Tại sao Ấn Độ không sẵn sàng rời xa Nga để gần Mỹ

 

Washington thề sẽ thay thế Nga trở thành đối tác vũ khí, năng lượng và ngoại giao hàng đầu của Ấn Độ nhưng sự xoay trục nhanh không khả thi

Bởi NATE FISCHLER – 28 tháng 3 năm 2022

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trong chuyến công du bằng thuyền ở Sochi, Nga, năm 2018. Ấn Độ có nhiều nguy cơ trong quan hệ với Nga. Ảnh: WikiCommons

Một chiến dịch báo chí đang được tiến hành để lôi kéo và gây sức ép buộc Ấn Độ vào phe phương Tây, một cách tiếp cận củ cà rốt và cây gậy nếu không được cân chỉnh cẩn thận có thể gây hại nhiều hơn là có lợi cho quan hệ Mỹ-Ấn.
Cho đến nay, Ấn Độ đã bỏ phiếu trắng với tất cả năm phiếu bầu tại Liên Hợp Quốc để lên án hoạt động quân sự của Nga ở Ukraine. Việc Ấn Độ không sẵn sàng phản đối công khai cuộc xâm lược của Nga đã không có kết quả tốt ở Washington, cũng như việc Ấn Độ từ chối tham gia vào các lệnh trừng phạt sâu rộng nhằm cô lập và làm tê liệt nền kinh tế của Nga.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã mô tả phản ứng của Ấn Độ là “run rẩy” giữa các đối tác an ninh của Hoa Kỳ, trong khi một thành viên của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ bày tỏ “sự bất mãn tột độ” với quan điểm của Ấn Độ.

Với tuyên bố rằng Nga và Trung Quốc đã tham gia vào quan hệ đối tác “không có giới hạn”, sự phát triển này đặt cả Mỹ và Ấn Độ vào tình thế khó xử. Ấn Độ có mối quan hệ thân thiết với Nga từ nhiều thập kỷ trước thời kỳ Chiến tranh Lạnh, trong khi nước này cũng vướng vào một cuộc tranh chấp biên giới kéo dài và gần đây là bạo lực với Trung Quốc.

Ấn Độ phụ thuộc vào Nga trong ba lĩnh vực quan trọng: vũ khí, năng lượng và sự hỗ trợ quốc tế chống lại các đối thủ như Pakistan và Trung Quốc, đặc biệt sau này đại diện cho một nhân tố phức tạp trong quá trình tái tổ chức toàn cầu đang nổi lên.

Mỹ đang tìm cách giúp Ấn Độ thoát khỏi sự phụ thuộc của Nga về tất cả các khía cạnh này, nhưng bất kỳ trục xoay nào như vậy sẽ rất phức tạp và khó sử dụng. Trong khi đó, quan hệ giữa hai đối tác an ninh Ấn Độ – Thái Bình Dương đang xích lại gần nhau hơn thông qua liên minh an ninh Quad có nguy cơ trở nên căng thẳng nghiêm trọng.

Quân đội Ấn Độ sử dụng vũ khí nhỏ của Nga trong một cuộc tập trận. Ảnh: WikiCommons

Ấn Độ cần vũ khí của Nga
Theo một báo cáo của Trung tâm Stimson có trụ sở tại Hoa Kỳ, 85% khí tài quân sự của Ấn Độ có nguồn gốc từ Nga. Ấn Độ là khách hàng lớn nhất của Moscow, chiếm hơn 23% tổng doanh số bán vũ khí mà Nga thực hiện trên toàn cầu.

Quan trọng hơn, hợp tác chiến lược Nga-Ấn không có nước nào sánh kịp; Nga là quốc gia duy nhất cung cấp cho Ấn Độ các hệ thống vũ khí và công nghệ quốc phòng tiên tiến nhất.

