Tin Việt Nam – 31/08/2017
Độc quyền BOT, ‘sự cố’ Cai Lậy và bất ổn thể chế
Nguyễn Quang DuyGửi tới BBC Tiếng Việt từ Melbourne, Úc
Trên trang BBC Việt Ngữ tuần qua, Phó giáo sư Tiến sỹ Phạm Quý Thọ có bài viết nói về mặt nổi của tảng băng “bất ổn thể chế” trong tình hình kinh tế hiện nay.
Bài viết có nhắc đến 2 vấn đề đang được dư luận quan tâm: nợ công và BOT Cai Lậy.
Đáng tiếc bài chưa nối kết hai vấn đề nên chưa đưa ra được mặt chìm của tảng băng.
Nợ công và BOT
Theo PGS. TS. Phạm Quý Thọ, nợ công cao và đang tăng nhanh, “…cộng cả nợ chính phủ và nợ doanh nghiệp nhà nước sau khi trừ đi phần chính phủ bảo lãnh trùng lấp, tổng số nợ (công) năm 2016 là 431 tỷ Mỹ kim, lên đến 210% GDP.”
Con số 431 tỷ Mỹ kim này chưa tính đến các khoản nợ BOT khổng lồ, lên đến 85-90% nguồn vốn đầu tư cho các dự án BOT không phải là vốn tự có của doanh nghiệp đầu tư mà là vay mượn từ ngân hàng.
BOT là những hợp đồng giữa nhà nước và nhà đầu tư. Vì thế trong trường hợp nhà nước vi phạm hợp đồng như đang xảy ra tại BOT Cai Lậy, nhà đầu tư có quyền giao BOT lại hay kiện nhà nước đòi bồi thường thiệt hại do thay đổi hợp đồng.
Trong trường hợp nhà đầu tư do quản lý kém, do ước tính sai lưu lượng xe cộ giao thông, do phải trả lãi suất quá cao, … liên tục bị thua lỗ, thì để có thể tiếp tục vận hành nhà nước cũng sẽ phải bảo hộ.
Trong trường hợp nhà đầu tư phá sản, nhà nước cũng phải can thiệp đứng ra điều hành BOT và gánh những khoản nợ khổng lồ mà nhà đầu tư còn thiếu ngân hàng.
BOT là tảng băng chìm của nợ công.
BOT đang tạo sóng ngầm và BOT Cai Lậy là một thách thức lớn mà giới chức cộng sản Việt Nam đang phải đương đầu.
Có phải BOT là một chủ trương đúng?
Điều PGS. TS. Phạm Quý Thọ cho rằng BOT là “một chủ trương đúng nhưng đã bị lạm dụng” cũng cần được xét lại.
Ở các quốc gia khác, mục đích của BOT là nâng cao hiệu quả của các dự án phát triển hạ tầng giao thông.
Nhà nước giao BOT cho tư nhân bỏ vốn xây dựng trước (build), vì trên thực tế tư nhân luôn phục vụ hiệu quả hơn nhà nước.
Sau khi xây dựng hạ tầng, tư nhân thu phí khai thác điều hành một thời gian (operate) và sau cùng tư nhân chuyển giao (transfer) công trình lại cho nhà nước.
Việc nghiên cứu, lên kế hoạch, quyết định tiến hành các dự án BOT đều có sự tham gia đóng góp của cả chính phủ, tư nhân, truyền thông và xã hội dân sự.
Mọi chi tiết dự án đều công bố một cách công khai và minh bạch. Mọi dự án đều được công khai đấu thầu. Mọi tiến trình đều được công luận giám sát chặt chẽ.
Như thế, người bị thiệt hại đều được bồi thường thoả đáng và mọi người đều có quyền chọn lựa sử dụng dự án BOT hay sử dụng đường giao thông khác.
Cuối cùng, người sử dụng phương tiện là người trả phí. Họ chấp nhận trả cho đoạn đường giao thông mang lại nhiều tiện ích cho họ, cho gia đình và cho xã hội.
Chừng một năm về trước chính phủ Campuchia vui mừng loan báo đã chấm dứt thu phí BOT trên toàn đất nước Chùa Tháp.
Thành công của BOT tại Campuchia chứng minh cho thành quả của nền dân chủ đa đảng đang phát triển tại nước này.
Trong khi đó, tại Việt Nam BOT lại đầy rủi ro, bất trắc, thật ra là hệ quả của một thể chế độc đảng, thiếu cạnh tranh lành mạnh, và mang mục đích khai thác thiếu đúng đắn.
Theo Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông, thu phí BOT cũng là một dạng thu thuế.
Thông thường, khi nhà nước làm đường thì thu thuế đưa vào ngân sách và thực hiện. Trong điều kiện ngân sách không đủ nhà nước giao cho doanh nghiệp làm tuyến đường và thu phí BOT.
Do đó, chỉ trong vòng chục năm Việt Nam đã cho xây dựng 71 dự án BOT từ Bắc xuống Nam. Điều đáng quan tâm là mọi tiến trình từ ra quyết định, xây dựng, vận hành các dự án BOT đều không công khai, không minh bạch.
Vì thế nên đến 100% các dự án BOT về giao thông trên cả nước là chỉ định thầu, trong đó nhiều nhà thầu không đủ năng lực, vay vốn ngân hàng đến 90%. Họ thiếu kinh nghiệm thực tế trong việc xây dựng và vận hành BOT.
Nói cách khác, BOT Việt Nam chỉ là một biến thái của hình thức quốc doanh được nhà nước ban độc quyền khai thác và được bao cấp khi thua lỗ.
BOT Cai Lậy và sự phản kháng bất tuân dân sự
Chỉ trong một thập niên, BOT thiết lập cùng khắp Việt Nam. Nhiều nơi thay vì mở ra đường mới nhà nước chỉ cho tráng nhựa lại đường cũ rồi đặt trạm thu phí. Vì thế các trạm BOT thường xuyên bị người dân phản kháng.
BOT Cai Lậy là một trường hợp cụ thể và mới nhất. Nhà nước cho lập đường tránh Cai Lậy và tráng một lớp nhựa trên Quốc Lộ 1A rồi cho đặt trạm thu phí ngay trên Quốc Lộ.
Đường tránh Cai Lậy vừa xong nay đã xuống cấp nghiêm trọng. Báo Người Lao Động ghi nhận nhiều đoạn đường có dấu hiệu trồi, sụt do bị lún và nhiều ổ gà.
Phục vụ và an toàn giao thông đã kém, tất cả các xe cộ lưu thông qua Quốc Lộ 1A đều bị đóng phí.
Vì được độc quyền khai thác, nhà nước cho thu một khoản phí cao ngất trời cho mọi loại xe.
Vì thế, ngay khi trạm thu phí mở cửa ngày 1-8-2017, BOT Cai Lậy đã gặp phản kháng liên tục, có tổ chức, được sự ủng hộ của dư luận, truyền thông, báo chí và của cả giới chức cầm quyền địa phương.
Sau hai tuần lễ BOT Cai Lậy bị liên tục phản kháng, lưu thông ứ đọng, nhiều lần phải xả cửa và cuối cùng phải đóng cửa không rõ bao giờ mới mở lại.
Yêu cầu của người phản kháng là mang trạm phí vào đường tránh Cai Lậy. Cho đến nay nhà nước chỉ đồng ý giảm phí nhưng kéo dài thời gian thu.
Trong bài, PGS. TS. Phạm Quý Thọ ngầm cho biết phản kháng BOT Cai Lậy cùng lúc với chiến dịch chống tham nhũng và kiểm soát quyền lực lên đến cao điểm.
BOT lại là ổ của tham nhũng. Vì thế báo chí trong nước dường như được Đảng Cộng sản cho phép nhanh chóng đưa hầu hết các thông tin về BOT.
Qua các thông tin chính thống dễ dàng cho chúng ta nhận ra một hình ảnh vỡ nợ đang bao trùm mạng lưới BOT. Và các khoản nợ BOT tiềm ẩn này sẽ là nỗi “bất ổn thể chế” trong những ngày sắp tới.
Cũng cần phải nói BOT chỉ là một trong 70 loại phí liên quan đến giao thông vận tải.
Các chi phí này là gánh nặng người dân phải trả cho nhà nước nó làm trì trệ sự tăng trưởng của nền kinh tế quốc dân.
