Đờn ca tài tử và bài “Tống Tửu Đơn Hùng Tín”

Đờn ca tài tử được UNESCO công nhận văn hóa phi vật thể của nhân loại.

 Courtesy of doisongphapluat.com

Đờn ca tài tử và bài “Tống Tửu Đơn Hùng Tín”

00:00/00:00

 

Ngành Mai, thông tín viên RFA

2016-09-24

Bài ca Tống Tửu Đơn Hùng Tín

Giới sinh hoạt đờn ca tài tử khi xưa chắc không ai mà không biết qua bài Tống Tửu Đơn Hùng Tín với thể điệu Xuân Tình ca trọn 4 lớp, bài ca đã đồng hành với đờn ca tài tử đi khắp nơi. Đây là bài ca mà phần lớn giới mộ điệu ưa chuộng, nên thời đó hầu như nhóm đờn ca tài tử nào cũng đều có người học ca, nếu không hát hết 4 lớp thì cũng ca được lớp đầu, hoặc ít ra cũng được yêu cầu và chờ dịp khác.

Bài ca Tống Tửu Đơn Hùng Tín nếu muốn trình bày thật hấp dẫn thì phải có 3 ca sĩ học thuộc lòng để thủ các vai: Trình Giảo Kim, Đơn Hùng Tín và La Thành. Cũng có nhóm có người thuộc luôn 6 câu vọng cổ Tần Quỳnh Khóc Bạn thì sẽ vô vọng cổ liền ngay, sau khi La Thành ca dứt Xuân Tình lớp 4 tức lớp cuối.

Trong một buổi sinh hoạt nếu có sự tham gia khoảng gần 10 người, hễ có ai lên tiếng yêu cầu là các nghệ nhân tài tử chia vai trò, để hát cho trọn bản và rất được bà con hoan nghênh. Đây là bài ca có pha kịch tính, lúc Trình Giảo Kim rót rượu mời và Đơn Hùng Tín ca “Vậy thì ly rượu thứ nhì của mầy tao uống cạn ly”. Dứt câu là bưng rượu lên uống. Ở đoạn này khán giả vỗ tay khen Trình Giảo Kim đáo để.

Tuy rằng bài hát có pha kịch tính, nhưng vẫn giữ được nét đờn ca tài tử chớ không phải cải lương, cũng chẳng bao giờ lên sân khấu, và không ai có thể nói rằng bài Tống Tửu Đơn Hùng Tín là cải lương.

Người ta không biết rõ soạn giả nào đã soạn ra bài ca với thể điệu Xuân Tình độc đáo này, cũng như bài ca thật sự ra đời thời điểm nào. Nhưng từ những năm cuối thập niên 1940 người ta đã có nghe ca ở nhiều nơi rồi. Có điều chắc chắn soạn giả là người từng đọc qua truyện “Thuyết Đường”, trong đó có cảnh dâng rượu Đơn Hùng Tín được coi như khá hay với tài “miệng lưỡi” của nhân vật Trình Giảo Kim.

Thế rồi bẵng đi một thời gian khá lâu, dù rằng tham dự hằng trăm buổi đờn ca tài tử, tôi vẫn không nghe ai ca bài Tống Tửu Đơn Hùng Tín.

Nghệ nhân đờn ca tài tử

Tôi rất tiếc bởi khi xưa mình đã không học thuộc lòng bài ca này, mà chỉ học sơ qua mỗi lớp một vài câu. Lúc ấy tôi nghĩ rằng bài ca kia dành cho các nghệ nhân đàn anh lớn tuổi, và mình thì ca vọng cổ bài Tần Quỳnh Khóc Bạn mà thôi.

Lâu quá không nghe nên tưởng rằng bài ca đã bị mai một. Tình cờ vừa qua tôi được biết ở Hậu Nghĩa có bác Ba Quân, một nghệ nhân tài tử kỳ cựu còn thuộc bài ca Tống Tửu Đơn Hùng Tín. Tôi liên lạc tiếp xúc với bác Ba Quân. Rồi thì một buổi sinh hoạt đờn ca tài tử được tổ chức tại nhà ông.

Bài ca Tống Tửu Đơn Hùng Tín được ông ca trọn vẹn không thiếu một chữ với sự phụ họa của hai nhạc sĩ sử dụng đờn thùng, cây lục huyền cầm và cây đờn sến, thành thử ra lời ca âm điệu giống như khi xưa.

Đờn ca tài tử đã được UNESCO công nhận văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại hơn 2 năm qua. Và hai tuần nữa đây ở miền Nam California Hoa Kỳ, sẽ có buổi họp mặt giới đờn ca tài tử. Người ta hy vọng trong buổi họp mặt sẽ có người ca lại bài Xuân Tình Tống Tửu Đơn Hùng Tín. Ban tổ chức đã phổ biến rộng rãi trên các hệ thống truyền thông, hân hoan chào đón tri kỷ tri âm đồng điệu, tài tử giai nhân về họp mặt.

Mời quí vị nghe nghệ nhân tài tử kỳ cựu: Bác Ba Quan ca bài Tống Tửu Đơn Hùng Tín.