Sự phụ thuộc của Ấn Độ vào các hệ thống phòng thủ của Nga quá triệt để nên việc tích hợp các tài sản không phải của Nga vào kho vũ khí của họ sẽ đặt ra một thách thức đáng kể về khả năng tương thích và sẽ đòi hỏi phải phi hệ thống hóa các công cụ vốn đã quen thuộc. Do đó, bất kỳ động thái nào nhằm thay thế hoạt động bán buôn vũ khí của Nga sẽ đòi hỏi phải xây dựng lại kho vũ khí của Ấn Độ từ đầu.

Hỗ trợ an ninh của Nga đã tiến xa hơn trong việc cung cấp các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho hải quân của Ấn Độ. Gây tranh cãi, Ấn Độ sắp có đơn đặt hàng 5 hệ thống tên lửa phòng không S-400 do Nga phát triển trong hợp đồng trị giá 5,43 tỷ USD được ký vào năm 2018, hệ thống phòng thủ tên lửa đất đối không tầm xa tiên tiến nhất trong kho vũ khí của Nga.

Thông thường, việc nhập khẩu S-400 sẽ dẫn đến các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ theo Đạo luật trừng phạt đối thủ của Mỹ năm 2017 (CAATSA), nhưng Washington cho đến nay đã viện dẫn sự miễn trừ trong trường hợp của Ấn Độ.

Tuy nhiên, điều đó có thể thay đổi. Donald Lu, Trợ lý Ngoại trưởng của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ về Cục Các vấn đề Nam và Trung Á, nói với các nhà lập pháp Hoa Kỳ “chính quyền Biden sẽ xem xét CAATSA,” làm tăng khả năng Hoa Kỳ có thể xem xét lại việc miễn trừ trừng phạt đối với Ấn Độ.

Chỉ riêng lời nói đó thôi cũng đủ gây ra những căng thẳng mới trong quan hệ đối tác Mỹ-Ấn đang chớm nở khi cả hai bên cùng hợp lực chống lại một Trung Quốc đang trỗi dậy.

Trụ sở chính của Gazprom tại Nga. Ảnh: WikiCommons

Dầu mỏ và ngoại giao
Ấn Độ cũng phụ thuộc nhiều vào dầu mỏ, than đá và khí đốt của Nga. Ấn Độ được báo cáo nhập khẩu gần 85% lượng dầu của mình từ Nga với mục tiêu đã nêu là 30 tỷ đô la thương mại song phương vào cuối năm 2025. Theo Iman Resources, năm ngoái, Ấn Độ đã nhập khẩu 1,8 triệu tấn than nhiệt và 43.400 thùng dầu mỗi ngày từ Nga.

Cơ quan Khí đốt của Ấn Độ, một thực thể do nhà nước điều hành, đã ký thỏa thuận 20 năm với Gazprom, công ty dầu khí nhà nước khổng lồ của Nga, cho 2,5 triệu tấn khí đốt tự nhiên hóa lỏng mỗi năm. Mặt khác, những con số như vậy giảm nhẹ so với cùng kỳ so với năm 2020, chứng tỏ rằng Ấn Độ trên thực tế đang tìm cách đa dạng hóa các nguồn nhập khẩu năng lượng của mình.

Tình trạng này khiến cho việc không tham gia vào các thỏa thuận năng lượng của Nga là điều không thể xảy ra đối với Ấn Độ trong ngắn hạn.

Về mặt ngoại giao, Moscow liên tục ủng hộ New Delhi trên trường quốc tế, bao gồm cả việc chống lại phương Tây, và hỗ trợ không thể thiếu trong các vấn đề lợi ích quốc gia cốt lõi như Kashmir, Pakistan và Bangladesh.

Sự hỗ trợ của Matxcơva được đánh giá là nhất quán với các phiếu bầu hoặc phủ quyết quyết định ủng hộ New Delhi trong mọi cuộc bỏ phiếu của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc từ năm 1957 đến năm 2019. Ấn Độ đã tận dụng nhiều cơ hội để trả lại sự ủng hộ, bao gồm cả trong những thập kỷ gần đây bằng cách bỏ phiếu trắng hoặc đứng về phía Nga tại Liên hợp quốc gây tranh cãi phiếu bầu ở Chechnya, Georgia và Crimea.