Nợ công và sự phản kháng bất tuân dân sự
Thực chất của nợ công là nợ người dân phải trả cho sự yếu kém tham nhũng của guồng máy chính trị.
Số tiền 431 tỷ Mỹ kim đồng nghĩa với người dân từ đứa bé mới sinh ra đến cụ già sắp mất mỗi người mang một khoản nợ ước chừng 4.300 Mỹ kim.
Đó là khoản nợ chính thức. Còn các khoản nợ tiềm ẩn như nợ BOT, nợ nếu thua kiện ông Trịnh Vĩnh Bình… thì con số sẽ nhiều lần cao hơn.
Năm nay, chính quyền cộng sản đã phải trả nợ lời ước tính lên đến 10 tỷ Mỹ kim.
Để có tiền trả nợ nhà cầm quyền sẽ phải tăng phí, tăng thuế nói chung là phải tăng thu từ người dân để trả cho các món nợ công.
Khi người dân nhận thức đang phải trả những khoản nợ ngập đầu vì sự yếu kém đầy tham nhũng của guồng máy độc quyền đảng trị thì phản kháng bất tuân dân sự sẽ liên tục nổ ra.
Khi chính quyền vỡ nợ là lúc nhà nước cần được thay bằng một chính thể dân chủ, công khai và minh bạch.
Chỉ có như thế mới cứu vãn được tình trạng bế tắc của nền kinh tế Việt Nam.
Bài viết thể hiện quan điểm và cách hành văn của tác giả, hiện sống tại Melbourne, Úc.
Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa đã “hạ cánh” an toàn?
Hòa Ái, phóng viên RFA
Tin tức vào ngày 30 tháng 8 loan đi, Bộ Công Thương Việt Nam vừa có quyết định bà nguyên Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa đủ điều kiện để nghỉ hưu hưởng chế độ bảo hiểm xã hội, kể từ ngày 1 tháng 9 năm 2017.
Chấp thuận cho nghỉ hưu
Bà Hồ Thị Kim Thoa được dư luận chú ý đến qua quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách trong vai trò Thứ trưởng Bộ Công thương hồi hạ tuần tháng 1 năm 2017, cùng thời điểm ông Vũ Huy Hoàng nhận quyết định kỷ luật xóa tư cách nguyên Bộ trưởng Công Thương nhiệm kỳ 2011-2016.
Theo kết luận của của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, bà Hồ Thị Kim Thoa đã vi phạm trong việc bổ nhiệm ông Trịnh Xuân Thanh trái quy định, thực hiện không đúng nguyên tắc, quy định ký quyết định bổ nhiệm và điều động một số cán bộ trong nhiệm kỳ 2011-2016.
Ngay sau khi Thủ tướng ban hành quyết định kỷ luật bằng hình thức khiển trách đối với Thứ trưởng Công Thương Hồ Thị Kim Thoa, Văn phòng Chính phủ gửi công văn hỏa tốc đến bốn cơ quan cấp bộ, gồm Tài Chính, Kế Hoạch & Đầu Tư, Công Thương và Thanh tra Chính phủ yêu cầu phối hợp với Ủy ban Kiểm tra Trung ương tiến hành kiểm tra và thanh tra tài sản của bà Kim Thoa và phải báo cáo kết quả lên Thủ tướng trong Quý II năm nay.
…Dần dần trong nội bộ cũng có sự giằng co gì đấy. Thứ hai nữa, họ nhận thấy lý lẽ cũng không vững vàng và cứ nếu làm tới thì sẽ gây ra sự căm phẫn thì người ta phải xử hòa trong lúc tình hình bê bối nhiều thứ quá. Bê bối trong chuyện ông Trịnh Vĩnh Bình, chuyện ông Trịnh Xuân Thanh, chuyện Đồng Tâm, chuyện ở Bộ Y Tế…Cho nên người ta rối bòng bong thì người ta phải làm dịu bớt, cũng là cách ‘rút củi đáy nồi’ thôi
-GS. Tương Lai
Vào cuối tháng 6 vừa qua, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đưa ra kết luận Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa kê khai tài sản gian dối trong thời gian dài, vi phạm quy định về những điều đảng viên không được làm. Bên cạnh đó, bà Kim Thoa còn có dấu hiệu vi phạm trong thời gian giữ các chức vụ quan trọng tại Công ty Cổ phần Điện Quang, từ năm 2004 đến năm 2010. Ủy ban Kiểm tra Trung ương khẳng định việc làm sai trái của bà Kim Thoa là nghiêm trọng và phải xem xét hình thức kỷ luật.
Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa đã nộp đơn xin thôi việc đến Ban lãnh đạo của Bộ Công Thương vào tối ngày 1 tháng 8, đồng thời cũng tạm nghỉ phép từ ngày này.
Qua việc nộp đơn xin thôi việc của bà Kim Thoa, nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tổ chức Trung ương, ông Lê Quang Thưởng nói với báo giới trong nước rằng “Không có chuyện Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa xin thôi việc là xong”. Tại cuộc họp báo của Chính phủ chiều ngày 3 tháng 8, Bộ trưởng-Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết theo quy định, trường hợp đang trong giai đoạn xem xét, điều tra thì không được chấp thuận thôi việc.
Ngày 8 tháng 8, văn phòng Trung ương Đảng ra thông báo miễn nhiệm chức vụ Ủy viên Ban cán sự Đảng đối với Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa và bà Kim Thoa bị miễn nhiệm chức thứ trưởng vào ngày 16 tháng 8. Truyền thông quốc nội dẫn lời của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc rằng Bộ Công Thương sẽ giao nhiệm vụ mới cho bà Kim Thoa sau khi bà bị cách chức thứ trưởng.
Dư luận đồn đoán vụ việc ông Trịnh Xuân Thanh bị Đức cáo buộc chính quyền Việt Nam đã bắt cóc đem về nước hồi cuối tháng 7 và những diễn tiến liên quan trường hợp của bà Thứ trưởng Công Thương Hồ Thị Kim Thoa có thể sẽ là một vụ “đại án”, mau chóng được lôi ra ánh sáng trong chiến dịch chống tham nhũng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, mà người đứng đầu Đảng Cộng Sản Việt Nam tại phiên họp thứ 12 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tổ chức ở Hà Nội vào sáng ngày 31 tháng 7 tuyên bố rằng “Lò nóng lên rồi thì củi tươi vào cũng phải cháy”.
Hiệu quả của chống tham nhũng?
Tuy nhiên, thông tin mới nhất cho biết Bộ Công Thương Việt Nam ban hành quyết định đối với nguyên Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa đủ điều kiện để nghỉ hưu hưởng chế độ bảo hiểm xã hội, kể từ ngày 1 tháng 9 năm 2017. Tin này làm dấy lên thắc mắc phải chăng đây là dấu hiệu của một “con hổ” đã không sa lưới trong chiến dịch “đả hổ diệt ruồi” của ông Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng?
Đài RFA nêu vấn đề với Giáo sư Tương Lai và được Giáo sư chia sẻ quan điểm suy luận cá nhân mà ông cho rằng rất dè dặt để nhận xét về vấn đề này:
“Lúc đầu họ định biến trường hợp của bà Kim Thoa thành vụ án hình sự về chuyện tham nhũng và kê khai tài sản của bà cũng như không cho bà xin thôi việc. Nhưng dần dần trong nội bộ cũng có sự giằng co gì đấy, là một và thứ hai nữa là họ nhận thấy lý lẽ cũng không vững vàng và cứ nếu làm tới thì sẽ gây ra sự căm phẫn thì người ta phải xử hòa trong lúc tình hình bê bối nhiều thứ quá. Bê bối trong chuyện ông Trịnh Vĩnh Bình, chuyện ông Trịnh Xuân Thanh, chuyện Đồng Tâm, chuyện ở Bộ Y Tế…Cho nên người ta rối bòng bong thì người ta phải làm dịu bớt, cũng là cách ‘rút củi đáy nồi’ thôi.”
