Liệu ông Trump có thể tranh cử nếu bị kết án trong vụ chi tiền bịt miệng?
- Holly Honderich
- BBC News, Washington
34 cáo buộc, 12 thành viên bồi thẩm đoàn, một thẩm phán thường xuyên bực tức và một cuộc diễu hành của các nhân chứng.
Sau gần năm tuần, cả bên công tố và bên bào chữa đang dần đi đến hồi kết trong phiên tòa lịch sử xét xử cáo buộc chi tiền bịt miệng đối với cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Phần tranh tụng cuối sẽ bắt đầu vào ngày 28/5 rồi bồi thẩm đoàn sẽ bắt đầu thảo luận. Sau đó, không ai có thể biết trước họ sẽ quay lại lúc nào và phán quyết ra sao?
Nhưng nếu bị kết án dù chỉ một tội danh - một trong vài khả năng có thể xảy ra - ông Trump sẽ trở thành cựu tổng thống Mỹ đầu tiên bị kết án hình sự và là ứng cử viên của đảng lớn đầu tiên tranh cử vào Nhà Trắng với tư cách là một tội phạm.
Bài viết này sẽ phân tích một số vấn đề chính cần xem xét trong trường hợp tòa xác định ông Trump có tội.
Chuyện gì sẽ xảy ra nếu ông Trump bị kết luận có tội?
Ông Trump đã được tại ngoại trong suốt phiên tòa. Nếu bị tuyên có tội, chính trị gia này vẫn có thể tự do rời khỏi tòa án cho đến khi Thẩm phán chủ trì Juan Mercan lên lịch cho phiên tuyên án.
Thẩm phán cần xem xét một số yếu tố khi tuyên án, bao gồm tuổi tác của ông Trump (người năm nay 77 tuổi), hay ông chưa bị kết án trước đó và có thể ông đã vi phạm lệnh cấm phát ngôn của tòa án.
Bản án có thể bao gồm phạt tiền, quản chế hoặc giám sát, hoặc cũng có thể ngồi tù.
Ông Trump gần như chắc chắn sẽ kháng cáo bản án có tội, một quá trình có thể mất hàng tháng trời hoặc thậm chí lâu hơn.
Đội ngũ pháp lý của ông sau đó sẽ phải bào chữa trước Ban Phúc thẩm ở Manhattan và có thể là Tòa Phúc thẩm.
Có nghĩa là rất khó có khả năng ông Trump sẽ rời tòa án trong tình trạng bị còng tay, và ông dự kiến sẽ được tại ngoại trong khi kháng cáo.
Căn cứ để kháng cáo là gì?
Bằng chứng mà ngôi sao phim khiêu dâm Stormy Daniels (người tố là có quan hệ tình dục với ông Trump) đưa ra có thể là một lý do.
“Mức độ chi tiết mà bà Daniels cung cấp thực sự không cần thiết để kể lại câu chuyện,” Anna Cominsky, Giáo sư tại Trường Luật New York, nói.
"Một mặt, sự chi tiết làm cho câu chuyện của bà ấy trở nên đáng tin và với tư cách là người khởi kiện, người ta sẽ muốn cung cấp đủ thông tin để bồi thẩm đoàn tin vào những gì mình nói. Mặt khác, có một lằn ranh khiến những chi tiết này có thể trở nên không liên quan và gây thành kiến."
Các luật sư bào chữa của ông Trump đã hai lần kêu gọi dừng phiên tòa trong quá trình bà Daniels lấy lời khai, nhưng đã bị thẩm phán bác bỏ.
Ngoài ra, chiến lược pháp lý mới mà các công tố viên quận Manhattan áp dụng trong trường hợp này cũng có thể tạo cơ sở để ông Trump kháng cáo.
Làm giả hồ sơ kinh doanh có thể là một tội nhẹ rất nhẹ tại New York, nhưng ông Trump phải đối mặt với cáo buộc phạm tội nghiêm trọng hơn với cáo buộc thứ hai, gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử năm 2016 một cách bất hợp pháp.
Một số chuyên gia pháp lý cho rằng sự thiếu rõ ràng về việc ông Trump đã vi phạm luật cụ thể nào có thể tạo cơ hội cho bên bào chữa phản đối bản án.
Ông Trump có thể vào tù?
Có khả năng, mặc dù rất khó xảy ra, là ông Trump sẽ ngồi tù một thời gian trong trường hợp bị tòa tuyên có tội.