Về mặt lịch sử, New Delhi nhận được sự hỗ trợ hải quân quan trọng từ Moscow trong Chiến tranh Ấn Độ-Pakistan năm 1971, trong đó Ấn Độ ủng hộ nền độc lập của Bangladesh, vốn bị Mỹ phản đối.

Một nhóm tấn công của hải quân Hoa Kỳ và Vương quốc Anh dự định đánh chặn lực lượng Ấn Độ ở Đông Pakistan (sau này trở thành Bangladesh) đã bị tấn công trước bởi sự xuất hiện của một nhóm tác chiến tàu ngầm Liên Xô, buộc cuộc tấn công phải dừng lại và cuối cùng dẫn đến một kết quả thuận lợi từ quan điểm của Ấn Độ với nền độc lập của Bangladesh, cắt đôi đối thủ Pakistan.

Một số chuyên gia cho rằng Ấn Độ đang nể phục Nga do sự hỗ trợ quan trọng mà nước này đã nhận được từ Moscow trong nhiều thập kỷ qua. Đồng thời, các nhà hoạch định chính sách Ấn Độ vẫn chưa quên trường hợp Bangladesh có thể chứng kiến ​​Mỹ và Anh tấn công các lực lượng vũ trang của họ, trong khi liên minh Mỹ-Pakistan tiếp tục dù đang lung lay không được coi là có lợi ở Delhi.

Trên thực tế, Nga vẫn được người dân Ấn Độ ưa chuộng, trong khi lòng tin vào Mỹ tương đối thấp.

India and Russia are bypassing the US dollar for trade deals. Photo: Agencies

Ấn Độ-Nga cấm vận

Không đứng về phía Nga tại LHQ hay tham gia vào các biện pháp trừng phạt là những lựa chọn khả thi đối với New Delhi do sự phụ thuộc về an ninh và tình cảm anh em dường như thực sự đối với Nga.

Hơn nữa, một sáng kiến ​​có khả năng đột phá để giúp Nga vượt qua các lệnh trừng phạt của phương Tây có thể là một nhân tố thay đổi cuộc chơi theo nhiều cách.

Sự phát triển này liên quan đến các giao dịch hoán đổi tiền tệ mới được công bố bằng đồng rúp và rupee, một thỏa thuận không chỉ giúp giữ cho nền kinh tế Nga bị trừng phạt phát triển mà còn tạo ra một lỗ hổng mới trong hệ thống tài trợ thương mại quốc tế do đồng đô la chi phối toàn cầu.

Với các tầng lớp phụ thuộc của Ấn Độ vào Nga, có thể nói trước rằng Ấn Độ không thể đơn giản tuân theo áp lực của phương Tây và tách rời hoàn toàn khỏi Nga trong một sớm một chiều.

Trong khi đó, thỏa thuận hoán đổi tiền tệ là một tuyên bố rõ ràng rằng Ấn Độ dự định theo đuổi một chính sách đối ngoại độc lập, không phụ thuộc vào các đối tác Quad hùng mạnh hoặc các đồng minh châu Âu của họ và thậm chí sẵn sàng đục lỗ trong hệ thống tài chính toàn cầu do Mỹ thống trị.

New Delhi từ lâu đã tuyên bố rõ ràng với thế giới rằng họ sẽ tuân theo lợi ích của riêng mình trong việc cung cấp các nhu cầu trong nước và bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia của mình. Mỹ có thể đã nhận ra rằng họ phải đáp trả tương ứng và không thể thúc ép Ấn Độ quá mạnh về vấn đề này.

Cà rốt và que của MỹVề phần mình, Mỹ đang sử dụng cả củ cà rốt và cây gậy để cố gắng tách Ấn Độ ra khỏi Nga.