Vấn đề là hiện nay nếu có luật pháp thì đưa ra đàng hoàng, tội đến đâu xử đến đấy. Ai xà xẻo bao nhiêu, tiền của tước đoạt thì lấy lại nộp cho công quỹ. Những anh có chức có quyền đều nhà cao cửa rộng. Hãy hỏi nhà tiền đâu ra với đồng lương như thế? Tước đoạt lại tất cả bọn lưu manh ăn cướp của dân của nước lâu nay, không từ ai hết
-Ông Nguyễn Khắc Mai
Chúng tôi cũng trao đổi với một số nhà quan sát tình hình Việt Nam và nhận được câu trả lời không chỉ trường hợp mới nhất của nguyên Thứ trưởng Công Thương Hồ Thị Kim Thoa mà trước đó là trường hợp xử lý ông cựu Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng hay những trường hợp của giới chức lãnh đạo khác như nguyên Tổng Thanh tra Chính phủ, ông Trần Văn Truyền…đều có kết cục giống như nhau là “đâu lại vào đó”, họ vẫn “bình chân như vại” mà dân chúng gọi là “hạ cánh” an toàn.
Ông Nguyễn Khắc Mai, nguyên Vụ trưởng Vụ Nghiên Cứu, Ban Dân vận Trung ương, từng lên tiếng với RFA rằng cần phải xử lý các trường hợp sai phạm, tham nhũng của giới chức lãnh đạo theo quy định của luật pháp. Ông Nguyễn Khắc Mai nói:
“Vấn đề là hiện nay nếu có luật pháp thì đưa ra đàng hoàng, tội đến đâu xử đến đấy. Ai xà xẻo bao nhiêu, tiền của tước đoạt thì lấy lại nộp cho công quỹ. Những anh có chức có quyền đều nhà cao cửa rộng. Hãy hỏi nhà tiền đâu ra với đồng lương như thế? Tước đoạt lại tất cả bọn lưu manh ăn cướp của dân của nước lâu nay, không từ ai hết. Từ Nông Đức Mạnh, Nguyễn Tấn Dũng đến Nguyễn Sinh Hùng, Nguyễn Phú Trọng rồi Trần Đại Quang, Nguyễn Xuân Phúc… phải xem xét lại cho rành mạch chứ còn hiện nay là phe nọ đánh phe kia vậy thôi”.
Đài Á Châu Tự Do ghi nhận trong khi đa số dân chúng trong nước tỏ ra không có niềm tin đối với chiến dịch chống tham nhũng do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề xướng sẽ mang lại hiệu quả tích cực nào qua vụ tiêu cực, tham nhũng xảy ra ở Bộ Công Thương thời ông Vũ Huy Hoàng làm Bộ trưởng, giới nhân sĩ trí thức khẳng định nếu như Đảng Cộng Sản lãnh đạo không xử lý đến nơi đến chốn vụ việc vừa nêu thì rõ ràng Chính phủ Việt Nam chỉ là “rút củi đáy nồi”, chứ không phải củi tươi cũng cháy trong lò đã nóng, theo như lời tuyên bố khẳng khái của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Em chồng Bộ trưởng Tiến có ghế ở VN Pharma
Truyền thông Việt Nam đưa tin em chồng Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, ông Hoàng Quốc Dũng, từng là phó tổng giám đốc phụ trách về xây dựng đầu tư của công ty VN Pharma.
Ông Nguyễn Minh Hùng, nguyên chủ tịch HĐQT kiêm tổng giám đốc VN Pharma, người vừa bị tuyên án 12 năm tù vì tội ‘Buôn lậu và Làm giả con dấu để nhập lậu hàng ngàn lô thuốc chữa ung thư giả’ nói với báo Tuổi Trẻ rằng “hình như không có ký quyết định bổ nhiệm” ông Dũng, em chồng bà Tiến, vào vị trí này.
“Vì lâu quá rồi nên tôi cũng không nhớ và cũng không nhớ lương trả bao nhiêu. Ông [Dũng] có vô ra làm việc nhưng lo về mấy việc xây dựng, nhưng do chưa có xây dựng gì hết nên người ta đâu có làm gì đâu, ngồi văn phòng vậy thôi”.
Hiện chưa rõ ông Nguyễn Minh Hùng trả lời báo Tuổi Trẻ khi nào về chi tiết này và trả lời ở đâu trong bối cảnh nào khi ông vừa bị tuyên án xong.
Được biết ông Dũng còn làm việc vào thời điểm khi nhà chức trách tiến hành khởi tố và điều tra bê bối, nhưng sau đó đã nghỉ việc.
Hôm 28/08/2017, báo VietnamNet của Bộ Thông tin Truyền thông, có bài phỏng vấn Bộ trưởng Tiến để làm rõ các vấn đề dư luận quan tâm sau khi bà Tiến trước đó ngày 24/08 mô tả các thông tin trên mạng về việc em chồng và con trai bà làm cho VN Pharma là “bịa đặt và vu khống”.
“Trong gia đình tôi không ai tham gia công ty này cả. Đây là công ty nhỏ, tôi còn không biết nó như thế nào đến khi vụ việc nhập thuốc có nhiều nghi vấn được Cục Quản lý dược báo cáo và Bộ đã chủ động đề nghị với cơ quan có thẩm quyền ở Bộ Công an làm rõ.
“Còn thông tin tôi được tặng căn biệt thự liền kề phía sau nhà tôi là dựng chuyện vu khống cho tôi và gia đình tôi.
“Căn nhà ở đường Nguyễn Văn Hưởng gia đình tôi mua đất đã 20 năm trước và cất nhà ở gần 10 năm nay rồi. Thông tin tôi được bị cáo Hùng tặng biệt thự trị giá 60 tỉ đồng là rất hoang đường, vớ vẩn, bịa đặt.
“Thông tin này trên mạng cũng đã dựng chuyện vu khống tôi trước đây rồi, giờ nhân vụ xét xử họ lại tiếp tục loan truyền để gây mất niềm tin, có ác ý… Thật là tôi không hiểu vì sao người ta có thể bịa đặt như vậy mãi như thế được,” bà Tiến nói với VietnamNet.
Bộ Y tế Việt Nam mới đây ra thông cáo sẽ đề nghị xử lý nghiêm khắc các trường hợp đăng tải thông tin sai sự thật, vô căn cứ làm ảnh hưởng uy tín của ngành y tế và Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, theo Tuổi Trẻ.
‘Không nói khác với nói không’
Trong khi đó một thứ trưởng Bộ Y tế nói việc Bộ trưởng Tiến không nói [em chồng làm cho VN Pharma] và nói “không có” là hai việc mà ông gọi là “hoàn toàn khác nhau”.
“Theo quy định, cán bộ làm ở vị trí này thì không được là vợ, chồng, con, hoặc bố mẹ còn luật không nói đến là anh/em chồng. Ban cán sự Đảng có hỏi không thì tôi xin trả lời là cá nhân tôi chưa bao giờ hỏi Bộ trưởng về việc này. Bộ trưởng cũng không báo cáo việc này tại các cuộc họp ở Bộ,” Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến nói tại buổi họp báo Chính phủ hôm 30/8/2017.
Bình luận được đưa ra sau một thời gian cư dân mạng bàn tán về khả năng có ‘xung đột lợi ích’ trong vụ án VN Pharma, với cáo buộc người nhà Bộ trưởng Y tế Việt Nam làm trong công ty này,
Cây bút Huy Đức viết trên Facebook cá nhân: ”Báo chí, Thanh tra và Ủy ban điều tra độc lập cũng nên điều tra làm rõ: Nếu VN Pharma đưa ông Dũng vào làm PGĐ ở đây chỉ để “thu hút hỏa lực dư luận” thì cũng nên minh oan cho bà Tiến; Nếu trong thời gian làm việc ở đây, ông Dũng có “lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ quyền hạn”(bà Tiến) thì cũng cần, vừa xem xét trách nhiệm của bà Tiến, vừa truy cứu trách nhiệm hình sự ông Dũng.”
Luật sư Lê Công Định viết trên Facebook cá nhân: “Vụ thuốc ung thư giả gần đây cùng nhiều sự việc khác trước đó khiến dư luận càng lên án bà Bộ trưởng Y tế Kim Tiến và đòi bà từ chức. Điều này không sai, vì chúng ta đều giả định (và mơ mộng) rằng chức vụ công quyền đó do người dân giao phó thông qua bầu cử tự do…Tuy nhiên, bà Kim Tiến sẽ không từ chức….”
Tài sản ông Quý: ‘Thanh tra đang làm, sẽ công bố’
Hạn công bố kết luận thanh tra khối tài sản của Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Yên Bái đã quá một tháng nhưng hiện còn “đang trong quá trình hoàn thiện để kết luận và công bố,” theo Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng.
