Cuộc đời đau thương và kiên cường của tác giả cuốn sách best-seller ‘Cuộc sống và cái chết ở Thượng Hải’

Nien Cheng sinh năm 1915 trong một gia đình danh giá ở Bắc Kinh. Tên khai sinh của bà là Yao Nianyuan. Ông nội của bà là một nhà Nho sống vào cuối triều Thanh, đầu thời nước Cộng hòa Trung Hoa. Cha bà là một vị tướng.

Nien Cheng vừa xinh đẹp lại vừa thanh lịch tao nhã. Khi học tại trường Trung học Tianjin Nankai, bà đã xuất hiện trên bìa của tờ họa báo “Pei-Yang, Tientsin” tới 4 lần.

Bà Nien Cheng học tại Đại học Yanjing trước khi đến London học cao học tại trường Khoa học chính trị và kinh tế London. Và bà đã giành được tấm bằng thạc sĩ danh giá của trường này. Trong thời gian sống ở London, bà đã kết hôn với người bạn học, Tiến sĩ Kang-chi Cheng. Hai vợ chồng bà sớm có con gái đầu lòng đáng yêu.

Hai vợ chồng bà Nien Cheng sớm có con gái đầu lòng đáng yêu.

Cuộc sống của gia đình nhỏ tưởng cứ thế êm ấm trôi qua ở London hoa lệ. Thế nhưng, năm 1949, Nien Cheng quyết định cùng chồng quay trở lại Thượng Hải sinh sống. Họ chẳng mảy may biết rằng quyết định trở về cố hương xuất phát từ tấm lòng yêu nước của họ sẽ chỉ được đền đáp bằng sự khốn khổ đến tận cùng.

Năm 1957, chồng bà Nien Cheng qua đời vì ung thư khi bà mới có 42 tuổi. Cái chết của chồng đã không làm bà gục ngã, bà vẫn sống một cuộc đời rất kiên cường và lạc quan. Bà vẫn nghĩ rằng sẽ dành phần đời còn lại ở Thượng Hải cùng con gái.

Tuy nhiên, vào mùa hè năm 1966, có hai người khách không mời đã đến nhà của bà Nien. Ngay lập tức, ngôi nhà của bà bị lục tung và bà bị dán nhãn là người của phe cánh hữu, là giai cấp tư sản. Thậm chí, sau đó bà còn bị buộc tội là gián điệp do đã có thời gian trước đó sống ở nước ngoài.

6 năm rưỡi ác mộng tại “Trại tạm giam giữ thứ nhất” khét tiếng bắt đầu. Lúc đó, Nien Cheng đã hơn 50 tuổi. Bà thấy chồng mình thật may mắn vì đã ra đi sớm. “Kể từ khi chồng tôi chết, đây là lần đầu tiên tôi cảm thấy ông ấy thật hạnh phúc vì đã rời xa thế giới sớm và vì thế, ông ấy đã thoát khỏi cảnh bị bức hại và ngược đãi thật khủng khiếp. Tạ ơn Chúa là ông ấy đã ra đi”, bà Nien Cheng chia sẻ.

Nien Cheng lấy bằng thạc sĩ từ Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị Luân Đôn, kết hôn và trở về Thượng Hải.

Trong tù, Nien Cheng phải chịu đựng tất cả các loại thống khổ. Bà thường xuyên bị bỏ đói, tra tấn, đánh đập và bức hại về tinh thần. Sự tuyệt vọng vì bị cô lập, bất lực cũng như những tra tấn về thể xác và tinh thần sẽ dễ dàng khiến bất cứ ai trong hoàn cảnh khốn khổ đó cũng không còn khao khát được sống. Nhưng người phụ nữ Nien Cheng lại chưa bao giờ từ bỏ tình yêu với cuộc sống của mình. Bà mua 1 cái chổi để quét dọn nhà tù, tự chế một cái bọc để bọc bồn rửa mặt cho khỏi bẩn. Bà thậm chí còn duy trì tập luyện để giữ cho mình luôn tỉnh táo.

Có những người mà bất chấp cuộc sống đang rơi vào chốn bùn lầy nước đọng, nhìn họ vẫn như ánh sao trên bầu trời. Dù ở hoàn cảnh nào, họ cũng tìm thấy niềm vui từ những điều hiện hữu xung quanh. Trong góc của nhà tù, nơi quyền tối thiểu của con người cũng bị tước đoạt, Nien Cheng vẫn được truyền cảm hứng từ những gì giản đơn quanh bà: đó có thể chỉ là tấm lưới mượt mà êm ái của con nhện; là khi bà được ra ngoài giải lao, bà vui sướng ngắm những bông hoa dại. Mặc dù sống trong điều kiện nhà tù rất tồi tệ, bà vẫn trở nên khác biệt hẳn với các tù nhân khác – một thi sĩ lãng mạn.

