Mỹ: Bầu cử bang Alabama, yếu tố quan trọng đối với nhiệm kỳ của D.Trump

Thanh Hà - RFI

Đăng ngày 27-11-2017 Sửa đổi ngày 27-11-2017 15:58

Roy Moore, ứng viên thượng nghị sĩ bang Alabama, ảnh chụp ngày 11/11/2017, tại Vestavia Hills.REUTERS/Marvin Gentry

Nguy cơ đa số vốn đã mong manh của đảng Cộng Hòa ở Thượng Viện Mỹ bị "bào mỏng" thêm nữa khiến tổng thống Donald Trump bằng mọi giá ủng hộ Roy Moore, ứng viên ra tranh chiếc ghế thượng nghị sĩ bang Alabama, cho dù ông này đang phải đối mặt với nhiều tai tiếng xâm hại tình dục, kể cả với trẻ vị thành niên. 

Nhà Trắng ý thức được rằng, một phần lớn thành công hay thất bại của chính quyền Trump trên con đường cải tổ tùy thuộc vào lá phiếu của cử tri bang Alabama ngày 12/12/2017.

Con đường rộng thênh thang mở ra trước mặt ứng cử viên có lập trường bảo thủ Roy Moore để ra tranh chiếc ghế thượng nghị sĩ bang Alabama bất ngờ rẽ sang một khúc quanh bất lợi. Báo chí Mỹ liên tục tiết lộ những cáo buộc Roy Moore xâm phạm tình dục với phụ nữ. Trong số các nạn nhân có cả một thiếu nữ 14 tuổi khi vụ việc xảy ra cách nay nhiều thập niên. 

Ứng cử viên đảng Cộng Hòa Roy Moore bị một bộ phận trong đảng của ông bỏ rơi. Nhiều tiếng nói có trọng lượng của đảng này như thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo Cộng Hòa ở Thượng Viện, hay các chính trị gia uy tín ở Hoa Kỳ như thượng nghị sĩ bang Texas, Ted Cruz ; Mike Lee bang Utah ... đều giữ khoảng cách với ứng cử Roy Moore. 

Mọi người cũng chú ý nhiều đến quan điểm của bộ trưởng Tư Pháp Hoa Kỳ Jeff Sessions, nguyên thượng nghị sĩ bang Alabama, qua tuyên bố " không có lý do gì để ngờ vực những cáo buộc đang nhắm vào ứng cử viên Roy Moore".

Với tổng thống Trump thì khác. Từ hai tuần qua, chủ nhân Nhà Trắng luôn là điểm tựa vững chắc nhất của ông Moore. Trước hết, tổng thống Hoa Kỳ cho rằng, công luận nên tin ứng cử viên Roy Moore bởi lẽ ông này đã "hoàn toàn bác bỏ" những cáo buộc bất lịch sự với phụ nữ. Không chỉ nhắc nhở mọi người cũng "nên nghe xem Roy Moore nói những gì", tổng thống Trump còn cật lực tấn công đối thủ của ứng viên đảng Cộng Hòa là ông Doug Jones đại diện cho bên đảng Dân Chủ. 

Tổng thống Mỹ qua mạng xã hội Twitter cho rằng, bang Alabama cần một chính khách mạnh mẽ ở Thượng Viện, chứ không cần một "con rối" trong tay những người như thượng nghị Chuck Schumer và dân biểu Nancy Pelosi. 

Không trực tiếp kêu gọi bỏ phiếu cho ứng cử viên Moore, nhưng ông Donald Trump cho rằng Jones đắc cử sẽ là "một tai họa", bởi vì Doug Jones là một người "nhu nhược" trên nhiều vấn đề, từ an ninh đến biên giới. Nếu ông này đắc cử thì sẽ là một "điều xấu" đối với quân đội Mỹ, với các cựu quân nhân Hoa Kỳ. 

Tổng thống Donald Trump còn gắn liền lá phiếu của cử tri bang Alabama với những hồ sơ quan trọng khác, như quyền mang súng, hay chính sách cải tổ thuế khóa ... Đó là những chủ đề rất được cử tri của đảng Cộng Hòa quan tâm. 

Câu hỏi đặt ra là tại sao tổng thống Mỹ lại "lội ngược dòng" ? Trong lúc chính con gái ông, Ivanka Trump, cho rằng thủ phạm những vụ hãm hiếp trẻ vị thành niên chắn chắn phải "xuống địa ngục". Cũng như bộ trưởng Sessions, Ivanka Trump cho rằng cô không có lý do gì để nghi ngờ những cáo buộc đang nhắm vào ứng cử viên thượng nghị sĩ Roy Moore.

Câu trả lời khá đơn giản khi ta nhìn vào tương quan lực lượng tại Thượng Viện Hoa Kỳ 48-52. Hiện tại, đảng Dân Chủ đang nắm giữ 46 ghế, 2 thượng nghị sĩ thuộc cánh độc lập nhưng thiên về phe đảng Dân Chủ. 52 ghế còn lại thuộc về đảng Cộng Hòa. 

Với đa số mong manh như hiện tại, hai dự luật cải tổ liên quan tới bảo hiểm y tế và cải cách thuế khóa, được Nhà Trắng coi là những ưu tiên hàng đầu của tổng thống Donald Trump, đều đã bị thất bại ê chề. Mọi người còn nhớ Nhà Trắng đã không xóa sổ được Obamacare chỉ vì thiếu ba lá phiếu của ba thượng nghị sĩ trong hàng ngũ đảng Cộng Hòa. 

Điều đó có nghĩa là, nếu để mất thêm một ghế về tay đảng Dân Chủ, Thượng Viện lại càng là một cửa ải đối với các dự luật cải tổ của Donald Trump. 

Chính vì thế mà cho dù đang đánh golf tại Florida trong hai ngày nghỉ cuối tuần, tổng thống Trump vẫn phải để ý đến trường hợp của ông Moore và bang Alabama, vì ông biết rằng một người nổi tiếng là có lập trường bảo thủ như Roy Moore, trên tất cả các lĩnh vực từ tôn giáo cho đến hồ sơ nhập cư, sẽ được thành phần cử tri từng bỏ phiếu cho Donald Trump lắng nghe.

Có điều, tính toán của tổng thống Trump có thể là con dao hai lưỡi. Thứ nhất, Roy Moore đã hai lần bị từ chối để lãnh đạo tòa án tối cao bang Alabama vì những lập trường quá khích về mặt tôn giáo và trên quyền của người đồng tính được kết hôn. Thứ hai, là chính tổng thống Trump từng bị cáo buộc về thái độ "không thích hợp" với phụ nữ. Do vậy, một số nhà quan sát cho rằng, bênh vực Roy Moore biết đâu lại khơi dậy những cáo buộc nhắm vào chính tổng thống Trump. 

Sau cùng, Donald Trump gây chia rẽ trong hàng ngũ đảng Cộng Hòa qua việc ủng hộ Roy Moore bằng mọi giá. Lãnh đạo đảng này ở Thượng Viện Mitch McConnell để ngỏ khả năng khai trừ ông Moore khỏi đảng trong trường hợp ông ta đắc cử. 

Một đảng Cộng Hòa bị suy yếu chắc chắn bất lợi cho chính quyền Trump trước bầu cử Mid Term vào năm 2018.