƯỚC?

Bài báo viết tiếp: “Không chỉ cướp phá, người trên tàu Trung Quốc còn đổ một gói bột màu trắng bao bì ghi chữ Trung Quốc vào nước uống của ngư dân, khiến ngư dân không thể uống. Các ngư dân cho rằng đây là hành động triệt luôn đường sống, không cho ngư dân tiếp tục bám trụ ở Hoàng Sa.

Ông Tằm ước tính thiệt hại lên đến 350 triệu đồng, trong khi tàu cá của ông Bi thiệt hại lên đến 400 triệu đồng. Đến 19h cùng ngày, lực lượng biên phòng Sa Kỳ vẫn làm việc với ngư dân để hoàn tất hồ sơ, báo cáo vụ việc lên tỉnh Quảng Ngãi”.

Đọc những lời kể của ngư dân, có ai là người Việt Nam mà không đau lòng khi thấy Chính phủ và đảng CSVN, kể cả Bộ Ngoại giao đã không có bất cứ phản ứng nào về hành động tàn bạo của lính Trung Hoa trên vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa.

Mọi người cũng muốn biết lực lượng Cảnh sát Biển và lực lượng tuần duyên Hải quân của Việt Nam đã biến đâu mất trong những giờ phút ngư dân gặp nạn?

Hình ảnh duy nhất xuất hiện trên các báo Việt Nam cho thấy một số nhân viên của Lực lượng Biên phòng đã được cử đến để lấy lời khai của ngư dân và ghi tang chứng những tầu cá bị quân Trung Cộng tấn công khi họ cập bến.

Việc làm này, cũng như các lần trước, chỉ để báo cáo lên cấp trên cho có lệ và không đem lại bất cứ kế qủa nào.

CẤM ĐÁNH BẮT

Tuy nhiên, hành động tấn công các tầu cá Việt Nam tháng 3 năm nay (2018) quanh vùng biển Hoàng Sa, bị quân Trung Cộng đánh chiếm từ tay Hải quân Việt Nam Cộng hòa tháng 1/1974, đã xẩy ra vào dịp Bắc Kinh đơn phương ra lệnh cấm đánh bắt ở Biển Đông từ 12 giờ ngày 1/5 đến 12 giờ ngày 16/08/2018, mà họ nói là để bảo dưỡng nguồn hải sản.

Đối với ngư dân Việt Nam thì thời gian cấm đánh bắt lại rơi đúng vào vụ mùa thu hoạch cao loại cá Nam hàng năm tập trung về vùng Hoàng Sa và Trường Sa cho nên, dù biết nguy hiểm ngư dân Việt Nam vẫn tiếp tục ra biển đánh bắt.

Vậy Chính phủ Việt Nam đã phản ứng về lệnh cấm của Trung Cộng ra sao?

Về phương diện bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và bảo vệ an ninh cho ngư dân thì chưa thấy Chính phủ Việt Nam nói gì. Duy nhất chỉ thấy người Phát ngôn của Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nói rằng: “Việt Nam phản đối và kiên quyết bác bỏ quyết định đơn phương này của phía Trung Quốc”.

Bởi vì theo bà Hằng thì: “Quy chế về nghỉ đánh bắt cá trên biển, bao gồm một số vùng biển của Việt Nam xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, vi phạm các quyền và lợi ích pháp lý của Việt Nam trên các vùng biển của mình, vi phạm luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, đi ngược lại tinh thần và lời văn của Tuyên bố về Ứng xử của các Bên ở Biển Đông, trái với Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam – Trung Quốc, không phù hợp với thỏa thuận quan trọng Lãnh đạo cấp cao hai nước đã đạt được về kiểm soát tốt bất đồng trên biển, không có lợi cho việc duy trì môi trường hòa bình, ổn định và hợp tác ở Biển Đông và xu thế phát triển tốt đẹp của quan hệ hai nước cũng như nỗ lực của các nước trong việc đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông hiện nay”.

Tuy nói thì hằng đấy nhưng Việt Nam không có lực lượng chấp pháp hữu hiệu trên biển nên Trung Hoa đã bỏ ngoài tai tất cả những gì Việt Nam muốn nói.

TẬP TRẬN LÀM GÌ?

Cũng đáng quan tâm là khi tình hình Việt-Trung nóng lên thì Trung Hoa đã thực hiện hai cuộc tập trận quy mô trên Biển Đông, ngay sau khi lính của họ tấn công ngư dân Việt Nam và ban hành lệnh cấm đánh bắt dài hơn 3 tháng.

