Tin Tổng Hợp – 30/09/22

 RFI

(AFP) – Quân đội Ukraina kiểm soát hoàn toàn thành phố chiến lược Kupyansk, miền đông bắc. Ngày 29/09/2022, các lực lượng Ukraina đã đẩy quân Nga khỏi các vị trí của họ ở bờ đông sông Oskil, thuộc thành phố chiến lược Kupyansk, tỉnh Kharkiv. Các nhân viên cứu hỏa và tình nguyện viên Ukraina đã chuyển được đợt viện trợ nhân đạo đầu tiên đến khu vực trước đó do Nga kiểm soát. 2.000 gói thực phẩm do Anh cung cấp đã được phân phát.

(AFP) – Liên Âu lên án « cuộc tấn công tàn ác » của Nga nhắm vào một đoàn xe nhân đạo. Liên Âu lên án mạnh mẽ cuộc tấn công « kinh hoàng » của Nga nhằm vào một đoàn xe dân sự khiến 25 người thiệt mạng ở miền nam Ukraina hôm 30/09, theo người đứng đầu ngoại giao Liên Âu Josep Borrell. Ông Borrell cho biết cụ thể đây là một đoàn xe nhân đạo cung cấp viện trợ thiết yếu cho những người sống trong khu vực do chính phủ kiểm soát thuộc tỉnh Zaporijjia. 

(AFP) – Philippines lo ngại trước căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc chung quanh vấn đề Đài Loan. Trong buổi làm việc tại Hawaii hôm 30/09/2022 với đồng nhiệm Mỹ, bộ trưởng Quốc Phòng Philippines, Jose Faustino, nhấn mạnh đến an ninh tại eo biển Đài Loan. Họp báo chung với tướng Lloyd Austin, ông Faustino nhắc lại « Hòa bình luôn là kim chỉ nam trong chính sách đối ngoại của Manila ». Hiện có từ 130.0000 đến 150.000 người lao động Philippines đang làm việc tại Đài Loan. 

(AFP) – Việt Nam phát hiện bảy xác người gần đảo Phú Quốc, hai trong số đó là người Trung Quốc. Báo chí Việt Nam ngày 30/09/2022 cho biết có nhiều khả năng đây là xác nạn nhân vụ chìm tàu ngoại khơi Cam Bốt hồi tuần trước. Con tàu đã gặp nạn hôm 22/09 ở ngoài khơi thành phố Sihanoukville. Hơn 40 hành khách trên tàu là người Trung Quốc.

(AFP) – Thủ tướng Thái Lan được Tòa Hiến pháp cho phép tiếp tục tại vị. Thủ tướng Thái Lan bị đình chỉ Prayut Chan-O-Cha có thể tiếp tục nhiệm vụ của mình theo phán quyết của Tòa án Hiến pháp Thái Lan. Phán quyết của tòa Thái Lan được đưa ra hôm 30/09/2022. Cựu tổng tư lệnh quân đội, người lên nắm quyền sau một cuộc đảo chính quân sự năm 2014, đã bị đình chỉ chức vụ vào tháng trước, trong thời gian chờ đợi tòa án xem xét đơn khiếu nại của đối lập, cho rằng thủ tướng Chan-O-Cha đã vượt quá thời hạn cầm quyền 8 năm mà luật cho phép.  

(AFP) – Thủ tướng Anh sẽ tham dự cuộc họp đầu tiên của Cộng đồng Chính trị châu Âu. Tân thủ tướng Liz Truss có kế hoạch tham gia cuộc họp đầu tiên của Cộng đồng Chính trị châu Âu. Năng lượng và di cư, sẽ là một trong những ưu tiên của bà và yêu cầu làm việc với các nhà lãnh đạo châu Âu khác. Thông tin được đưa ra hôm 29/09/2022, theo hãng tin Anh British PA. Cộng đồng Chính trị châu Âu là sáng kiến được tổng thống Pháp đưa ra đầu năm nay, khi Pháp đảm nhiệm chức chủ tịch luân phiên châu Âu. Trước đó, thủ tướng Anh tỏ ra lưỡng lự.  