Ông Phạm Sỹ Quý sinh năm 1971, là em trai của bà Phạm Thị Thanh Trà, hiện là Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái và được chị mình ký quyết định bổ nhiệm làm Giám đốc Sở Tài Nguyên và Môi trường Yên Bái vào tháng 9/2016, khi bà đang là Chủ tịch UBND tỉnh.
Truyền thông trong nước cho biết bản kê khai tài sản năm 2016 của ông Phạm Sỹ Quý nói ông đang sở hữu một ngôi nhà 600 m2 tại thành phố Yên Bái, một căn hộ tại khu chung cư Mandarin Garden, Cầu Giấy, Hà Nội, rộng 130 m2, một mảnh đất 1.000 m2 trị giá 500 triệu đồng, một trang trại 2 ha trị giá 1 tỷ đồng đã có giấy chủ quyền và một xe hơi Camry.
Ông Quý từng nói để có được khối tài sản được xây trên diện tích đất 13.000 m2 tại Yên Bái, ông đã phải vay ngân hàng khoảng 20 tỷ đồng và vay của bạn bè, người dân, số còn lại là do ông tích góp từ thời trẻ, thu nhập từ những hoạt động như buôn chổi đót, lá chít.
Chính những cán bộ đó đang làm suy yếu niềm tin của các nhà đầu tư vào môi trường kinh doanh ở địa phương, ảnh hưởng đến sinh kế của người dân và sự phát triển chungThủ tướng Nguyễn Xuân Phúc
Ông kê khai tổng thu nhập trong năm 2016 tăng 1 tỉ đồng là “thu nhập các nguồn từ trang trại được nhận thừa kế từ bố mẹ năm 2016″.
Trong khi đó báo mạng Dân Trí mô tả một lãnh đạo cấp vụ có trách nhiệm của Thanh tra Chính phủ cho biết, kết luận thanh tra tài sản Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Yên Bái Phạm Sỹ Quý đã được “đặt lên bàn” lãnh đạo cơ quan này nhưng chưa biết khi nào mới công bố kết luận.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hồi cuối tháng Bảy nói ông rất ‘trăn trở’ vì cán bộ ‘sống phô trương’ và ‘gây phản cảm’.
Hôm 17/7/2017, tờ Thanh Niên online dẫn lời lãnh đạo Chính phủ Việt Nam tại một hội nghị ở tỉnh miền núi Sơn La, nói:
“Tôi rất trăn trở khi nghe các thông tin về lối sống phô trương, lãng phí, gây nhiều phản cảm của một bộ phận cán bộ, đảng viên ở một vài tỉnh miền núi của chúng ta”.
Ngày 17/7, ông Phạm Trọng Đạt, Cục trưởng Phòng chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ cho hay một đoàn thanh tra của Cục đã hoàn tất 15 ngày thanh tra trực tiếp ở tỉnh Yên Bái về khối tài sản của ông Phạm Sỹ Quý, Giám đốc Sở Tài nguyên & Môi trường cũng như về việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất của gia đình ông và nói “khoảng đầu tháng Tám sẽ công bố rộng rãi cho dư luận”.
“Trách nhiệm của thanh tra là sẽ xác minh và có kết luận cụ thể. Việc vay ngân hàng phải có cơ sở, giấy tờ đầy đủ chứ không thể giải trình bừa được”.
Được biết trước đó, Thanh tra tỉnh Yên Bái cũng đã tiến hành thanh tra tài sản của ông Quý, tuy nhiên, do ông Quý là em trai của Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái Phạm Thị Thanh Tra nên Uỷ Ban Nhân Dân tỉnh Yên Bái đã đề nghị Thanh tra Chính phủ vào cuộc.
Người Việt ở Houston ‘tương thân tương trợ’ vượt bão
Tại Houston, mưa tiếp tục rơi, và tình trạng ngập lụt ở một số khu vực có thể kéo dài sang tuần tới. Nhưng nhiều người Việt tại đây vẫn đồng lòng cùng nhau vượt qua cơn bão lịch sử này.
Houston là thành phố lớn nhất Texas, với khoảng 80,000 người gốc Việt đang sinh sống, chiếm hơn 1/4 dân số thành phố này.
Điều này cũng có nghĩa nhiều người Việt cũng bị ảnh hưởng nặng nề từ sau cơn bão.
Nhà báo Phạm Phú Thiện Giao cho BBC biết ông đến Houston tầm trưa thứ Tư.
Ông nói là đã đến thăm Nhà thờ La Vang và Chùa Liên Hoa nơi có một số người Việt đang tạm trú ẩn.
“Không có nhiều người Việt ở đây vì đến giờ phút này nước đã rút rồi, nên một số người ta về nhà xem nhà của họ có hư hại gì không. Một số người khác thì khi bạn bè biết tin đã đến đón họ về.
“Phía Nhà thờ La Vang có khoảng 5-7 người gồm hai vợ chồng người Mỹ, Chùa Liên Hoa có khoảng 4-5 gia đình, một cặp vợ chồng người Cuba.”
“Sức khỏe họ tốt. Tinh thần ổn định. Đồ ăn thức uống thì không thiếu. Cộng đồng đem đến rất nhiều đồ ăn, nhiều đến mức không thể tưởng tượng được. Họ phải đem hiến tặng cho các nơi tạm trú khác. Còn về vệ sinh, các nhà thờ và chùa cũng tổ chức rất tốt, nên những người cư trú tại đây rất thoải mái.
Khi được hỏi về những lo ngại về nhà cửa, tài sản, ông Giao chia sẻ:
“Họ không có lo ngại gì. Có thể họ có bảo hiểm, và cũng có thể họ tin vào FEMA (Cơ Quan Liên Bang Quản Lý Tình Trạng Khẩn Cấp). Họ có niềm tin là chính phủ Mỹ sẽ không để người Việt thiệt thòi bất cứ điều gì.
“Có một điều khiến tôi rất là ngạc nhiên và tôi sẽ nhớ mãi. Đó chính là tinh thần tương thân tương trợ của người Việt Nam rất là cao,” ông Giao chia sẻ.
“Hầu như tất cả những người tôi gặp đều trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào các công tác cứu trợ.
“Số lượng người tham gia thiện nguyện còn đông hơn số nạn nhân. Như lời ông Trần Quốc Anh, Chủ tịch cộng đồng người Việt ở Houston nói: ‘Nạn nhân chưa tới mà tình nguyện viên đã đến trước rồi.”
“Khi chúng tôi đến thì nước đã rút gần hết, Houston lại hiện ra là một phố giàu có, sung túc. Một số nơi còn nhiều nước thì cảnh sát vẫn chặn lại, để đợi xả hết nước.”
Một số cư dân khác thì may mắn hơn như ông Cường, sống phía Tây Nam Houston cho BBC biết khu vực ông ở chỉ bị ngập nước một chút.
“Mấy hôm trước không ra ngoài được, nhưng hôm nay thì đi lại được rồi,” ông Cường nói. Ông nói nhiều người Việt trong khu của ông cũng không bị ảnh hưởng gì nghiêm trọng.”
Cơn bão nhiệt đới Harvey đã cướp đi sinh mạng của hơn 20 người, và Texas cũng đã tiến hành hơn 8,500 cuộc giải cứu với hơn 32,000 vẫn còn đang ở trong cái trạm tạm trú trên toàn tiểu bang.
Bão Harvey qua những con số
Thống đốc bang Texas Greg Abbott nói “điều tệ nhất vẫn chưa qua” cho khu phía đông nam của tiểu bang này. Khoảng 10,000 thành viên khác của Vệ binh Quốc gia được biết sẽ tham gia đội vệ binh 14.000 người vốn đã đang hỗ trợ giải cứu. Giới chức và tình nguyện viên vẫn đang nỗ lực giải cứu những cư dân bị mắc kẹt.
Việt Nam thất bại trong việc kiểm soát mạng xã hội
như thế nào
Kính Hòa RFA
Gần đây Chủ tịch nước Trần Đại Quang có một bài viết nói rằng phải kiểm soát các thông tin độc hại trên Internet.
Báo chí Việt Nam cũng loan tin chính phủ Hà Nội đề nghị các đại công ty như Facebook và Google hợp tác trong vấn đề ngăn chận thông tin bị gọi là độc hại.
Sau đây là một số ý kiến cho rằng Việt Nam không thành công trong ý định ngăn chận mạng xã hội.
