Biển Đông: Vai trò mập mờ của Úc

Theo RFI

Thanh Phương

Đăng ngày 30-12-2015 

Đội chuyên viên trên phi cơ tuần tra P3 Orion thuộc Không quân ÚcAFP /AUSTRALIAN DEFENCE/CPL DAVID GIBBS

Vào giữa tháng 12 vừa qua, có tin là một phi cơ của không quân Úc, khi bay trên không phận quần đảo Trường Sa vào cuối tháng 11, đã bị tàu hải quân Trung Quốc yêu cầu rời khỏi nơi này. Câu trả lời của phi công Úc với hải quân Trung Quốc, được phóng viên của đài BBC ghi lại, có vẻ cho thấy là Canberra đã quyết định cùng với Mỹ đáp lại thái độ ngày càng hung hăng của Bắc Kinh nhằm xác quyền chủ quyền của họ trên Biển Đông. 

Nhiều người đã nghĩ rằng chuyến bay tuần tra của chiếc P3 Orion thuộc Không quân Hoàng gia Úc là một phi vụ nhằm bảo đảm quyền tự do lưu thông ở Biển Đông, tương tự như chuyến tuần tra của khu trục hạm Mỹ USS Lassen vào cuối tháng 10 bên trong phạm vi 12 hải lý chung quanh một trong những đảo nhân tạo mà Trung Quốc đang xây dựng ở Trường Sa.

Người ta cũng đã hy vọng là Úc sẽ có một số hành động cụ thể để yểm trợ cho những lời chỉ trích Hoa Kỳ về việc Trung Quốc xây những căn cứ quân sự trên các đảo đang tranh chấp ở Biển Đông. Dẫu sao thì Canberra cũng là đồng minh thân cận nhất của Washington trong khu vực và vẫn ủng hộ mạnh mẽ chiến lược của Tổng thống Barack Obama “xoay trục” sang Châu Á.

Nhưng theo nhận định của nhật báo Singapore The Straits Times, trong một bài đăng trên mạng ngày 30/12/2015, trên thực tế chuyến bay nói trên của phi cơ Úc không phải là một hành động thách thức Trung Quốc như người ta nghĩ.

Các quan chức Úc nay nói rõ rằng chuyến bay của chiếc P3 Orion chỉ là một chuyến bay tuần tra bình thường trên Biển Đông, trong khuôn khổ một chiến dịch mang tên Operation Gateway, có từ thời chiến tranh lạnh, với mục tiêu ban đầu là nhằm phát hiện lực lượng hải quân Liên Xô xâm nhập vùng Ấn Độ Dương. Mặc dù chiến tranh lạnh đã chấm dứt, nhưng chiến dịch tuần tra này vẫn tiếp tục, nhằm thực hiện cam kết của Canberra bảo đảm an ninh hàng hải ở vùng Đông Nam Á.

Tuy Hoàn cầu Thời báo, một tờ báo chính thức của Trung Quốc, nhưng theo xu hướng dân tộc chủ nghĩa, đã ra lời đe dọa Úc về những phi vụ tuần tra bay sát các đảo mà Trung Quốc khẳng định chủ quyền, chính phủ Bắc Kinh hầu như không có phản ứng gì, vì họ cũng thấy rõ là Canberra không thật sự có những hành động chống Trung Quốc ở Biển Đông.

Theo The Straits Times, nhiều người ở Washington chắc là sẽ ngạc nhiên và thất vọng về thái độ của Canberra, vì ai cũng trông chờ là các nước đồng minh và các nước bạn ở Châu Á, nhất là Úc, sẽ hết lòng yểm trợ cho việc duy trì vị trí lãnh đạo chiến lược và thế thượng phong trên biển của Hoa Kỳ.

Đúng là toàn bộ các quốc gia láng giềng đều lo ngại trước sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc, nhất là trước thái độ hung hăng của Bắc Kinh nhằm xác quyết chủ quyền của họ trên Biển Đông. Thế nhưng, các nước này cũng đang rất cần đến Trung Quốc, vì quốc gia đông dân nhất thế giới này có sẽ là cỗ máy kéo nền kinh tế Châu Á đi đến thịnh vượng và dẫu sao thì Trung Quốc cũng là cường quốc khu vực.

Chính vì vậy mà theo The Straits Times, không có nước nào ở Châu Á dám đứng hẳn về bên nào trong cuộc đối đầu chiến lược ngày càng gay gắt giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, một mặt thì rất muốn Mỹ kềm chế được Trung Quốc, nhưng mặt khác thì tránh công khai ủng hộ Washington vì sợ Bắc Kinh nổi giận.

Nước Úc cũng vậy. Tuy là đồng minh thân cận nhất của Hoa Kỳ ở Châu Á-Thái Bình Dương, nhưng trong năm 2015 này, Canberra đã mấy lần gây ngạc nhiên khó chịu cho Washington. Bất chấp thái độ không đồng tình của Mỹ, Úc đã quyết định gia nhập Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng Châu Á ( AIIB ) do Trung Quốc thành lập.

Hải quân Úc cũng đã tận trận chung ở cấp độ cao một cách khác thường với hải quân Trung Quốc gần như đúng vào lúc khu trục hạm USS Lassen đang tuần tra ở Trường Sa. Gần đây, chính quyền Úc còn quyết định giao cho một công ty Trung Quốc quản lý hải cảng Darwin, nơi trú đóng của các đơn vị thủy quân lục chiến Mỹ được triển khai trong khuôn khổ chiến lược “xoay trục” sang Châu Á của Tổng thống Obama.

Nhưng tờ The Straits Times cảnh báo rằng, nếu Úc cũng như các nước Châu Á khác có thái độ mập mờ như vậy thì đến lúc nào đó Hoa Kỳ sẽ rũ bỏ trách nhiệm và để mặc các nước Châu Á tự đối phó với Trung Quốc.