Đọc báo Pháp – 30/11/2016

Donald Trump phá hỏng « trục châu Á » của Obama

Anh Vũ
Các báo Pháp tiếp tục có nhiều bài đàm luận xung quanh những tuyên bố của Donald Trump về chính sách đối ngoại vẫn thực hư chưa rõ ràng của nước Mỹ tới đây. Nhật báo Le Monde đề cập đến mối quan hệ của nước Mỹ với châu Á qua bài xã luận mang tiêu đề : Trump hãm « trục châu Á ».
Le Monde trở lại sự việc hôm 21/ 11 vừa rồi, tổng thống tân cử D. trump đã khẳng định sẽ từ bỏ hiệp định tự do mậu dịch xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã ký xong giữa Hoa Kỳ và 11 nước khu vực Thái Bình Dương, trong đó không có Trung Quốc.
Xã luận tờ báo khẳng định, với tuyên bố đó, ông Donald Trump vừa chặn đứng tham vọng về một « trục châu Á », chính sách tâm đắc nhất chính quyền Obama. Theo Le Monde, « đây là một thất bại kép cho tổng thống mãn nhiệm. Nhưng đó cũng là thắng lợi cho những người vẫn cho rằng tự do mậu dịch là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng bất ổn kinh tế xã hội ở nhiều nước trong thời gian qua.”
Chính quyền Obama coi TPP là một trong những trụ cột, thâm chí là trụ cột chính, trong chính sách hướng về vùng Thái Bình Dương đầy tiềm năng kinh tế. Sự lựa chọn này cũng mang tính chiến lược, bởi nó giúp cho Hoa Kỳ thắt chặt quan hệ với các nước ký hiệp định, chứng tỏ Mỹ vẫn là cường quốc Thái Bình Dương có thể ngăn chặn đà bành trướng của Trung Quốc trong vùng. Nay TPP thất bại, tất nhiên Trung Quốc sẽ hân hoan. Theo Le Monde, « Trung Quốc với sức mạnh thương mại của mình như hiện nay, sẽ áp đặt các chuẩn mực trao đổi thế giới. Đó là những chuẩn mực thấp hơn nhiều so với mong muốn của châu Âu hay Hoa Kỳ ».
Le Monde phân tích, để mất TPP tức là lòng tin của Washington trong vùng Thái Bình Dương bị giảm đi. Rất nhiều chính phủ trước khi đặt bút ký vào hiệp định đã phải vượt qua những thách thức không nhỏ của sự chống đối ở trong nước. Bản thân chính quyền Obama cũng phải hứng chịu tấn công dữ dội của những người có tư tưởng bảo hộ. Bản thân Ông Trump thì không ngớt lời chỉ trích TPP như là một guồng máy chống lại nước Mỹ.
Xã luận Le Monde khẳng định : « Bỏ rơi TPP và TTIP ( Hiệp định đối tác thương mại đầu tư xuyên Đại Tây Dương, ký với các nước châu Âu), là dấu hiệu báo trước chắc chắn thương mại thế giới, vốn dĩ từ 2 năm qua đang đi xuống, sẽ còn sụt giảm. Cuộc tranh luận về những mặt lợi và bất lợi của tự do thương mại mới chỉ bắt đầu.

Châu Âu có bị Mỹ bỏ rơi về quân sự ?