Một ước vọng cũ xưa
Một người sử dụng mạng xã hội Facebook rất tích cực tại Sài Gòn là anh Nguyễn Lâm Duy nhận xét về bài viết của Chủ tịch Trần Đại Quang:
“Thực ra việc thắt chặt thông tin trên mạng xã hội, trên internet nói chung thì đảng cộng sản đã thực hiện rất là lâu rồi ở Việt Nam, đặc biệt là thắt chặt thông tin do chính quyền quản lý, đưa ra cái cách họ đưa tin như thế nào. Đã có việc xét xử hay kết án tù rất nặng nề những người phát biểu trên mạng. Bài viết mới đây được cho là của ông Trần Đại Quang về việc thắt chặt những thông tin độc hại trên internet thì không có gì mới.”
Anh nói rằng đối với nhà nước Việt Nam hiện nay thì những tin tức có thể làm ảnh hưởng tới hình ảnh của đảng cộng sản, hay những lời phê bình chỉ trích nhà cầm quyền cũng được đảng cộng sản Việt Nam xếp vào loại thông tin độc hại.
Thực ra việc thắt chặt thông tin trên mạng xã hội, trên internet nói chung thì đảng cộng sản đã thực hiện rất là lâu rồi ở Việt Nam.
-Anh Nguyễn Lâm Duy.
Một người dùng Facebook tại Hà Nội là anh Nguyễn Chí Tuyến nói thêm là một số người nghi ngờ rằng bài viết của Chủ tịch Trần Đại Quang là một bài viết cũ cách đây vài năm được dùng lại. Anh cũng có nhận xét rằng khuynh hướng kiểm soát tư tưởng con người vốn là một đặc điểm của đảng cộng sản nên họ lúc nào cũng muốn kiểm soát thông tin và quan điểm của mọi người.
Anh Nguyễn Chí Tuyến là một thành viên rất tích cực của một tổ chức xã hội dân sự NoU, hoạt động bảo vệ môi trường, giúp đỡ người nghèo, đấu tranh chống sự chèn ép của Trung Quốc trên Biển Đông. Các thành viên nhóm này sử dụng phương tiện mạng xã hội rất tích cực để tổ chức các hoạt động của mình.
Anh Tuyến nhận xét cách mà người Việt Nam hiện nay bày tỏ quan niệm của mình trên mạng xã hội:
“Ở một góc độ nào đó, mạng xã hội ở Việt Nam lại thể hiện thật hơn là cuộc sống thật. Tức là người ta tìm thấy một sự can đảm, một sự cởi mở, hay là một luồng sinh khí tiếp sức cho người ta, làm cho người ta dám bày tỏ quan điểm một cách sòng phẳng, hơn là người ta dám bày tỏ những quan điểm ấy trong các cuộc họp hay là những cái đơn từ, xảy ra trong đời sống thực của người ta.”
Mô hình Trung Quốc
Theo một số nguồn tin khác nhau thì hiện Việt Nam có đến hơn 52 triệu tài khoản Facebook, mạng xã hội phổ biến nhất tại Việt Nam. Điều này trái ngược hẳn với Trung Quốc, nước láng giềng có cùng mô hình chính trị do đảng cộng sản độc quyền cai trị. Trung Quốc đã không cho phép các mạng xã hội nước ngoài hoạt động ở Trung Quốc, mà thành lập riêng các mạng xã hội cho riêng mình.
Khi được hỏi liệu mô hình Trung Quốc có được Việt Nam áp dụng hay không, anh Nguyễn Chí Tuyến cho biết:
“Những gì Trung Quốc làm để cai trị người dân, hay quản trị đất nước, tùy theo cách hiểu, thì phía đảng cộng sản Việt Nam đều học hỏi theo họ. Nhưng mà học là một chuyện, còn có đem về thực hiện được trên đất nước Việt Nam trong thời điểm hiện tại hay không lại là một chuyện khác.
Điều đó rất là khó đối với một đất nước như Việt Nam. Có thể là những người cầm quyền Việt Nam, đảng cộng sản Việt Nam cũng muốn làm điều đó, nhưng mà với tiềm lực và vị thế của Việt Nam, cũng như là qui mô dân số, lãnh thổ, thì họ không thế làm giống như Trung Quốc được.”
Anh Nguyễn Lâm Duy đồng ý điều này và nêu một dẫn chứng là cách đây vài năm chính phủ Việt Nam đã nổ lực thành lập một mạng xã hội riêng cho mình có tên gọi Việt Nam Go, nhưng hoàn toàn thất bại.
Ngoài ra vào năm 2013, Việt Nam cũng đưa ra một công cụ tìm kiếm trên internet với sự hợp tác với nước Nga mang tên Cốc Cốc, nhưng cho đến nay vẫn không thấy công cụ này được người Việt Nam sử dụng một cách phổ biến.
Trong thời gian gần đây, có tin từ báo chí Việt Nam nói rằng các công ty lớn từ nước ngoài như Facebook và Google đồng ý hợp tác với Chính phủ Việt Nam để ngăn chận những thông tin độc hại. Từ đó có lo lắng rằng các công ty này sẽ cho chính quyền Việt Nam kiểm soát tài khoản trên mạng xã hội của người dùng Việt Nam.
Anh Nguyễn Lâm Duy nói các công ty đó không nên làm như vậy:
Chính phủ Việt Nam, đảng cộng sản Việt Nam chưa đủ tầm để mặc cả với các công ty kia (Facebook, Google).
-Anh Nguyễn Chí Tuyến.
-Anh Nguyễn Chí Tuyến.
“Những công ty như Facebook hay Google không nên đánh đổi quyền lợi của người tiêu dùng với những lợi nhuận mà họ có thể có bằng cách đạt được thỏa thuận nào đó với chính quyền, làm tổn hại đến quyền tiếp cận thông tin của khách hàng.”
Anh Nguyễn Chí Tuyến cho biết một số nhà báo nước ngoài tại Hà Nội nói với anh rằng các công ty này chưa có một thỏa thuận nào rõ ràng. Trong bài phân tích ngày 30 tháng Tám, hãng tin Reuters cũng cho rằng các áp lực của chính phủ Việt Nam lên hai công ty Facebook và Google chỉ có tác dụng một cách giới hạn, mặc dù hai công ty này từ chối không trả lời hãng tin Anh quốc về vấn đề này.
Anh Nguyễn Chí Tuyến cho rằng:
“Chính phủ Việt Nam, đảng cộng sản Việt Nam chưa đủ tầm để mặc cả với các công ty kia, như là đảng cộng sản Trung Quốc, nhà cầm quyền Trung Quốc. Cho nên họ muốn nhưng không thể thực hiện được.”
Cũng từ Trung Quốc, tin cho hay mới đây Bắc Kinh bắt buộc tất cả những người sử dụng mạng xã hội của Trung Quốc phải công khai danh tính của mình khi ghi tên sử dụng mạng xã hội. Khi được hỏi liệu điều này sẽ được Việt Nam làm theo không, anh Nguyễn Lâm Duy đáp:
“Đó là một cái luật mà Trung Quốc áp đặt lên một công ty do chính quyền kiểm soát. Tôi nghĩ là trong tương lai gần chính quyền Việt Nam có thể bắt tất cả những người dùng Facebook sử dụng tên thật trên trang mạng xã hội này, vì công ty này ở nước ngoài hoạt động trên luật pháp của nơi mà họ đóng công ty. Tôi không nghĩ rằng yêu cầu đó của Việt Nam sẽ được Facebook đáp ứng.”
Bên cạnh những điều mà hai anh Tuyến và Duy cho rằng vượt qua ngoài khả năng của Chính phủ Việt Nam trong việc kiểm soát hoặc ngăn chận mạng xã hội, Reuters còn cho biết các công ty Việt Nam có nhu cầu sử dụng mạng xã hội rất lớn trong hoạt động thương mại của họ, điều đó dẫn đến việc ngăn chận mạng xã hội tại Việt Nam là không thể được.
Một yếu tố khác nữa là chính các giới chức chính quyền cũng sử dụng mạng xã hội, xem đó như một kênh để thu thập thông tin, như hai nhà báo tại Việt Nam là Trương Duy Nhất tại Đà Nẵng, và Phạm Chí Dũng tại Sài gòn cho chúng tôi biết.