(AFP) – Latvia bầu Quốc Hội mới : Thủ tướng cánh trung có khả năng tái đắc cử. Ngày 01/10/2022, một triệu rưỡi cử tri Latvia được kêu gọi đi bầu Quốc Hội mới trong bối cảnh cuộc xâm lăng của Nga tại Ukraina khiến các đảng phái thân Nga bị xa lánh. Nữ thủ tướng Krisjanis Karinsco có thể tiếp tục tại vị, nếu được sự ủng hộ của một số đảng nhỏ (có số lượng cử tri vượt 1,5%), theo nhà chính trị học Marcis Krastins.  

(AFP) – Vệ binh Cách mạng của chế độ Iran tuyên bố sẽ tiếp tục tấn công người Kurdistan ở Irak. Hôm 29/09/2022, Vệ binh Cách mạng Iran thông báo sẽ còn tấn công các nhóm vũ trang của  người Kurdistan ở Iran, bị Tehran coi là « khủng bố ». Thông báo được đưa ra sau cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái hôm 28/09, khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và khoảng 50 người bị thương, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em. Cuộc tấn công đã bị Hoa Kỳ và Đức lên án.

(Reuters) – Kazakhstan xóa hình cựu tổng thống trên giấy bạc. Ngày 30/09/2022, Ngân hàng Trung ương Kazakhstan đã giới thiệu đồng tiền mới, vẫn giống như cũ nhưng chỉ có một điểm khác là hình cựu tổng thống Noursultan Nazarbaiev được thay thế bằng hình con đại bàng. Đây là biện pháp mới nhất nhằm loại trừ tệ sùng bái cá nhân ở nước Trung Á. Đầu tháng này, Quốc Hội Kazakhstan đã trả lại tên cũ Astana cho thủ đô sau 3 năm mang tên gọi Noursultan, tên của tổng thống độc tài Noursoultan Nazarbaïev, nắm quyền từ 1991-2019.

(AFP) – 200 nhà hoạt động bảo vệ môi trường trên thế giới bị sát hại trong năm 2021. Đa số là tại châu Mỹ La Tinh. Theo báo cáo được tổ chức Global Witness công bố hôm 30/09/2022, con số này đã giảm so với hồi 2021. Nhưng ba phần tư trong số các nạn nhân là những nhà bảo vệ môi trường hoạt động tại châu Mỹ La Tinh. Mêhicô là điểm nguy hiểm nhất, 54 người chết tại quốc gia này. Tình hình đã xấu đi so với hồi 2020. 

(AFP) – Ba ngày trước bầu cử tổng thống Brazil, ứng viên Lula dẫn đầu ý định bỏ phiếu. Chủ Nhật 02/10/2022, cử tri Brazil bầu lại tổng thống. Tổng thống mãn nhiệm đang bị đối thủ nặng ký nhất là cựu tổng thống cánh tả Lula da Silva bỏ xa lại phía sau. Trong cuộc tranh luận trên đài truyền hình hôm 29/09, hai ông Lula và Bolsonaro đã lấn át tất cả 12 cử tri còn lại. Lula từng điều hành đất nước từ 2003 đến 2010. Ông có triển vọng đảm nhiệm thêm một nhiệm kỳ thứ ba nếu đạt được đa số hơn 50% cử tri ủng hộ ngày từ vòng đầu vào ngày Chủ Nhật tới đây.

(AFP) – Montenegro điều tra về một số người bị tình nghi làm gián điệp. Theo thông báo của các công tố viên, cảnh sát đã tiến hành khám xét căn hộ và một số trụ sở khác của nhiều công dân bị cáo buộc « thành lập một tổ chức tội phạm gián điệp », tuy nhiên không một ai bị bắt giam. Thủ tướng mãn nhiệm của nước này, ông Dritan Abazovic cho biết chiến dịch này được tiến hành cùng với các đối tác quốc tế của Montenegro nhằm « bảo vệ lợi ích quốc gia ». Mới đây, trong chuyến thăm Mỹ ông có đề cập đến việc Nga và Trung Quốc gây ảnh hưởng chính trị và kinh tế đối với đất nước của ông. Trong khi đó, truyền thông Montenegro đưa tin cảnh sát đã bắt 6 nhà ngoại giao Nga và ba chục công dân Nga có giấy cư trú tạm thời, hai người Montenegro bị nghi ngờ làm việc cho các cơ quan tình báo Nga.