Sau cuộc gặp với các nhà lập pháp Hoa Kỳ và ngầm đe dọa Ấn Độ bằng các biện pháp trừng phạt theo CAATSA, tuần trước Donald Lu và nhà ngoại giao cấp cao của Hoa Kỳ Victoria Nuland đã đến thăm Ấn Độ và gặp Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ S Jaishankar và Ngoại trưởng Harsh Vardhan Shringla để làm rõ những lo ngại của Washington.

Có lẽ nhận ra rằng chính sách và luận điệu của Mỹ có nguy cơ khiến Ấn Độ xa lánh – một tiềm năng phát triển mà Mỹ không thể dành ưu tiên để kiềm chế Trung Quốc – các nhà ngoại giao cấp cao đã ra dấu với Ấn Độ bằng cách đề nghị thay thế “gần như tất cả mọi thứ” mà Ấn Độ lấy từ Nga, nghĩa là cả về quân sự và cân nhắc về năng lượng.
Chi tiết về cách mà Mỹ dự định thực hiện điều này vẫn chưa rõ ràng, nhưng đây là một sáng kiến ​​chắc chắn sẽ có tầm nhìn rõ ràng hơn trong những tháng và năm tới.

Những nỗ lực như vậy đã được các đồng minh và đối tác an ninh thân thiết của Mỹ ủng hộ, trong đó có chuyến thăm của Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida với người đồng cấp Ấn Độ Narendra Modi. Kết thúc cuộc họp chứng kiến ​​việc Nhật Bản công bố khoản đầu tư mới trị giá 42 tỷ USD vào Ấn Độ trong 5 năm tới nhằm tăng cường quan hệ kinh tế.

Tương tự, Thủ tướng Anh Boris Johnson và Thủ tướng Australia Scott Morrison đã tổ chức một cuộc trò chuyện qua điện thoại và hội nghị thượng đỉnh ảo gần đây với Modi.

Hoa Kỳ cũng đã phần nào miễn cưỡng thừa nhận vị trí địa chính trị độc nhất của Ấn Độ, với phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price gần đây đã nói rất nhiều để đáp lại sự giận dữ của các nhà lập pháp Hoa Kỳ, vốn không được Ấn Độ đón nhận.

Dường như cũng sẽ có một số bất đồng giữa các nhà lập pháp được bầu của Hoa Kỳ và Bộ Ngoại giao về cách xử lý sự bất hợp tác của Ấn Độ trong vấn đề cô lập Nga, mặc dù ít nhất một nhà lập pháp Hoa Kỳ cho rằng việc Mỹ gây thiệt hại là “cực kỳ thiển cận”. mối quan hệ của nó với Ấn Độ về Ukraine.

Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị gần đây đã có chuyến thăm Ấn Độ. Ảnh: AFP / NurPhoto / Billal Bensalem

Góc Trung Quốc

Ấn Độ là thành viên của Bộ tứ cùng với Mỹ, Nhật Bản và Australia. Việc nhóm này được Bắc Kinh coi là một cơ chế ngăn chặn tích cực, với việc Trung Quốc gần đây gọi nó là “NATO châu Á”.

Vẫn còn những điểm tranh chấp đáng kể giữa Ấn Độ và ba đối tác Quad của họ. Tuy nhiên, ngoài sự phụ thuộc vào các nguồn vũ khí và năng lượng, Ấn Độ nhận thấy cần phải duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Nga vì một lý do chiến lược khác: đòn bẩy.

Mỹ có rất ít hoặc không có khả năng tác động đến hành vi của Trung Quốc về mặt ngoại giao, trong khi Nga được Ấn Độ coi là đối tác chính để giảm thiểu các mối đe dọa có thể nhận thấy từ Trung Quốc. Theo dõi những cuốn sách hay của Mátxcơva có nghĩa là Nga vẫn là một nhà hòa giải tiềm năng khả thi khi căng thẳng tiếp tục lan rộng dọc theo Ranh giới kiểm soát thực tế và sự bành trướng của hải quân Trung Quốc vào Ấn Độ Dương tiếp tục diễn ra.