Anh Nguyễn Chí Tuyến nhận xét:
“Mặc dù họ có thể nói mạng xã hội nó làm một điều gì đó nó không tốt đẹp, hay là tác động xấu, tiêu cực đến cuộc sống con người nọ kia, nhưng họ lại theo dõi rất kỹ, mà nói theo ngôn ngữ đời thường là họ hóng, họ hóng tin tức trên mạng xã hội.”
Anh Nguyễn Lâm Duy cho biết là sau khi dự án xây dựng tượng đài hàng ngàn tỉ đồng tại tỉnh Sơn La bị chỉ trích mạnh mẽ từ mạng xã hội, nhà nước Việt Nam dường như đã dừng lại dự án này.
Theo một số nhà hoạt động xã hội thì để ngăn chận những điều bất lợi cho mình gây ra bởi mạng xã hội, chính quyền Việt nam hiện nay sử dụng biện pháp ngăn chận một cách không thường xuyên, khi có các sự kiện được xem là nhạy cảm chính trị.
Người quản trị trang Facebook mang tên Nhật ký Yêu nước, không muốn nêu danh tánh, thì nói với chúng tôi rằng việc ngăn chận mạng xã hội chỉ tạo điều kiện cho người sử dụng Việt Nam ngày càng thành thạo hơn trong việc sử dụng các công cụ vượt tường lửa mà thôi.
Gián điệp mạng Trung Quốc mở rộng tấn công Việt Nam
Những thành phần được cho là gián điệp mạng làm việc cho hoặc nhân danh chính quyền Trung Quốc mở rộng tấn công các mục tiêu Việt Nam trong thời gian có gia tăng căng thẳng tại Biển Đông.
Đó là thông tin được công ty an toàn mạng FireEye, có trụ sở tại California, Hoa Kỳ nói với hãng tin Reuters và được hãng này loan đi ngày 31 tháng 8.
Theo công ty này thì các nhóm tin tặc tấn công Việt Nam làm việc cho chính phủ Trung Quốc, sử dụng những phương tiện tin học giống như các nhóm tin tặc Trung Quốc trước đây đã bị các hãng bảo mật nhận diện.
Thời gian mà Việt Nam bị tấn công trùng với những tuần lễ có căng thẳng trên biển Đông, và theo ông Ben Read, người đứng đầu bộ phận do thám của FireEye thì tin tặc Trung Quốc tấn công vào các lĩnh vực có tiềm năng thương mại tại Việt Nam, nhằm thu thập tối đa thông tin.
Bên cạnh đó FireEye cũng nói rằng Việt Nam cũng từng tổ chức những cuộc tấn công mạng vào những nước khác, điều này bị Việt Nam bác bỏ.
Cả hai Bộ Ngoại giao của Bắc Kinh và Hà Nội đều lên án những hoạt động tin tặc.
Chính phủ Việt Nam chờ phán quyết về vụ Trịnh Vĩnh Bình
Bộ Trưởng-Chủ Nhiệm Văn Phòng Chính Phủ, ông Mai Tiến Dũng, trả lời Báo Tuổi Trẻ trong nước tại cuộc họp báo vào chiều ngày 30 tháng 8 rằng Việt Nam đang chờ phán quyết của Tòa Trọng Tài Quốc Tế ở Paris về vụ ông Trịnh Vĩnh Bình, một công dân Hà Lan gốc Việt, kiện chính phủ Hà Nội đòi bồi thường 1 tỷ 250 triệu đô la.
Đây được cho là lần đầu tiên chính phủ Việt Nam chính thức lên tiếng về vụ xử kéo dài từ ngày 21 đến 27 tháng 8 vừa qua tại Paris, Pháp.
Đài Á Châu Tự Do có tường thuật liên quan về phiên xử. Tin cho biết cả hai phía nguyên đơn và bị đơn đều đang chờ đợi phán quyết của tòa và không được thông tin gì.
Bộ Trưởng- Chủ Nhiệm Văn Phòng Chính Phủ Việt Nam nói rằng quan điểm của Hà Nội là tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch cho cả doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Xin được nhắc tóm tắt vụ ông Trịnh Vĩnh Bình kiện chính phủ Việt Nam ra Tòa Trọng Tài Thương Mại Quốc Tế như sau: vào đầu những năm 1990, ông Trịnh Vĩnh Bình từ Hà Lan về Việt Nam đầu tư vào một số dự án ở Sài Gòn và một số tỉnh phía Nam.
Năm 1998, tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu bắt ông Trịnh Vĩnh Bình với cáo buộc đưa hối lộ và vi phạm các qui định về quản lý- bảo vệ đất đai. Năm sau ông bị tuyên án 11 năm tù. Tòa buộc ông Trịnh Vĩnh Bình phải đóng tiền phạt và toàn bộ tài sản của ông ở Việt Nam lúc đó bị tịch thu. Vào năm 2000, ông vượt thoát khỏi Việt Nam trở về lại Hà Lan.
Năm 2003, ông Trịnh Vĩnh Bình khởi kiện nhà nước Việt Nam tại Trung Tâm Trọng Tài Thương Mại ở Stockholm, Thụy Điển, đòi bồi thường trên 150 triệu đô la.
Tuy nhiên vào năm 2006, tại Singapore Việt Nam thương lượng với ông này ngưng vụ kiện và cam kết trả lại tài sản cũng như tạo điều kiện để ông Trịnh Vĩnh Bình trở lại đầu tư ở Việt Nam…
Những cam kết không được phía Việt Nam thực hiện nên đến năm 2014, ông Trịnh Vĩnh Bình quyết định kiện Việt Nam lại lần nữa. Và lần này ông thuê Hãng luật Hoa Kỳ King & Spalding LLP cãi cho ông.
Ít có khả năng Trung Quốc gây áp lực ở mỏ khí Cá voi xanh
Kính Hòa RFA
Việt Nam có thể sẽ bắt đầu khởi động dự án khai thác mỏ khí đốt Cá voi xanh ngoài khơi tỉnh Quảng Nam vào tháng 11 năm 2017, với đối tác là công ty Exxon Mobile của Mỹ.
Liệu Trung Quốc sẽ làm áp lực để Việt Nam bỏ dở kế hoạch này, như là họ đã làm tại khu vực Bãi Tư Chính ở phía Nam đối với công ty Tây Ban Nha Repsol hay không?
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, làm việc tại Viện nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore nói với Kính Hòa đài RFA rằng khả năng đó là thấp.
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp: Theo tôi thì nếu Exxon Mobile tiến hành khai thác ở mỏ khí Cá voi xanh theo như báo chí thông tin, xác xuất mà Trung Quốc gây áp lực với Exxo Mobile và đối tác Việt Nam là Petro Việt Nam dừng khai thác mỏ này, là thấp.
Lý do thứ nhất là vị trí của mỏ này theo tôi hiểu thì nằm cách bở biển tỉnh Quảng Nam 80 km, có nghĩa là nó nằm hoàn toàn trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, và nó cũng nằm về phía Tây của đường trung tuyến giả định giữa bờ biển miền Trung Việt Nam và đảo Hải Nam ủa Trung Quốc, trong cái vùng ngoài cửu Vịnh Bắc Bộ mà hai bên chưa phân định.
Theo tôi hiểu thì dường như giữa Việt Nam và Trung Quốc có một thỏa thuận, thống nhất ngầm là các hoạt động của mỗi bên diễn ra ở vùng biển chưa phân định của bên nào thì bên còn lại sẽ không phản đối. Trước đây các giàn khoan của Trung Quốc thăm dò ở mỏ Lăng Thủy ở phía Đông đường trung tuyến giả định, thì Việt Nam cũng không có những hành động phản đối mạnh mẽ hay là cản trở như là lúc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương 981, vào năm 2014 vào vùng biển Việt Nam phía Tây đường trung tuyến giả định đó.
Cái thứ hai là lần này đối tác của Petro Việt Nam là Exxon Mobile, một hãng dầu của Mỹ, thì với vị trí và ảnh hưởng của mình thì Mỹ và Exxon Mobile có cơ sở và thế để chống lại áp lực từ phía Trung Quốc.
Kính Hòa: Mỏ Cá voi xanh này nằm ngoài cái đường mà ta hay gọi là đường lưỡi bò của Trung Quốc?
