Quảng bá Việt Nam từ những dòng trạng thái hàng nghìn lượt thích

Trần Thường

Thứ Hai, 01/01/2024

Trải qua gần 50 năm hợp tác, Việt Nam luôn được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) đánh giá là thành viên năng động, trách nhiệm.

Tổng Giám đốc UNESCO nhận xét: “Việt Nam là một hình mẫu hợp tác hiệu quả với UNESCO”. Đặc biệt, kể từ chuyến thăm lịch sử của Thủ tướng Phạm Minh Chính tới trụ sở UNESCO (11/2021) và của Tổng Giám đốc Audrey Azoulay đến Việt Nam (9/2022), quan hệ đối tác Việt Nam - UNESCO đã được nâng lên một tầm cao mới, thực chất, hiệu quả hơn, đánh dấu tầm mức mới về đóng góp của Việt Nam tại UNESCO.

VietNamNet trao đổi với Đại sứ Lê Thị Hồng Vân, Trưởng đại diện phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO về những đóng góp và triển vọng hợp tác giữa Việt Nam và UNESCO trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản, văn hóa.

Ngày 22/1/2023, Việt Nam đã trúng cử trở thành thành viên của Ủy ban Di sản thế giới nhiệm kỳ 2023 - 2027. Xin Đại sứ đánh giá về sự kiện lịch sử này?

Đây là lần thứ hai Việt Nam trúng cử vào Ủy ban Di sản thế giới và lần này là với số phiếu cao nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Điều đó thể hiện sự tín nhiệm của quốc tế với năng lực và khả năng dẫn dắt của Việt Nam trong lĩnh vực văn hóa, di sản. Ngoài ra, cũng đề cao những đóng góp của Việt Nam dưới góc độ bảo tồn và phát huy giá trị di sản thế giới.

Ủy ban Di sản thế giới là một trong những cơ quan “quyền lực nhất” của UNESCO, có nhiệm vụ quyết định các hồ sơ di sản thế giới, ngân sách bảo tồn di sản ở các quốc gia.

Việc tham gia vào Ủy ban tạo cơ hội cho Việt Nam được tham gia đóng góp, đề xuất chính sách trong lĩnh vực rất quan trọng, then chốt này của UNESCO, của Liên Hợp Quốc về lĩnh vực văn hóa, di sản. Chúng ta cũng có điều kiện để chia sẻ với quốc tế về kinh nghiệm bảo tồn di sản.

Đồng thời điều này cũng thể hiện một lần nữa tính đúng đắn trong việc triển khai đường lối, chính sách đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ 13, hội nhập quốc tế và nâng tầm đối ngoại đa phương như Chỉ thị 25 của Ban Bí thư cũng như việc triển khai hiệu quả chiến lược ngoại giao văn hóa đến năm 2030.

Đại sứ vừa kết thúc nhiệm kỳ thành công tại UNESCO, xin Đại sứ chia sẻ những đánh giá của UNESCO về Việt Nam trong bảo tồn di sản?

Trước khi về Việt Nam dự Hội nghị ngoại giao lần thứ 32 (18-23/12), tôi đến chào bà Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay và Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới Lazare Eloundou Assomo. Cả hai lãnh đạo UNESCO đều bày tỏ thiện cảm với Việt Nam, ấn tượng về các chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 9/2022 và tháng 3/2023.

Hai vị lãnh đạo nói rằng Việt Nam thực sự là một điển hình của bảo tồn, phát huy giá trị di sản phát triển bền vững, phát triển kinh tế, rất mong Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm. Các lãnh đạo cũng mong muốn quay lại Việt Nam, được thăm thêm các địa phương.

Chúng tôi coi rằng đó là sự đánh giá khách quan của lãnh đạo UNESCO, của bạn bè quốc tế. Điều này cho thấy chúng ta đã làm rất tốt công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản phục vụ cho phát triển bền vững.

Các danh hiệu UNESCO trao tặng đều là danh hiệu danh giá vì đã tôn vinh đặc trưng của quốc gia đó nhưng còn mang đặc trưng được đánh giá ở tầm quốc tế và là di sản, tài sản của nhân loại.

Việt Nam có 65 danh hiệu được UNESCO vinh danh từ di sản thế giới, di sản phi vật thể, công viên địa chất toàn cầu, khu dự trữ sinh quyển, thành phố sáng tạo, thành phố học tập, các doanh nhân thế giới. Tất cả những danh hiệu này đều được các nước coi là nguồn lực, tiềm lực để thu hút du lịch, là mô hình cho phát triển kinh tế xã hội bền vững….

Thưa Đại sứ, làm sao để cân bằng giữa phát triển với bảo tồn và phát huy các giá trị, biến di sản thành tài sản, biến tiềm lực thành nguồn lực để phục vụ phát triển đất nước?

Cần tiếp tục đổi mới tư duy, phát huy giá trị các di sản, danh hiệu UNESCO là điều mà tất cả các nước đều chú trọng. Ví dụ như Ủy ban Quốc gia UNESCO của Anh xác định phải có cách tiếp cận đa chiều, đa tầng lớp, đa phương diện và đa mục tiêu để phát huy đầy đủ giá trị của các danh hiệu cả về mặt văn hóa, kinh tế, xã hội và môi trường.

