Có những thách thức nào từ vùng nhận dạng phòng không Trung Quốc trong khu vực quần đảo Senkaku?

29.11.2013, 16:16

EPA

Trung Quốc thiết lập khu vực nhận dạng phòng không xung quanh quần đảo Senkaku (Điếu Ngư) kéo theo những phản ứng có thể dự đoán từ phía Hoa Kỳ. Hai máy bay ném bom chiến lược B-52 đã thực hiện chuyến bay biểu dương lực lượng qua khu vực này. Tokyo và Seoul cũng cho biết họ thực hiện các chuyến bay quân sự trong khu vực mà không thông báo cho phía Trung Quốc. Trung Quốc sẽ phản ứng như thế nào đối với các chuyến bay vi phạm khu vực nhận dạng phòng không này? Chuyên gia Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ Vasily Kashin bình luận về hậu quả mà quyết định của Bắc Kinh sẽ gây ra cho tình hình quân sự - chính trị trong khu vực.

Ngay tại thời điểm Trung Quốc công bố về việc thành lập vùng phòng không, cũng đã biết rằng máy bay chiến đấu Mỹ và Nhật Bản sẽ cố tình thường xuyên vi phạm khu vực này. Phản ứng đầu tiên của Bắc Kinh đối với phía Mỹ chỉ giới hạn trong tuyên bố rằng hệ thống phòng không của Trung Quốc đã theo dõi chuyến bay của Mỹ và nếu cần thiết, có thể thgực hiện những động thái đảm bảo kiểm soát không phận. Sau đó, Bộ Quốc phòng Trung Quốc thông báo rằng hôm thứ năm đã phái mấy chiếc Su-30 và J-11 bay tuần tra khu vực. Câu hỏi chính đặt ra là: Trung Quốc sẽ phản ứng thế nào với các hành vi vi phạm khu vực tiếp theo mà chắc chắn sẽ xảy ra?

Rõ ràng, nếu Trung Quốc chỉ giới hạn bằng các thông cáo chính trị và cảnh báo, thì chứng tỏ là họ không có khả năng củng cố các tuyên bố về lãnh thổ. Như vậy, toàn bộ việc thành lập vùng nhận dạng phòng không sẽ là một đòn đánh mạnh vào uy tín của Trung Quốc, và không chỉ lợi ích chính sách đối ngoại của đất nước, mà uy tín của các nhà lãnh đạo Trung Quốc trong con mắt của công dân cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Ai cũng thấy rằng cuộc đối đầu vũ trang với Nhật Bản chắc chắn sẽ dẫn đến đối đầu quân sự với Hoa Kỳ và hoàn toàn không phù hợp lợi ích của Trung Quốc. Lực lượng vũ trang Nhật Bản chỉ nhỏ thôi, nhưng về mặt thiết bị kỹ thuật và đào tạo nhân lực thì không ai sánh kịp. Ở Biển Hoa Đông, không xa căn cứ riêng, phía Nhật Bản có lợi thế thực sự. Trung Quốc sẽ gặp nhiều khó khăn để thể hiện ưu thể quân sự nhằm xác nhận chủ quyền lãnh thổ. Hậu quả của một chiến dịch quân sự tham vọng lớn hơn sẽ không thể lường trước.

Có nhiều khả năng trong tình hình tiếp theo ở khu vực tranh chấp là Trung Quốc sẽ cho máy bay chiến đấu của mình cất cánh nhằm đánh chặn và áp giải máy bay quân sự nước ngoài bay qua vùng nhận dạng phòng không. Vũ khí sẽ không được áp dụng, nhưng có khả năng máy bay Trung Quốc sẽ thể hiện những thao tác nguy hiểm. Sớm hay muộn, những cuộc thao diễn như vậy có thể dẫn đến hậu quả không mong muốn. Hiển nhiên, với khí hậu quan hệ Trung-Nhật và Trung-Mỹ hiện nay, mỗi cuộc xung đột, đặc biệt là nếu kèm theo nạn nhân, chắc chắn sẽ gây ra khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng. Có lẽ, người ta cho rằng chính phủ Nhật Bản sớm hay muộn cảm sẽ thấy mệt mỏi trước sự căng thẳng liên tục và cuối cùng chấp nhận nhượng bộ trong tranh chấp lãnh thổ biển đảo, để cho Trung Quốc để thực hiện các bước giảm thiểu căng thẳng. Hành động của Trung Quốc chống lại Nhật Bản về toàn thể được dựa trên sự yếu kém của Chính phủ Nhật Bản và chính sách thay đổi thường xuyên khi các vị lãnh đạo thay thế nhau.

Hiện tại chúng ta chỉ có thể suy đoán về khả năng Trung Quốc sẽ hành xử như thế nào xung quanh "cuộc chiến thần kinh" mới. Nhưng rõ ràng là Trung Quốc sẽ không mạo hiểm đưa ra dự án lập khu vực xác định phòng không, nếu họ không có kế hoạch chiến thắng trong cuộc chiến tranh thần kinh này.