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp: Cái này phải có tọa độ chính xác thì mới xác định được, nhưng mà nó có thể nằm ngoài, và điều quan trọng là nó nằm phía Tây đường trung tuyến giả định giữa bờ biển Việt Nam và đảo Hải Nam của Trung Quốc. Chúng ta phải hiểu là khu vực này nằm ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ là nơi hai bên vẫn chưa phân định. Đúng ra khi phân định xong thì các hoạt đọng khai thác thăm dò sẽ thuận lợi hơn, hai bên sẽ có sở pháp lý vững chắc hơn. Do vị trí lô này nằm sát bờ biển Việt Nam hơn nên nhiều khả năng là Trung Quốc không có lý do để phản đối mạnh.
Nếu chỉ có cách bờ biển Việt Nam có 80 cây số mà Việt Nam bỏ thì Việt Nam sẽ chẳng làm được gì trên Biển Đông.
-Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp.
Dĩ nhiên nếu họ muốn thì họ cũng có thể phản đối dựa trên lý do là lô này nằm chồng lấn lên đường lưỡi bò của Trung Quốc, hoặc họ có thể nói là các đảo ở Hoàng Sa có vùng đặc quyền 300 hải lý chẳng hạn.
Kính Hòa: Nhưng nếu chúng ta giả định có một sức ép của Trung Quốc tương tự vụ Repsol thì ông dự trù là phản ứng của Việt Nam sẽ như thế nào?
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp: Tôi nghĩ là Việt Nam sẽ không từ bỏ, hay nói nôm na là không đầu hàng trong trường hợp này, tại vì ở một vị trí chỉ cách bờ biển Việt Nam 80 cây số mà Việt Nam bỏ thì coi như Việt Nam không dám làm gì trên biển Đông nữa.
Kính Hòa: Có một bài bình luận trên tờ Hoàn cầu Thời báo của Trung Quốc nói rằng vụ Repsol thể hiện một thái độ chín chắn của Việt Nam trong quan hệ với Trung Quốc, ông thấy thế nào?
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp: Họ dùng cái giọng kẻ cả như là xoa đầu đàn em để gọi là khẳng định vị thế đàn anh tay trên của mình. Tuy nhiên chuyện Việt Nam có thực sự chấm dứt các hoạt động của mình hay không thì chỉ có những người trong cuộc mới hiểu hết. Có ý kiến cho rằng là Việt Nam dừng vì một phần đã hoàn thành việc thăm dò của mình rồi.
Tuy nhiên trên bề mặt thì cũng có thể coi vụ đó là một thắng lợi của Trung Quốc, ít nhất là Trung Quốc coi như vậy. Các báo chí của Trung Quốc bình luận sự kiện đó như một thắng lợi của Trung Quốc, và đó cũng là một điều thường thấy trong thái độ của Trung Quốc.
Kính Hòa: Ông có nhắc đến vị trí của Exxon Mobile cũng như vị trí của nước Mỹ trong việc khai thác mỏ Cá voi xanh. Cũng có ý kiến nói rằng thái độ của chính quyền ông Donald Trump bây giờ vẫn là một ẩn số rất là lớn, khi có sự việc cụ thể thì mới biết họ xử lý như thế nào. Ông đánh giá thế nào về nhận định này về thái độ và vị trí của nước Mỹ ở Biển Đông?
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp: Về cơ bản theo tôi thì lập trường của Mỹ về biển Đông dưới thời ông Donald Trump không có gì thay đổi so với người tiền nhiệm là ông Obama. Tuy nhiên có điều gây quan ngại là chính quyền Trump hiện nay bị phân tâm khá nhiều bởi các vấn đề khác, đặc biệt là vấn đề hạt nhân của Triều Tiên. Cho nên mặc dù có sự nhất quan và sự tiếp nối về chính sách nhưng mà sự quan tâm và can dự trên thực tế không đủ mạnh mẽ hoặc là không đạt được cái mức mang lại sự an tâm của Việt Nam cũng như các nước trong khu vực.
Điều này cũng dễ hiểu là do nguồn lực về chính trị cũng như về vật chất của Mỹ cũng có giới hạn, và do những vấn đề khác bức thiết hơn, nóng bỏng hơn nó thu hút sự quan tâm của chính quyền Trump, cho nên là sự quan tâm của họ đến Biển Đông có sự suy giảm ít nhiều, nhưng mà về lâu dài thì tôi nghĩ rằng chính sách của Mỹ có sự tiếp nối, nếu không nói là có sự quan tâm lớn hơn về tình hình Biển Đông, do Biển Đông là một địa hạt nơi mà sự cạnh tranh chiến lược giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang diễn ra, và chính vì vậy, cho dù ai là chủ Nhà Trắng thì vẫn có nhiều khả năng Hoa Kỳ duy trì sự hiện diện, sự can dự đến Biển Đông cũng như là quan tâm đến sự tranh chấp Biển Đông.
Việt Nam bác tin đồn kiểm duyệt đồ diễn của ca sỹ Mỹ
Sau khi Ariana Grande bất ngờ hủy show diễn được nhiều người mong chờ ở Việt Nam, nhiều tin đồn đã rộ lên rằng siêu sao âm nhạc Mỹ đã bị Cục Nghệ thuật Biểu diễn rút giấy phép vì một số lý do, trong đó có “trang phục biểu diễn của Ariana quá sexy.”
Cục trên sau đó cho biết họ không yêu cầu được kiểm duyệt các trang phục mà Ariana sẽ mặc trên sân khấu cũng như không rút giấy phép đêm diễn dự kiến diễn ra vào 23/8 tại sân vận động Quân khu 7 ở Thành phố Hồ Chí Minh.
Chỉ vài giờ trước show diễn, Ariana đã bất ngờ hủy bỏ buổi diễn đầu tiên của mình ở Việt Nam. Cô thông báo việc hủy bỏ và xin lỗi khán giả Việt Nam qua 1 tin nhắn trên Instagram. Cô ca sỹ của bản hit “Side to Side” nói do vấn đền sức khỏe nên “bác sỹ không cho phép cô có buổi diễn đó” nhưng phần đăng tải này đã bị xóa sau 24 giờ.
Tuy nhiên, tiết lộ của một thành viên ban Tổ chức cho biết “Ariana có bị sốt nhẹ nhưng vấn đề chính là do Cục Nghệ thuật Biểu diễn (NTBD) đột ngột rút giấy phép biểu diễn của chương trình vào sáng hôm đó.” Sputnik News dẫn nguồn tin riêng từ một nhân viên cao cấp của PULSE, đơn vị tổ chức buổi biểu diễn tại Việt Nam trong tour diễn Dangerous Woman của Ariana cho biết lý do Cục NTBD đưa ra vào giờ chót là “xem xét nhiều khía cạnh vấn đề, trang phục biểu diễn của Ariana quá phản cảm, không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam. Vi phạm quy định số 79/20112/NĐ-CP về biểu diễn nghệ thuật, trình diễn sân khấu, ca múa nhạc.”
Ariana Grande nổi tiếng với những trang phục gợi cảm khi diễn trên sân khấu và với lý do sau khi tham khảo một số thông tin hình ảnh từ các buổi diễn trước đó, cục NTBD cho rằng cần duyệt trước phần trang phục của cô để tránh trường hợp những hình ảnh phản cảm, vô văn hóa, trái thuần phong mỹ tục của Việt Nam.
Trước đây, đã có nhiều ca sỹ Việt Nam bị cục NTBD phạt hoặc rút giấy phép biểu diễn vì có những trang phục “phản cảm” trên sân khấu.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch Vương Duy Bền, được Tuổi Trẻ trích lời nói những tin đồn này là không có thực.
Mặc dù lý do tình trạng sức khỏe kém không thể biểu diễn của Ariana là không thể kiểm chứng được nhưng ngay sau khi rời Việt Nam, cô đã trình diễn ngay tại Bắc Kinh. Ariana đã đăng tải hình ảnh của mình trong show diễn tại Bắc Kinh trên trang Instagram cá nhân.
Châu Á đang là điểm đến của nhiều ca sỹ hàng đầu nhưng sự khác biệt về khái niệm văn hóa và thuần phong mỹ tục đang là một cản trở đối với họ.
Tháng trước, Justin Bieber đã bị Cục Văn hóa Bắc Kinh cấm diễn ở Trung Quốc vì đã có những hành động “không phù hợp với thuần phong mỹ tục” của nước này. Ngôi sao nhạc pop Canada sau đó đã hủy các show diễn còn lại ở châu Á trong tour diễn vòng quanh thế giới của anh.