Cuộc tập trận thứ nhất của của khoảng 40 tầu Hải Quân các loại và tầu sân bay Liêu Ninh đã diễn ra ở khu vực nam đảo Hải Nam hướng ra Biển Đông.

Sau đó là cuộc tập chiến đấu trên không của Binh chủng Không quân bao gồm vùng trời ở Biển Đông, khu vực Tây Thái Bình Dương và vùng eo biển ở miền nam Nhật Bản.

Theo tin Quốc phòng Tây phương thì Trung Hoa đã sử dụng oanh tạc cơ H-6K, chiến đấu cơ Su-30 và Su-35 và nhiều loại máy bay khác trong cuộc tập dượt này.

Nhưng tại sao Trung Hoa lại tập trận Hải-Không quân lớn như thế vào lúc này?

Không có bất cứ phát ngôn nào của Bộ Quốc phòng cho biết lý do, nhưng Tân Hoa Xã của Trung Hoa (Xinhua News Agency) đã trích thông cáo của Không quân Trung Quốc viết hôm 25/3 nói rằng: “Việc tập trận của lực lượng không quân là nhằm tập dượt cho các cuộc chiến trong tương lai và là công tác chuẩn bị trực tiếp nhất cho việc chiến đấu”. 

Nhưng tương lai là bao giờ và liệu Việt Nam đã chuẩn bị chưa?

CUỘC CHIẾN TRÊN BIỂN

Rất khó biết, nhưng theo lời Thiếu tướng, nguyên Chuẩn Đô đốc Lê Kế Lâm, Chủ tịch Hội Khoa học – Kỹ thuật và Kinh tế Biển Thành phố Hồ Chí Minh thì ông tin Việt Nam có đủ sức bảo vệ biển đảo, và tổ chức những trận đánh xa bờ từ 500 đến 600 cây số.

Trong cuộc phỏng vấn của Zing (đăng ngày 01/03/2017), tướng Lâm nói: “Với lực lượng hiện nay, Hải quân Việt Nam đủ sức để bảo vệ bờ biển và hải đảo của Tổ quốc. Điều tôi thấy quý là lớp tàu tên lửa Tia chớp Molniya. Tàu chỉ có lượng giãn nước 560 tấn nhưng có thể mang tới 16 quả tên lửa với tầm bắn 180-200 km. Đây là loại tàu do Việt Nam đóng dựa trên công nghệ chuyển giao của Nga.

Với riêng tàu ngầm, chiến thuật rất khác. Tàu có thể đi ra biển một tháng mới về, kíp tàu đó được lên bờ an dưỡng, huấn luyện rồi lại xuống tàu khác đi. Chúng ta có 6 tàu ngầm nhưng hoạt động trên biển chỉ 2 chiếc. Còn 2 chiếc nằm cảng, 2 chiếc bảo dưỡng. Tôi nghĩ với lực lượng như hiện nay, chúng ta có thể tổ chức được trận đánh, giáng trả khi bị tấn công”.

Ông nói tiếp: “Trước kia, chúng ta không có khả năng đánh ở Trường Sa. Nhưng từ 2010 trở lại đây, khi có lực lượng đặc biệt thì chúng ta có điều kiện tổ chức những trận đánh cách bờ 500-600 km, tức là đánh đến Trường Sa và xa hơn nữa”.

Zing-H: Với việc trang bị một loạt phương tiện, vũ khí tối tân, đánh giá của ông về tương quan lực lượng giữa Hải quân Việt Nam và các nước trong khu vực hiện nay ra sao?

Tướng Lê Kế Lâm: “Nếu so sánh với Hải quân Trung Quốc thì Hải quân của chúng ta còn cách xa họ. Vì họ có một nền công nghiệp quốc phòng hiện đại. Họ phóng được tàu vũ trụ, họ có hệ thống vệ tinh Bắc Đẩu tự dẫn đường thay cho GPS của Mỹ. Tất cả vũ khí của họ đều tự sản xuất ra được. Tàu chiến họ đóng được rất nhanh và nhiều.

Mỗi nước Đông Nam Á cũng có thế mạnh riêng của họ. Ví dụ, Singapore đất nước nhỏ, bờ biển ít, để bảo vệ quốc gia và biển, họ cũng có tàu ngầm và tàu chiến. Hải quân Singapore cũng là lực lượng có sức chiến đấu khiến nhiều nước phải nể sợ.