Không chỉ Le Monde, nhật báo kinh tế Les Echos cũng rất qua tâm đến chính sánh đối ngoại của chính quyền Trump liên quan đến các tuyên bố trong chiến dịch tranh cử của nhà tỷ phú Mỹ. Tờ báo có bài phân tích : « Châu Âu và chiếc ô quân sự không thể thiếu của Mỹ »
Donald Trump đã tuyên bố sẽ xem xét lại các cam kết quân sự với các nước thành viên NATO với lý do Hoa Kỳ không muốn tiếp tục gánh vác tài chính cho các nước đồng minh. Câu hỏi được đặt ra lúc này là liệu tổng thống sắp tới của nước Mỹ có thực hiện lời hứa đó không ? Nếu có thì nền quốc phòng của châu Âu sẽ bị đe dọa nghiêm trọng, theo Les Echos.
Les Echos cho rằng, « quả là rất khó lường trước được chính sách đối ngoại của chính quyền Donald Trump tới đây, nhưng chắc chắn sẽ có những thay đổi trong khái niệm về tình đoàn kết của Mỹ với các đồng minh châu Âu », đã gắn bó với nhau từ sau Chiến tranh Thế giới thứ 2 đến nay.
Chuyên gia Corentin Heisbourg, phụ trách trung tâm an ninh thuộc Viện Quan hệ Quốc tế Pháp IFRI, nhận định : « Mục tiêu của nhà tỷ phú Mỹ là đạt được thỏa thuận có lợi nhất với các đồng minh châu Âu ». Les Echos nhấn mạnh, thực tế, rất ít dân biểu hay thượng nghị sĩ Mỹ ủng hộ làm lại cam kết quân sự. Bởi việc rút lui ra khỏi mặt trận châu Âu sẽ là một đòn đánh mạnh vào vai trò thủ lĩnh thế giới của Mỹ.
Tờ báo liệt kê các chi phí của Mỹ hiện tại vào Liên minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) : Riêng Mỹ đóng góp 70% chi tiêu quân sự của khối. Chỉ có 5 thành viên trên 28 nước liên minh gồm Mỹ, Hy Lạp, Ba Lan, Estonia, Anh là có mức chi tiêu quốc phòng từ 2% GDP trở lên ( ngưỡng do NATO ấn định). Các nước lớn như Pháp, Đức đều đang có xu hướng cắt giảm ngân sách quốc phòng. Đặc biệt là Đức, con số này chỉ còn chưa đầy 1,2%.
Les Echos nhận định : Đúng là bức tường ngăn cách hai khối đối địch ở châu Âu đã bị phá vỡ, Liên Xô cũng không còn nữa. NATO không chỉ vẫn tồn tại mà còn mở rộng ra nhiều nước trong khu vực đông Âu thuộc không gian Xô Viết cũ. Gần đây, trước những động thái hung hăng của nước Nga, NATO cũng không chịu kém cạnh, đã liên tiếp có các hành động mạnh mẽ, như triển khai quân tại các nước vùng Baltic, xây dựng hệ thống lá chắn tên lửa ở Ba Lan, ở Rumani…
Cuộc chạy đua vũ trang nhỏ này đòi hỏi các thành viên NATO phải đầu tư nhiều hơn nữa và đến giờ đa số chi phí của khối liên mình này do Mỹ đảm nhiệm. Bởi thế mà một châu Âu hùng mạnh về quân sự có khả năng tự lo cho mình chính là điều Trump muốn.

