Ai điều hành Nga cùng Tổng thống Putin?

Image copyrightReuters

Image caption'Bộ đôi quyền lực' của Nga, ông Putin và Thủ tướng Medvedev tập thể dục cùng nhau

Theo BBC

Andrew Monaghan

Chatham House

28 tháng 12 2015

Khi ông Vladimir Putin mới lên nắm quyền, ông được hỏi trong một cuộc phỏng vấn rằng, ai là những đồng nghiệp ông tin cậy nhất?

Ông nêu tên năm người:

• Nikolai Patrushev
• Sergei Ivanov
• Dmitry Medvedev
• Alexei Kudrin
• Igor Sechin

15 năm sau, những người này vẫn thuộc nhóm nòng cốt của Tổng thống Putin và thống trị đỉnh cao tại chính phủ và các doanh nghiệp lớn của Nga:

• Ông Patrushev là giám đốc cơ quan an ninh nội địa FSB từ năm 1999 cho tới khi ông được chỉ định vào chức Thư ký‎ Hội đồng an ninh Nga năm 2008
• Ông Ivanov là Bộ trưởng Quốc phòng và là Phó Thủ tướng. Từ năm 2011, ông là người phụ trách văn phòng tổng thống Nga
• Ông Medvedev là Tổng thống từ 2008-12, là một phần của “bộ đôi” cầm quyền với ông Putin, và nay là Thủ tướng
• Ông Kudrin, Bộ trưởng Tài chính cho tới năm 2011, không còn nắm giữ chức vụ chính thức nào nhưng dường như vẫn cố vấn tổng thống về các vấn đề kinh tế, tài chính
• Ông Sechin, người từng giữ các chức vụ cao cấp trong văn phòng tổng thống và chính quyền, là giám đốc điều hành Rosneft, tập đoàn dầu khí của nhà nước

Trước tiên, có sự thống nhất về mặt nhân sự thân cận nhất với ông Putin. Hiếm khi xảy ra cải tổ, và rất ít người bị đẩy ra khỏi nhóm nòng cốt này.

Thứ hai, trung tâm lãnh đạo của nhóm được thành lập bởi những đồng minh cùng làm việc với ông Putin từ thời KGB, hay những năm 90 ở thành phố St Petersburg, hoặc cả hai.

Image copyrightGetty

Image captionTheo chiều kim đồng hồ, từ ảnh trên cùng bên trái: Nikolai Patrushev và Dmitry Medvedev, Sergei Ivanov, Alexei Krudin, Igor Sechin

Nhóm cũng gồm những người khác mà ngài tổng thống tin tưởng giao phó cho những dự án hạ tầng quan trọng, như Arkady Rotenberg, một trong những người chịu trách nhiệm Thế Vận hội mùa Đông ở Sochi, cũng như một số nhân vật ở địa phương và một vài quan chức cao cấp.

Rất nhiều trong số này đã giữ chức vụ cao trước khi ông Putin lên nắm quyền.

Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu từng là Bộ trưởng Tình trạng Khẩn cấp, là nhân vật chính trị nổi bật trong đảng vào nửa cuối thập niên 90, và là lãnh đạo đảng nước Nga Thống nhất từ năm 2001 – 2005.

Những nhân vật như thế cùng tụ lại ở hội đồng an ninh, một trong những tổ chức quan trọng nhất trong việc phối hợp ở cấp cao và cung cấp các nguồn lực.

Cùng lúc đó, hệ thống chính quyền của Nga – cái gọi là trục quyền lực – vận hành không được tốt lắm: hướng dẫn chính sách thường được thực hiện chậm trễ, và đôi khi còn chẳng được thực hiện, nên những người có vai vế quan trọng khác cũng phải giúp phát triển và thực hiện các dự án.

Chẳng hạn như ông Yuri Trutnev, được bầu là thống đốc vùng năm 2000, sau đó được bổ nhiệm thành Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Tự nhiên và Sinh thái năm 2004.

Năm 2013, ông được cất nhắc lên thành Phó Thủ tướng và là Đặc sứ của Tổng thống ở vùng Viễn Đông Nga, vị trí được ông Putin ưu tiên cao.

Image copyrightGetty

Image captionTổng thống Nga và ông Yuri Trutnev

Các quan sát gia Nga cũng chỉ ra vai trò của ông Vyacheslav Volodin trong việc giúp Tổng thống Putin điều hành chính sự từ năm 2011.

Ông Volodin nổi lên từ làm chính trị địa phương và sau đó là quốc gia, trước khi được bổ nhiệm vào vị trí chính phủ.

Ông thiết lập Mặt trận Bình dân toàn Nga năm 2011, có ảnh hưởng lớn, đóng góp quan trọng trong việc thành lập, thực thi và giám sát chính sách của tổng thống.

Ông Volodin sau đó được chỉ định thành Phó chủ tịch thứ nhất của văn phòng tổng thống, phụ trách thực hiện “tái thiết lập” chính trị nội bộ Nga từ năm 2012.

Bên cạnh việc duy trì nhóm nòng cốt, cũng có nhu cầu ngày càng lớn đối với các nhà quản lý có hiệu quả nhằm thực thi chính sách.

Thực vậy, thay vì thu nhỏ lại như dự đoán của một số nhà bình luận, nhóm lãnh đạo còn có vẻ mở rộng ra.

Có một vài ngôi sao đang lên đón vai trò ngày càng quan trọng trong chính trị của đảng và chính quyền.

Một trong số đó là Alexander Galushka, 39 tuổi, là thành viên của Mặt trận Bình dân và có mặt trong rất nhiều ban cố vấn tổng thống và thủ tướng.

Ông được chỉ định là Bộ trưởng khu vực Viễn Đông năm 2013.

Image copyrightReuters

Image captionPutin là nhân vật trung tâm trong chính trị Nga nhưng cũng là thành viên của một nhóm nòng cốt

Điều này dẫn tới luận điểm cuối cùng về việc ai điều hành nước Nga cùng ông Putin – tuy ngài tổng thống là nhân vật trung tâm, ông cũng là thành viên của nhóm nòng cốt, mà nhóm này là một phần của hệ thống. Nó nêu bật tầm quan trọng của khả năng thực hiện nhiệm vụ thật hiệu quả.

Mọi cá nhân trên đều được tiếng là chăm chỉ, trung thành và chứng tỏ khả năng làm việc hiệu quả trước những nhiệm vụ khó khăn trong kinh doanh, quản lý nhà nước và chính trị.

Như một người thân cận với ông Putin đã quan sát thấy, ông không chọn người vì vẻ bề ngoài mà vì khả năng hoàn thành công việc của họ.

Andrew Monaghan là nhà nghiên cứu cấp cao của Chương trình Nga và Âu Á ở Chatham House, London.