Cần phải có kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị danh hiệu, gắn với phát triển bền vững, đồng thời có chỉ tiêu trong phát triển ở tầm quốc gia. Hiện nay Việt Nam là một trong 11 quốc gia được UNESCO lựa chọn để triển khai dự án thí điểm về chỉ số văn hóa phục vụ phát triển bền vững, với 22 chỉ số.

Ở tầng địa phương cần lồng ghép đề án, chiến lược phát triển, có chỉ tiêu cụ thể. Hà Nội là thành phố sáng tạo cũng là địa phương đầu tiên có kế hoạch phát triển ngành công nghiệp sáng tạo đến năm 2045 với các chỉ tiêu; hay Ninh Bình có đề xuất về tầm nhìn đô thị di sản thiên niên kỷ, Hội An là đô thị du lịch quốc gia.

Trong quá trình phát triển kinh tế xã hội cũng cần lưu ý bảo đảm, tuân thủ quy định, cam kết của chúng ta với UNESCO, đặc biệt là Công ước về bảo vệ di sản thế giới “khi triển khai bất kỳ một công trình nào đều phải có đánh giá tác động, tham khảo ý kiến UNESCO để bảo đảm đúng quy trình, yêu cầu”. Lãnh đạo UNESCO cho biết sẵn sàng đồng hành cùng Việt Nam.

Cần gắn kết các danh hiệu, chúng ta có thể gắn kết ở tầm địa phương, ví dụ Huế là một điểm đến với 7 di sản, Hà Nội vừa là thành phố vì hòa bình, vừa là thành phố sáng tạo, có di sản thế giới.

Có thể kết nối các quốc gia trong khu vực, ví dụ ở Châu Âu hiện nay có chương trình con đường di sản kết nối tất cả di sản thế giới ở Châu Âu và đang được triển khai hiệu quả.

Với Việt Nam, có câu lạc bộ 8 di sản thế giới được Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới Lazare Eloundou Assomo đánh giá rất cao. Ngoài ra, Việt Nam còn có 3 công viên địa chất toàn cầu, 3 thành phố sáng tạo, 11 khu dự trữ sinh quyển. Chúng ta cần kết nối ở trong nước như thế nào và gắn kết với mạng lưới của quốc tế và khu vực ra sao?

Hiện nay Ngày UNESCO đang được nhiều nước triển khai, ở châu Âu cũng có ngày di sản được triển khai ở gần 50 quốc gia vào tháng 9, tháng 10 và mở cửa miễn phí các khu di sản này cho du khách. Chúng ta có Ngày di sản Việt Nam 23/11, cũng có thể cân nhắc tham khảo mô hình này, đó cũng là một cách giới thiệu rất hiệu quả.

Cần thúc đẩy mô hình hợp tác công tư và tăng cường quan hệ đối tác nhiều bên trong bảo tồn, phát huy giá trị danh hiệu UNESCO, đây là xu thế hợp tác mà Liên Hợp Quốc và UNESCO rất coi trọng. Chúng ta có thỏa thuận hợp tác SOVICO – UNESCO hỗ trợ thúc đẩy mạng lưới các thành phố sáng tạo và du lịch bền vững.

Sự phối hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp, người dân trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản Tràng An cũng được UNESCO đánh giá cao. Khu vực tư nhân cũng có thể phát huy tốt vai trò như với Giải thưởng khoa học L'Oréal – UNESCO ghi danh các nhà khoa học nữ, hay Giải thưởng VinFuture… Điều này cho thấy rất cần sự vào cuộc đồng hành của các doanh nghiệp, đối tác trong phát huy giá trị danh hiệu UNESCO.

Cần tận dụng lợi thế của công nghệ số trong thúc đẩy truyền thông, triển khai ngoại giao văn hóa, ngoại giao công chúng, tăng cường giới thiệu các danh hiệu qua các nền tảng mạng xã hội như X, Instagram, Facebook… hoặc xây dựng sơ đồ các danh hiệu UNESCO.

Ví dụ ở Anh, họ xây dựng sơ đồ 58 danh hiệu và đây cũng là những điểm du lịch để giới thiệu du khách rất hiệu quả. Hoặc có bảo tàng số, tour tham quan, mã QR Code, nghệ thuật thính giác đương đại.. để tăng cường hiệu quả tuyên truyền.

Khi Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay sang thăm Việt Nam, bà đã đăng 7 dòng trạng thái trên trang mạng xã hội X về Việt Nam và nhận được hàng nghìn lượt like, retweet. Tôi nghĩ rằng, đây là một cách có thể giới thiệu nhanh nhất về Việt Nam.

Cần chiến lược quảng bá Việt Nam có trọng tâm, trọng điểm, trọng lượng ở tầm quốc tế, chúng ta có thể có chiến lược quảng bá tập trung vào 4-5 lĩnh vực, tại 4-5 địa bàn và với hình ảnh, thương hiệu Việt Nam có chất lượng, hiệu quả hoặc có thể cân nhắc tổ chức các hội nghị quốc tế tầm toàn cầu.

UNESCO cũng rất kỳ vọng chúng ta có thể cân nhắc tổ chức kỳ họp Ủy ban Di sản thế giới hoặc Ủy ban Liên Chính phủ về di sản văn hóa phi vật thể. Chúng ta cũng có năng lực tổ chức các hoạt động quốc tế rất tốt và được UNESCO đánh giá cao. Đây là dịp để quảng bá hình ảnh văn hóa Việt Nam đổi mới sáng tạo nhưng cũng rất đậm đà bản sắc dân tộc.