Người Việt ở Guam trước mối đe dọa từ Kim Jong Un
Người Việt tại đảo Guam không lo lắng lắm trước lời đe dọa tấn công của Bắc Triều Tiên và an tâm rằng chính phủ Mỹ có đủ khả năng bảo vệ cư dân trên đảo.
Dù Bắc Hàn liên tục đe dọa tấn công, các cư dân gốc Việt trên hòn đảo được mệnh danh là thiên đường du lịch vẫn bình thản và họ vẫn duy trì cuộc sống thường nhật.
Bà Jennifer Ada Mai Anh, một doanh nhân trong lĩnh vực địa ốc và bất động sản du lịch tại Guam và cũng là Đại sứ Lưu động của Guam tại Việt Nam cho VOA biết phản ứng của cộng đồng gốc Việt trước các lời đe dọa của Bắc Triều Tiên:
“Tôi có đi thăm hỏi một vài người Việt trong cộng đồng trên đảo Guam phần đông rất an tâm, không sợ hãi. Nhường như người Việt từng trải qua thời gian chiến tranh họ cũng hiểu biết và không lo lắng nhiều. Họ vẫn sống bình thường. Cộng đồng Việt Nam và các cộng đồng khác trên đảo Guam vẫn làm việc, đi học như thường lệ. Không có gì quá sợ hãi.”
Truyền thông Bắc Triều Tiên hôm 30/8 dẫn lời lãnh tụ Kim Jong Un rằng cuộc phóng thử tên lửa Hwasong-12 ngày 29/8 bay qua Nhật Bản nhằm trả đũa các cuộc tập trận quân sự Mỹ – Hàn Quốc, đồng thời nói rằng đây được xem là bước đi đầu tiên trong hành động quân sự để “kiềm tỏa” đảo Guam, một lãnh thổ của Mỹ ở Tây Thái Bình Dương.
Nằm cách thủ đô Washington 19 giờ bay nhưng chỉ cách thủ đô Bình Nhưỡng của Bắc Triều Tiên chỉ khoảng 4 giờ bay, đảo Guam là lãnh thổ thuộc Mỹ gần Bắc Triều Tiên nhất. Trong thời gian vừa qua, điểm đến du lịch tại Tây Thái Bình Dương bỗng trở thành tâm điểm của những trận đấu khẩu giữa Tổng thống Donald Trump và lãnh tụ Bắc Triều Tiên Kim Jong Un.
Trước đây Bắc Hàn cũng đe dọa rồi, nhưng lần này thì hơn sợ vì họ đưa ra chi tiết rõ ràng hơn. Và ông Trump cũng hăm dọa lại nữa. Hai bên cùng nóng tính lên mà thọt nhau thì hơi mệt à – Guam thì lại ở chính giữa.
Bà Trang Nguyễn, một người Việt ở Guam, nói.
Bà Trang Nguyễn, một cư dân sống lâu năm trên đảo, nói rằng lời đe đọa gần nhất của Bắc Hàn làm bản thân bà thấy lo sợ, nhất là khi ông Donald Trump và ông Kim Jong Un cùng đấu khẩu:
“Trước đây Bắc Hàn cũng đe dọa rồi, nhưng lần này thì hơn sợ vì họ đưa ra chi tiết rõ ràng hơn. Và ông Trump cũng hăm dọa lại nữa. Hai bên cùng nóng tính lên mà thọt nhau thì hơi mệt à – Guam thì lại ở chính giữa.”
Đây không phải lần đầu tiên Guam bị đe dọa tấn công. Trước đó vào năm 2013, khi Hàn Quốc đồng ý cho quân đội Mỹ triển khai Hệ thống Phòng thủ Tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (còn gọi là THAAD), thì Bắc Triều Tiên đã dọa tấn công lên hòn đảo xinh đẹp này.
Cũng trong tháng này, Bắc Triều Tiên tuyên bố, theo kế hoạch, bốn tên lửa Hwasong-12 sẽ bay qua các tỉnh Shimane, Hiroshima và Koichi của Nhật, bắn trúng vào vùng biển cách đảo Guam khoảng 30 – 40km. Theo phát ngôn viên cơ quan an ninh nội địa Guam Jenna Gaminde, nếu Bắc Triều Tiên phóng tên lửa tới Guam, thì nó chỉ mất 14 phút là chạm tới hòn đảo này.
Mặc dù bị Bắc Triều Tiên liên tục đe doa, nhưng hòn đảo du lịch này vẫn thu hút du khách. Mỗi ngày, sân bay quốc tế Guam vẫn nhộn nhịp đón khoảng 10.000 – 15.000 khách, theo Reuters.
Là chủ một nhà hàng Việt Nam trên đảo hơn 15 năm qua, bà Trang Trương chia sẻ rằng lượng khách vào quán của bà cũng không có dấu hiệu giảm sút, và du khách quốc tế vẫn kéo đến hòn đảo nơi có nhiều có bãi cát tuyệt đẹp:
“Sức mua của khách vẫn không thấy xuống. Khách cũng đi ăn, đi tắm biển bình thường, đa số là người địa phương, người Mỹ, người Phi, Đại Hàn, Nhật…”
Bà Trang Nguyễn cũng an tâm phần nào vì có chính phủ Mỹ bảo vệ cư dân trên đảo:
“Tôi cũng tiếp xúc với một số người Việt trong cộng đồng ở đây, họ cũng lo sợ một phần nhưng người ta cũng tin tưởng về sự bảo vệ của chính phủ Mỹ. Người dân cũng yên tâm vì có Mỹ bảo vệ Guam.”
Tuy nhiên, một vài người cũng sợ, lo lắng cho tương lai của con cái hay công ăn việc làm sau này.
Các cư dân luôn cầu nguyện để hòn đảo được an lành. Bà Jennifer chia sẻ: “Người đải Guam rất sung đạo, phần đông là theo đạo Công giáo. Họ thường cầu nguyện và đọc kinh, cầu mong sự an bình cho đảo Guam.”
An cư lạc nghiệp hết ở đây nên họ không muốn đi đâu cả. Ở đây có căn cứ quân sự Mỹ rất lớn, có trang bị hệ thống lá chắn THAAD nên họ cũng an tâm. Hằng ngày thống đốc Guam thông báo cho người dân rằng nếu có trường hợp tấn công xảy ra thì nên làm những việc gì. Chẳng hạn như phải ở trong nhà hay khi có điều lệnh thì các trại lính sẽ báo động để người dân di chuyển đến những căn cứ chắc chắn hơn.
Bà Jennifer nói.
Bà Jennifer nói vì gần 200 cư dân gốc Việt đã bám trụ tại đảo Guam nhiều năm qua nên họ không có ý định dời cư. Hơn nữa, đảo Guam là nơi đặt trụ sở hai căn cứ quân sự chiến lược của Hoa Kỳ nên người dân rất an tâm.
Bà nói thêm: “An cư lạc nghiệp hết ở đây nên họ không muốn đi đâu cả. Ở đây có căn cứ quân sự Mỹ rất lớn, có trang bị hệ thống lá chắn THAAD nên họ cũng an tâm. Hằng ngày thống đốc Guam thông báo cho người dân rằng nếu có trường hợp tấn công xảy ra thì nên làm những việc gì. Chẳng hạn như phải ở trong nhà hay khi có điều lệnh thì các trại lính sẽ báo động để người dân di chuyển đến những căn cứ chắc chắn hơn.”
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Reuters, Thống đốc Guam Eddie Calvo nói: “Chúng tôi lo ngại về những lời đe dọa nhưng chúng tôi cũng muốn đảm bảo rằng mọi người không hoảng loạn và tiếp tục cuộc sống của họ.”
Trong một cuộc điện đàm với ông Eddie Calvo vào giữa tháng này, Tổng thống Trump nói rằng những lời đe dọa của Bắc Hàn chỉ làm cho ngành du dịch của đảo Guam tăng doanh thu lên gấp 10 mà không tốn tiền quảng bá.
Theo AP, các quan chức đảo Guam hôm 30/8 tuyên bố mức độ đe dọa đối với hòn đảo không thay đổi và người dân trên lãnh thổ thuộc Mỹ này vẫn an toàn sau khi Bắc Triều Tiên phóng thử một tên lửa đạn đạo bay qua Nhật Bản và rơi xuống khu vực phía bắc Thái Bình Dương.
Nhận xét
Đăng nhận xét