Đối với Hải quân Việt Nam, từ 2010, chúng ta đã có sức tấn công. Có thể dùng nhiều đòn chứ không chỉ một đòn. Có thể tấn công bằng tên lửa bờ, tên lửa tàu mặt nước, tên lửa ngư lôi của tàu ngầm, bằng các phương tiện khác như đặc công nước, hải quân đánh bộ”.
TƯƠNG LAI GẦN VÀ XA
Zing-H: Tuy nhiên, có thể thấy chiến lược hiện đại hoá Hải quân Việt Nam mới chỉ ở những bước đầu tiên. Theo Chuẩn Đô đốc, tiếp theo chúng ta nên làm gì?

Tướng Lê Kế Lâm: “Chúng ta không thể cứ đi mua vũ khí mãi. Mua tốn tiền đã đành nhưng quan trọng hơn là sự lệ thuộc. Không phải người ta bán cho mình tất cả những gì ưu việt nhất.

Bước tiếp theo phải tự sản xuất. Chúng ta sản xuất gì? Đối với hải quân, trước hết phải sản xuất tên lửa và pháo. Ngân sách quốc phòng ít nhất phải chiếm 2% GDP thì mới đủ tiền để nghiên cứu, chế tạo vũ khí. Mỹ giành 3% GDP, Trung Quốc có thể lớn hơn nữa”.

Nguyên chuẩn Đô đốc Lâm còn khuyên: “Hơn hết, các thế hệ lãnh đạo phải hiểu được ý đồ của nước lớn. Chúng ta hoan nghênh đa phương, đa dạng hoá. Tuy nhiên, không thể tin ai hoàn toàn, cũng không dựa vào ai hoàn toàn. Dựa vào một ai đó rồi sẽ đến lúc bị phản bội.

Nếu phải mua thì đa dạng hoá nhà cung cấp, đừng chỉ đi với một nước. Cái hay của việc này là tiếp thu được nhiều tinh hoa, nhiều kênh vũ khí. Ngoài Nga còn có Pháp, Ấn Độ, Israel… Tuy nhiên, cái khó là hệ thống vũ khí không đồng bộ, người sử dụng phải đi học ở nhiều nước khác nhau. NATO hiện đang hướng tới thống nhất một dòng vũ khí để đảm bảo hậu cần. Theo tôi, Việt Nam nên sản xuất lấy một dòng vũ khí của mình, chỉ có Việt Nam có”.

Zing H: Trong những năm tới, theo đánh giá của Chuẩn Đô đốc, tình trạng giằng co trên biển giữa các nước sẽ diễn biến như thế nào? Liệu Hải quân Việt Nam đã đủ sức để ứng phó với những biến động đó?

Tướng Lê Kế Lâm: “Việt Nam chưa từng tham gia chiến tranh trên các đại dương. Hơn nữa, đó là chuyện giữa các nước lớn. Nhưng khả năng đó còn xa, không nước nào muốn có cuộc chiến tranh này, kể cả Mỹ hay Trung Quốc.

Còn ở gần như biển Hoa Đông, giữa Nhật và Trung Quốc hay trên Biển Đông thì nếu Trung Quốc có cái đầu nóng, đẩy mạnh hoạt động vũ trang lên cao thì có thể xảy ra xung đột.

Trong trường hợp này, chúng ta phải có đối sách thật linh hoạt, khôn khéo để giữ hoà bình, ngăn chặn đầu nóng của Trung Quốc. Muốn ngăn chặn phải làm tốt hai vế: ngoại giao và tăng cường sức mạnh quân sự. Phải có sức mạnh thật sự để những cái đầu nóng nếu muốn gây ra chuyện gì, sẽ phải tính đến thiệt hại đau đớn”.

CHUYỆN TRƯỚC MẮT

Quan điểm quốc phòng và chiến lược biển của nguyên Chuẩn Đô đốc Lê Kế Lâm đồi với viễn ảnh nguy cơ chiến tranh Việt-Trung trên biển là chuyện có thể còn xa.

Nhưng bây giờ là chuyện gần đã xẩy ra giữa hai nước Việt-Trung liên quan đến Dự án giếng dầu và khí đốt Cá Rồng Đỏ do PetroVietNam hợp tác với Repsol (Spain, Tây Ban Nha) trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Các tin của Kỹ nghệ dầu khí xác nhận Việt Nam đã phải đình chỉ tìm kiếm ở giếng Cá Rồng Đỏ, sau khi Trung Hoa đe dọa sẽ tấn công quân sự rộng rãi vào các vị trí của Việt Nam ở Trường Sa.