Trong 6 năm ác mộng đó, bà Nien Cheng chưa từng đòi hỏi hay chờ đợi lòng nhân từ khi bà bị tra tấn. Bà thản nhiên nói: “Điều đó quá ngây thơ và không lịch sự”. Bà cũng không bao giờ thừa nhận bất kỳ lời buộc tội nào và không khai báo với bất kỳ ai. Thời gian đó, mỗi khi phải ký vào tờ giấy thú nhận của mình đã được người của nhà tù soạn sẵn, bà thường ghi thêm từ “không thừa nhận tội lỗi” vào cạnh từ “tội lỗi”, bất chấp việc ngay sau đó bà sẽ bị trừng phạt.

Mặc dù Đảng cộng sản muốn kết án bà, Nien Cheng tin tưởng chắc chắn rằng số phận bà sẽ được viết lại.

Dinh thự cũ của Nien Cheng ở Thượng Hải.

Năm 1973, Nien Cheng cuối cùng đã được tuyên bố trắng án. Khi đó bà đã gần 60 tuổi, ra tù mang theo rất nhiều vết thương về tinh thần và thể xác. Tuy nhiên, bà còn phải chịu đựng một nỗi đau còn lớn hơn khi trở về: Cô con gái duy nhất của bà được thông báo là đã chết do tự tử.

Nien Cheng, người phụ nữ rắn rỏi, người chưa bao giờ rơi nước mắt trong tù dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt thế nào, cuối cùng đã khóc đau đớn sau khi biết tin về cái chết của con gái. “Tôi cố gắng hết sức để sống sót và phải chịu rất nhiều nỗi đau đớn để có thể trở về. Nhưng thời điểm này, tất cả mọi thứ đã chẳng còn ý nghĩa gì nữa; tôi đã chẳng còn gì và tôi cảm thấy trống rỗng” – bà thốt lên trong đau đớn.

Bà không tin rằng con gái mình đã tự tử. Bà tích cực phục hồi sức khỏe sau những trận ốm đau, sau những mất mát đau thương. Nien Cheng sửa sang lại ngôi nhà xưa và dùng tất cả những mối quan hệ mà bà có để điều tra sự thật về cái chết của con mình. Bà đã phát hiện rằng, con gái bà đã bị đánh tới chết và sau đó bị ném ra ngoài từ ban công. Năm 1980, Nien Cheng đã 65 tuổi. Bà quyết định rời Trung Quốc, một nơi toàn những ký ức buồn đau. Khi bà đặt chân lên tàu thẳng tiến sang Mỹ, rời khỏi Thượng Hải, trái tim Nien Cheng rối bời và đau đớn.

Bà xót xa: “Tôi sẽ rời ngôi nhà mình mãi mãi, và trái tim tôi tan vỡ, hoàn toàn tan vỡ. Chỉ có Thượng đế mới biết tôi đã làm việc chăm chỉ để trung thành với đất nước như thế nào. Cuối cùng, tôi đã hoàn toàn thất bại nhưng tôi vô tội”.

Ở tuổi 65, Nien Cheng nhanh chóng thích nghi với cuộc sống mới ở xã hội văn minh – lái xe trên đường cao tốc, đi siêu thị, và thanh toán ngân hàng bằng thẻ tín dụng.

Nien Cheng (phải) và con gái (trái).

Năm 1987, bà xuất bản cuốn “Cuộc sống và cái chết ở Thượng Hải” bằng tiếng Anh. Bằng máu và nước mắt, bà đã viết về khoảng thời gian khủng khiếp ở Thượng Hải. Cuốn sách đã trở thành cuốn sách bán chạy nhất cả ở châu Âu và Mỹ. Khi viết sách, bà sử dụng bút danh là Nien Cheng. Đó là để tưởng nhớ chồng và con gái của bà.

Năm 1987, bà xuất bản cuốn “Cuộc sống và cái chết ở Thượng Hải”.

Sau khi “Cuộc sống và cái chết ở Thượng Hải” trở nên nổi tiếng, Nien Cheng thường xuyên được mời làm diễn giả. Bà đóng góp phần lớn nguồn thu nhập từ công việc này cho một trường đại học ở Mỹ để hỗ trợ những sinh viên Trung Quốc. Bà vẫn hy vọng đóng góp chút công sức cho quê hương thông qua những nỗ lực của mình.

Năm 1988, khi Nien Cheng diễn thuyết ở Hawai, bà đã rải tro cốt của chồng và con gái xuống Thái Bình Dương, bà tin rằng đại dương sẽ mang họ trở về đất mẹ.

Bà Nien Cheng qua đời ở tuổi 94 và tro cốt của bà cũng được rải xuống Thái Bình Dương như nguyện vọng của bà. Bởi làm như vậy, gia đình ba người của bà sẽ được đoàn tụ ở sông Huangpu quê nhà./.

Nien Cheng thường xuyên được mời làm diễn giả. Bà đóng góp phần lớn nguồn thu nhập từ công việc này cho một trường đại học ở Mỹ để hỗ trợ những sinh viên Trung Quốc. 

Vy Huy