34 cáo buộc mà ông phải đối mặt đều bị coi là tội cấp E ở New York, cấp thấp nhất trong bang. Mỗi tội danh có mức án tối đa là bốn năm.
Có một số lý do khiến Thẩm phán Mercan có thể chọn hình phạt nhẹ hơn, bao gồm tuổi tác của ông Trump, ông không có tiền án và thực tế là các cáo buộc này liên quan đến tội phạm phi bạo lực.
Cũng có thể thẩm phán sẽ cân nhắc tính chất chưa từng có của vụ án, có lẽ chọn cách tránh đưa cựu tổng thống và ứng cử viên tổng thống hiện tại vào tù.
Ngoài ra, còn có một câu hỏi về tính thực tế. Ông Trump, giống như tất cả các cựu tổng thống Mỹ, có quyền được mật vụ bảo vệ suốt đời. Điều này có nghĩa là một số đặc vụ sẽ cần phải bảo vệ ông ấy trong tù.
Nếu điều đó xảy ra, việc điều hành một hệ thống nhà tù với một cựu tổng thống là tù nhân là cực kỳ khó khăn. Bảo vệ an toàn cho ông ta sẽ tốn kém và có rủi ro an ninh lớn.
“Hệ thống nhà tù quan tâm đến hai thứ: an ninh và giảm chi phí,” Justin Paperny, giám đốc công ty tư vấn nhà tù White Collar Advice, cho biết.
Với ông Trump, “đó sẽ là một tình huống quái đản… không người quản lý nào cho phép điều đó xảy ra”, chuyên gia này nói.
Ông Trump vẫn có thể tranh cử tổng thống?
Câu trả lời là có. Hiến pháp Hoa Kỳ đặt ra tương đối ít yêu cầu về tính đủ điều kiện đối với các ứng cử viên tổng thống: họ phải ít nhất 35 tuổi, là công dân Hoa Kỳ “được sinh ra tự nhiên” và đã sống ở Hoa Kỳ ít nhất 14 năm. Không có quy định nào cấm ứng viên có tiền án.
Nhưng một bản án có tội vẫn có thể ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11. Một cuộc thăm dò từ Bloomberg và Morning Consult hồi đầu năm nay cho thấy 53% cử tri ở các bang nghiêng ngả (swing state - tiểu bang mà không ứng cử viên nào có thể chắc thắng áp đảo) quan trọng sẽ từ chối bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa nếu ông Trump bị kết án.
Một cuộc thăm dò khác, từ Đại học Quinnipiac trong tháng này, cho thấy 6% cử tri ủng hộ ông Trump sẽ ít có khả năng bỏ phiếu cho ông - điều có thể dẫn đến hậu quả trong một cuộc đua sít sao.
Liệu ông Trump có thể ân xá cho chính mình?
Không. Tổng thống có thể ban hành lệnh ân xá cho những người đã phạm tội liên bang. Vụ chi tiền bịt miệng ở New York là vấn đề cấp bang, có nghĩa là nó sẽ nằm ngoài quyền hạn của ông Trump trong trường hợp ông trở lại làm tổng thống.
Điều này cũng tương tự với phiên tòa của ông Trump ở Georgia, nơi ông bị cáo buộc hình sự âm mưu lật ngược thất bại sít sao trước Tổng thống Joe Biden tại bang này trong cuộc bầu cử năm 2020.
Không rõ quyền ân xá có thể được áp dụng với hai cáo buộc liên bang khác của ông Trump - một vụ liên quan đến cáo buộc xử lý sai tài liệu mật và vụ còn lại liên quan đến âm mưu lật ngược cuộc bầu cử năm 2020.
Thẩm phán được bổ nhiệm xử vụ tài liệu mật ở Florida đã hoãn phiên tòa vô thời hạn, nói rằng việc ấn định ngày xét xử trước khi giải quyết các câu hỏi về bằng chứng sẽ là “thiếu thận trọng”.
Vụ án liên bang thứ hai cũng bị trì hoãn trong khi ông Trump vẫn nộp đơn kháng cáo.
Cả hai phiên tòa đều không có khả năng diễn ra trước cuộc bầu cử tháng 11, nhưng ngay cả khi diễn ra, các chuyên gia luật vẫn không đồng ý về quyền ân xá của tổng thống có được áp dụng lên chính tổng thống đó không. Ông Trump có thể là người đầu tiên thử.
Phần tường thuật của Madeline Halpert và Kayla Epstein.
Nhận xét
Đăng nhận xét