Hòa bình hay bạo lực?

Nguyễn Lân Thắng 31/8/2018,

Những người quan sát các biến động chính trị xã hội tại Việt Nam hẳn không thể quên hình ảnh cuộc xuống đường khổng lồ ngày 10/6/2018 tại Sài Gòn, những vụ bắt bớ đánh đập tàn bạo người biểu tình tại công viên Tao Đàn, những cuộc dàn quân chống bạo động rồi đốt xe tại Phan Rí… và vô cùng nhiều hình ảnh khác nữa về sự xung đột giữa người dân và cảnh sát trong năm vừa qua. Đây là hệ quả tất yếu của quá trình đàn áp rất dài những tiếng nói bất đồng trong xã hội Việt Nam.

Trong hơn 10 năm trở lại đây, tổng số người bị bắt bớ, bị hành hung, bị tù đày do có những phát biểu trái với quan điểm của đảng cộng sản lên tới con số hàng ngàn. Nổi bật nhất là những người như Trần Huỳnh Duy Thức, Điếu Cày, Ba Sàm, Bùi Thị Minh Hằng, Trần Thị Nga, Mẹ Nấm… là những người hoàn toàn phi bạo lực trong suốt quá trình hoạt động của mình. Những người này lên tiếng không vì quyền lợi của họ. Chính vì thế họ được sự ủng hộ trực tiếp cũng như gián tiếp vô cùng lớn của một khối quần chúng khổng lồ, vượt thời gian, xuyên biên giới.

Bắt rồi bỏ tù, bịt miệng người đấu tranh ôn hoà bằng mọi biện pháp “nghiệp vụ”, nhà cầm quyền tưởng chừng nắm thế thượng phong trong việc kiểm soát xã hội, nhưng không phải. Cuộc biểu tình ngày 10/6 là một minh chứng rõ nét gần đây nhất cho sự bất lực của chế độ trong việc dập tắt các phản kháng của người dân. Không có bất cứ một gương mặt nổi bật nào cả miền Bắc hay miền Nam tham gia cuộc biểu tình đó. Bịt mồm được những người tiên phong, nhưng họ không thể bịt mồm hàng triệu người dân khác đang dần tỉnh ngủ và nắm lấy ngọn cờ của cuộc đấu tranh đòi dân chủ, nhân quyền.

Tuy nhiên, khi thiếu đi những gương mặt, những tiếng nói ôn hoà mang tính đại diện quần chúng, cuộc đấu tranh này đang ở khúc quanh nguy hiểm, có thể dẫn tới bạo động ở quy mô lớn, có đổ máu, có bạo lực vô cùng tàn tệ. Đó là điều bất cứ ai mong muốn cho một Việt Nam yên hoà trong tương lai không thể chấp nhận, kể cả những người từng bị đảng cộng sản đàn áp một cách dã man nhất.

Sự kiện gần đây nhất là đang có lời kêu gọi trên mạng xã hội về một cuộc tổng biểu tình phản đối dự luật Đặc khu và An ninh mạng diễn ra trong dịp quốc khánh 2/9 tới đây. Không ai biết lời kêu gọi này xuất phát từ đâu. Không ai biết sẽ có bao nhiêu người tham gia. Và không ai biết rồi sẽ có bao nhiêu người bị bắt bớ, bị đánh đập, bị đổ máu trong mấy ngày tới đây. Chỉ biết rằng tại Hà Nội, Sài Gòn, Đà Nẵng, Nha Trang và các nơi có những khu công nghiệp tập trung lớn, một lực lượng khổng lồ gồm an ninh, cảnh sát, dân phòng, trật tự đô thị, bảo vệ dân phố, đoàn thanh niên, hội phụ nữ, hội cựu chiến binh… đang được triển khai huy động toàn bộ vào việc chống biểu tình. Điều không khó đoán là các gương mặt phản biện xã hội nổi trội sẽ bị theo dõi, canh me, khống chế, thậm chí còn bị các trò “nghiệp vụ” bẩn thỉu tấn công trong mấy ngày sắp tới, để vô hiệu hoá họ, không cho họ có mặt trong bất cứ đám đông nào nếu xảy ra biểu tình.

Quay trở lại một sự kiện trong lịch sử, năm 1999, hội nghị thường niên của Tổ chức thương mại thế giới WTO tại Seattle đã vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ của phong trào chống Toàn cầu hoá. Các vụ biểu tình lớn, đập phá, rồi bắt bớ gây thiệt hại về vật chất lên đến 3 triệu đô la, gây thiệt hại về kinh tế nói chung lên đến 10 triệu đô la. Đến tháng 11 năm 2003, Mexico lại tiếp tục chuẩn bị hội nghị thường niên này tại Cancun. Những người chống đối tuyên bố quy mô phá hoại sẽ còn lớn hơn sự kiện tại Seattle mấy năm trước rất nhiều lần.

Thay vì thiết quân luật và đàn áp, chính phủ và quân đội Mexico đã có một bước đi rất khôn ngoan. Họ lập ra một bản kế hoạch rất chi tiết, phân tích những thất bại tại Seattle, vẽ nên bản đồ những nơi có khả năng xảy ra xung đột và các biện pháp giữ gìn trật tự. Sau đó, họ làm một việc rất kỳ lạ, đó là chủ động liên hệ rồi chia sẻ tất cả những tài liệu này với nhóm đối lập, từ đó phá bỏ rào cản giữa “chúng tôi” và “các anh”. Rồi tiếp đến, để không làm ảnh hưởng đến đời sống của người dân Cancun, họ sắp xếp một nơi để những người phản đối có không gian biểu tình trong ôn hoà, sắp xếp truyền thông chính thống đi phỏng vấn các gương mặt đối lập để những người đại diện này có thể bày tỏ quan điểm. Kết quả diễn ra tiếp theo thế nào ở Mexico năm đó chắc các bạn hình dung ra. Hội nghị quốc tế ở Cancun thành công tốt đẹp, không có bất cứ một sự kiện bạo lực nào xảy ra giữa hai bên.

Những người có trách nhiệm giữ gìn trật tự an ninh xã hội ở Việt Nam có thấy bài học gì trong ví dụ tôi vừa nêu ra không? Tôi không chắc là quý vị có đủ sự tôn trọng tôi, để hiểu giữa hai hàng chữ những ẩn ý có trong ví dụ trên. Nhưng tôi chắc chắn một điều, nếu quý vị tiếp tục suy nghĩ như cũ, hành động như cũ, thì kết quả sẽ vẫn như cũ, thậm chí còn tệ hại hơn nhiều. Bịt miệng người dân không làm mâu thuẫn nội tại trong họ với chế độ mất đi, mà nó là hành động ngu xuẩn, dồn nén mọi căm tức, mọi phẫn uất vào trong lòng quần chúng, và sẽ có ngày nó nổ tung một cách vô cùng bạo liệt, vô cùng đẫm máu, không thể kiểm soát. Đấy là điều cá nhân tôi không mong muốn, nhiều người hoạt động xã hội không mong muốn, nhưng sự lựa chọn là ở chính quý vị.

Chúc tất cả có một ngày nghỉ bình an.

Yêu thương tất cả!

Facebook  https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10156577272063808&set=a.371777483807&type=3&theater