Giếng Cá Rồng Đỏ, lô 163-03, nằm ở khu vực bãi Tư Chính (Vanguard Bank), phía Tây Nam trong quần đảo Trường Sa và cách Vũng Tàu khoảng 200 hải lý về phía Đông Nam.

Giếng này có khả năng sản xuất 25.000-30.000 thùng dầu và 60 triệu mét khối khí mỗi ngày.

Trung Hoa cho rằng giếng Cá Rồng Đỏ nằm trong vùng “lưỡi bò” thuộc chủ quyền của họ, mặc dù Tòa án Quốc tế đã bác bỏ luận cứ này từ năm 2016

Bất chấp phán quyết của Tòa án, Trung Hoa lại di chuyển dàn khoan HYSY-760 cùng 40 tàu hải giám tới khu vực gần bãi Tư Chính, gần giếng Cá Rồng Đỏ để cạnh tranh tìm kiếm và khai thác dầu khí với Việt Nam, theo tin của Kỹ nghệ dầu khí.

Tuy nhiên, cho đến nay dù chuyện Cá Rồng Đỏ đã xẩy ra từ giữa năm 2017, cả hai Chính phủ Việt-Trung đều im hơi lặng tiếng, hầu như cả hai bên đều muôn tránh làm cho mối bang giao phức tạp thêm.

Nhưng Trung Hoa không chỉ bất bình với Việt Nam ở Cá Rồng Đỏ mà còn hậm hực với Hà Nội về Dự án Mỏ Cá Voi Xanh của ExxonMobil trong lô 118 ngoài khơi Đà Nẵng.

Tin từ phía Việt Nam và ExxonMobile xác nhận Dự án mỏ dầu khí Cá Voi Xanh sẽ được Petrovietnam và ExxonMobil chính thức khởi động vào cuối năm 2019.

Cũng cần nhắc lại vào ngày 01 tháng 05 năm 2014, Trung Hoa đã ngang nhiên đem giàn khoan khổng lồ Hải Dương (HD) 981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, gần đảo Tri Tôn thuộc Quần đảo Hoàng Sa để tìm kiếm dầu.

Vị trí đặt giàn khoan chỉ cách đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi, Việt Nam) khoảng 120 hải lý về phía đông (mỗi Hải lý dài 1,852 mét) đã gây ra cuộc khủng hoảng dài 75 ngày giữa Việt Nam và Trung Hoa. Nhiều cuộc va chạm tầu, thuyền giữa đôi bên đã xẩy ra nhưng chiền tranh đã được kìm hãm vì áp lực của Thế giới đòi Trung Hoa phải ngưng hoạt động trái phép.

Cuối cùng Trung Hoa đã phải rút giàn khoan HD-981 về nước ngày 15/07/2017, cùng lúc trận bão lớn có tên Thần Sấm tràn vào Biển Đông.

Bang giao Việt-Trung từ đó đã rẽ sang lối đi khác, sau nhiều năm tháng nguôi ngoa sau các biến cố đẫm máu Hoàng Sa 1974, Cuộc chiến biên giới phía Bắc 1979-1990 và cuộc thảm sát Gạc Ma 1988.

Bởi vì lịch sử Việt Nam đã nhiều lần chứng minh Lãnh đạo láng giềng phương Bắc tuy là bạn cùng thuyền hôm nay mà cũng có thể là kẻ lật thuyền ngày mai.

Bằng chứng như chuyện các ngư phủ Việt Nam tiếp tục bị lính Trung Cộng hành hạ, bắn giết và cướp tài sản ở Biển Đông của Việt Nam và các vụ tranh chấp lãnh hải và tài nguyên thuộc quyền sở hữu của Việt Nam đã chứng minh rõ mặt bạn-thù trong Thế giới hôm nay.

Thế mà tiếc thay, Việt Nam vẫn có những Lãnh đạo người Việt Cộng sản còn ngây thơ nhắm mắt để sa vào vào cái bẫy của tình hữu nghị 16 chữ Vàng và Tinh thần 4 tốt (láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và “láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt.)

https://baotiengdan.com/2018/03/29/mang-song-ngu-dan-va-chu-quyen-viet-nam/