Syria : Phương Tây bất lực nhìn Nga làm chủ cuộc chơi

Một thời sự quốc tế được các báo chú ý nhiều, đó là diễn biến của cuộc chiến Syria, cụ thể tại thành phố Aleppo trong những ngày này.
Nhật báo le Monde cho biết « Quân nổi dậy sụp đổ tại Aleppo ». Theo tờ báo, quân đội chính phủ Syria và các lực lượng dân quân ủng hộ chế độ Damas giờ đây đã chiếm được 1/3 phần đất của quân nổi dậy tại thủ phủ kinh tế của Syria. Chiếm lại được Aleppo sẽ tạo bước ngoặt trong cuộc xung đột Syria. Để có được thắng lợi trên chiến trường, quân chính phủ Syria không thể thiếu được những cuộc oanh kích ồ ạt của không quân Nga.
Le Monde có bài phân tích : « Phương Tây bất lực, Nga làm chủ cuộc chơi ». Nhìn vào cuộc chiến Syria lúc này, tờ báo nhận định :« Chưa bao giờ kể từ sau chiến tranh lạnh, Hoa Kỳ, Pháp, Anh, ba quốc gia lãnh đạo phe mà người ta vẫn thường gọi là phương Tây, tỏ ra bất lực đến như vậy trước một nước Nga đang trở thành người chủ cuộc chơi thực sự tại Syria. Cho dù họ ( các nước phương Tây) có tỏ « quan ngại sâu sắc » về thảm cảnh đang diễn ra tại Aleppo, thì dường như họ lại càng không thể làm được gì đáng kể, trong khi đó, không quân Nga tiếp tục kiểm soát bầu trời Syria, khiến không thể rải hàng cứu trợ nhân đạo”.
Le Monde nhận định tiếp : « Vốn dĩ đã ngập ngừng trong cuộc chiến này, tháng Giêng tới đây khi ông Donald Trump chính thức vào Nhà trắng, Hoa Kỳ có nguy cơ sẽ ít quan tâm nhiều hơn nữa tới hồ sơ Syria, nhất là khi tổng thống tương lai của Mỹ đã úp mở sẽ bắt tay với Matxcơva.
Lúc này liên minh ủng hộ lực lượng nổi dậy ôn hòa Syria đang gần như tê liệt cả trên mặt trận ngoại giao cũng như trên chiến trường.
Bài viết trích dẫn một nhà ngoại giao phương Tây nhận xét : « Người Nga đang lợi dụng cơ hội này để tạo được nhiều nhất sự việc đã rồi trước khi chính quyền Donald Trump đi vào hoạt động và trước khi chơi lá bài đàm phán ».
Những ngón đòn ngoại giao của Pháp gây áp lực với chế độ Syria và Nga, đồng minh của Damas, có vẻ như vô hại. Đe dọa đưa các tướng lĩnh Syria ra Tòa án Hình sự Quốc tế (CPI) ? Đó chỉ là võ mồm, vì Syria đâu có tham gia CPI. Còn đưa ra Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc để lên án hay trừng phạt chế độ Damas thì chắc chắn sẽ chỉ nhận được lá phiếu phủ quyết của Nga.
Chiến trường Aleppo cũng là hồ sơ chính của nhật báo Công giáo La Croix với tựa lớn trang nhất : « Tại Aleppo, quân nổi dậy bị bao vây ». Cùng chung nhận định mặt trận khốc liệt tại Aleppo đang là bước ngoặt của cuộc chiến Syria, La Croix mô tả « những cảnh tượng kinh hoàng đang diễn ra gần như trực tiếp trước một dư luận phương Tây bất lực ». Pháp và nhiều nước khác và cả Liên Hiệp Quốc kêu gọi ngừng chiến. Nhưng điều này ít có rất ít cơ hội. « Bachar al-Assad đang nắm thời cơ để làm suy yếu các đối thủ cả về quân sự cũng như chính trị. Ông ta sẽ ở thế mạnh nếu các cuộc đàm phán mở ra trong những tháng tới ».
Xã luận của la Croix đặt dấu hỏi : « Liệu Donald Trump, nhậm chức bước vào Nhà trắng ngày 20 tháng Giêng tới, có mở ra được không gian đàm phán nào với nước Nga của Vladimir Putin ? Đó vẫn chỉ là hy vọng.

Pháp : Phát giác vụ buôn lậu cấp Nhà nước ?

Chuyển qua với nhật báo Libération. Phủ kín trang nhất tờ báo là hàng tựa « Phát hiện mới về một vụ buôn lậu cấp Nhà nước ».
Tờ báo đã theo dõi và hoàn thành cuộc điều tra riêng từng công bố hồi tháng 5 vừa qua về vụ buôn bán ma túy ở quy mô lớn do …cảnh sát điều hành.
Tờ báo cho biết «nhiều tài liệu mới mà Libération được tiếp cận cho thấy 40 tấn cần sa đã được nhập vào Pháp với sự thông đồng của cảnh sát dưới cái vỏ phá án đã diễn ra như thế nào. Chiến dịch của cảnh sát đã diễn ra sau lưng tư pháp, trong khi đó các cơ quan của tư pháp và cảnh sát thì đang lục đục».
Libération bình luận : «Tư pháp giờ sẽ thẩm vấn những đối tượng của hệ thống giữa lòng cảnh sát này. Các quan chức Nhà nước sẽ phải được lôi ra khỏi im lặng…. Họ có phải là đồng phạm hay chỉ là những người mù quáng ? Rồi người ta sẽ biết được điều đó».
http://vi.rfi.fr/chau-a/20161130-donald-trump-pha-hong-%C2%AB-truc-chau-a-%C2%BB-cua-obama