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã đến Ấn Độ hôm thứ Sáu để dự cuộc họp cấp bộ trưởng, cuộc gặp cấp cao nhất giữa hai nước kể từ cuộc đụng độ chết người năm 2020 tại khu vực biên giới Himalaya đang tranh chấp khiến ít nhất 4 binh sĩ Trung Quốc và 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng.

Vương đã gặp người đồng cấp Ấn Độ S Jaishankar và Cố vấn An ninh Quốc gia Ajit Doval trong ba giờ hội đàm được cho là thẳng thắn về các chủ đề từ tranh chấp biên giới Afghanistan đến Ukraine. Trong khi sự khác biệt giữa Mỹ và Ấn Độ về vấn đề Ukraine đã tạo ra khoảng cách trong quan hệ, thì Bắc Kinh và New Delhi cũng có quan điểm tương tự về cuộc xâm lược của Nga.

Một số người coi đây là sự mở cửa chiến lược tiềm năng giữa hai quốc gia đông dân nhất thế giới nhằm xoa dịu căng thẳng và chuẩn hóa lại mối quan hệ.

Tuy nhiên, chuyến thăm đã tạo ra những tín hiệu trái chiều ở New Delhi. Phía Trung Quốc bày tỏ tin tưởng rằng tranh chấp biên giới được Ấn Độ quá chú trọng, trong khi Ấn Độ khẳng định giải quyết vấn đề này là điều kiện tiên quyết để tái chuẩn hóa.

Vương đến New Delhi sau chuyến thăm Pakistan, nơi ông công khai nhấn mạnh sự ủng hộ của Trung Quốc đối với quan điểm của Pakistan tại cuộc họp của Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) về tình trạng của Kashmir.

Điều này đã làm rúng động các nhà hoạch định chính sách của Ấn Độ và không tạo ra một giai điệu tích cực nào cho chuyến thăm của Bộ trưởng Trung Quốc, thậm chí một số người còn kêu gọi Ấn Độ chấm dứt chính sách im lặng đối với các vấn đề nội bộ gây tranh cãi của Trung Quốc xung quanh Tây Tạng, Tân Cương và Đài Loan.

Trung Quốc có thể muốn tạo tiền đề cho hội nghị thượng đỉnh BRICS (Brazil-Nga-Ấn-Trung-Nam Phi) tích cực tại Bắc Kinh diễn ra vào cuối năm nay, nơi Tổng thống Nga Vladimir Putin dự kiến ​​cũng sẽ tham dự.

Mối quan hệ song phương căng thẳng giữa các quốc gia thành viên BRICS có thể làm vẩn đục bầu không khí cho một hội nghị thượng đỉnh thành công, và Trung Quốc có lẽ muốn giải tỏa không khí trước sự kiện này. Tuy nhiên, cuối cùng, không rõ liệu chuyến thăm Ấn Độ của Wang có tác động gì đáng chú ý hay không.

Điều rõ ràng là trong cuộc đối đầu Mỹ-Trung đang leo thang, Ấn Độ là quốc gia chủ chốt mà cả hai đều cần phải ra tòa với mức độ thận trọng và cân nhắc phù hợp. Mỹ và Trung Quốc dường như có thể làm tốt hơn trong vấn đề này vì cả hai đều lớn tiếng nhấn mạnh lợi ích của chính họ trong khi xa lánh Ấn Độ trong quá trình này.

Nate Fischler, tốt nghiệp Trung tâm Johns Hopkins-Nam Kinh, là một phóng viên độc lập tại Châu Á, chủ yếu tập trung vào Trung Quốc và Việt Nam. Theo dõi anh ấy trên Twitter tại @NateFischler

Lê Văn dịch lại  
https://asiatimes.com/2022/03/why-india-wont-readily-leave-russia-for-the-us/