Tin đọc nhanh

(AP) - Việt Nam đặc xá hơn 4.300 tù nhân. Phát biểu tại buổi họp báo ngày 30/11/2016, ông Giang Sơn, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước, cho biết 4.384 tù nhân được đặc xá theo hai quyết định của chủ tịch nước Trần Đại Quang ngày 02/09/2016. Ngày mai (01/12), các phạm nhân được đặc xá bắt đầu rời trại giam, trong đó có 14 công dân nước ngoài : 9 người Trung quốc, 3 người Lào, 1 người Hàn Quốc và 1 người Úc.
(Reuters) - Bắc Kinh yêu cầu Đài Loan đứng ngoài nội vụ Hồng Kông. Ngày 30/11/2016, được hỏi về những lời bình luận của đảng Dân Tiến cầm quyền theo khuynh hướng đòi độc lập cho Đài Loan và ủng hộ hai nghị sĩ Hồng Kông, Lương Tụng Hằng và Du Huệ Trinh, Văn phòng Các Vấn đề Đài Loan của Trung Quốc cho biết các nhà hoạt động đòi độc lập của cả hai bên đã cố liên lạc với nhau và gây hỗn loạn tại Hồng Kông. Văn phòng này cũng cảnh báo : « Công dân hai bờ eo biển Đài Loan, đặc biệt là ở Hồng Kông, phải hết sức chú ý về vấn đề này ».
(AFP) - Tòa Thượng thẩm Hồng Kông ngày 30/11/2016 đã bác đơn kháng án của hai dân biểu đòi độc lập. Hai dân biểu Du Huệ Trinh và Lương Tụng Hằng khi tuyên thệ nhậm chức đã không đã không đọc đúng đắn từ « Trung Quốc ». Một tòa án cấp dưới cách đây hai tuần đã vô hiệu hóa lời tuyên thệ của hai người và loại họ khỏi Nghị Viện Hồng Kông. Hôm nay đến lượt tòa thượng thẩm bác đơn kháng cáo, dựa trên Hiến Pháp Hồng Kông, xem đây là một đặc khu hành chánh của Trung Quốc. Hai dân biểu còn có thể kháng cáo một lần nữa lên cấp tối hậu.
(AFP) - Daech nhận trách nhiệm vụ tấn công tại đại học Colombus, Ohio. Tác giả vụ tấn công khiến 11 người bị thương ngày 28/11 là một « chiến binh của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo », theo cơ quan tuyên truyền của tổ chức thánh chiến này. Thủ phạm Abdul Razak Ali Artan đã « ra tay hành động theo lời kêu gọi nhắm vào công dân các nước tham gia liên minh quốc tế » chống Hồi Giáo cực đoan tại Irak và Syria.
(AFP) - Hà Lan thông qua luật cấm khăn trùm Hồi Giáo toàn thân (niqab) nơi công cộng. Với 132 phiếu thuận trên tổng số150, các dân biểu Hà Lan ngày 29/11/2016 đã thông qua dự luật cấm trùm khăn toàn thân tại một số nơi công cộng như trường học, bệnh viện, cơ quan hành chánh, trên các phương tiện chuyên chở công cộng… Luật cấm này đã được một số nước Châu Âu thông qua. Nhưng ngược lại với Bỉ chẳng hạn, thì những người vi phạm luật không bị tù mà chỉ phải trả tiền phạt lên đến 405 euro. Dân biểu Hà Lan giải thích luật cấm này được thông qua do vấn đề an ninh, chứ không có nguyên nhân tôn giáo như một số người đã nêu lên một cách sai lệch.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20161130-tin-doc-nhanh