Tranh chấp biển Đông: Vẫn không có bằng chứng lịch sử cho tuyên bố của Trung QuốcBill Hayton

Bill Hayton/RSIS (26/8/2014)

Huỳnh Phan dịch/ blog Lan man
Tóm tắt
Mặc dù Trung Quốc khẳng định có các yêu sách lịch sử đối với nhiều phần của biển Đông, lập luận gần đây của một số nhà bình luận lặp lại một số những hiểu lầm thường được tin là đúng về các tranh chấp biển Đông và không đưa ra được bằng chứng hậu thuẫn các yêu sách của Trung Quốc.

Bình luận

 

Tiến sĩ Li Dexia (Lí Đức Hà) và ông Tan Keng Tat đã đáp lại việc tôi kêu gọi những người ủng hộ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở biển Đông hãy cung cấp chứng cứ có thể kiểm chứng được hậu thuẫn cho lập luận của họ (Bình luận trên RSIS ngày 3/7/2014). Tuy nhiên trả lời của họ cho thấy nhiệm vụ này có vẻ khó khăn tới dường nào. Họ không thể chứng minh Trung Quốc đã có đưa ra yêu sách đối với bất kì đảo cụ thể nào trước năm 1909, và không có bất kì một khẳng định nào của họ có chứng cứ có thể kiểm chứng được. Một số khẳng định có thể chứng minh được là không thật.

Đâu là bằng chứng cho thấy đã có quan chức thời tiền hiện đại của Trung Quốc đưa ra tuyên bố chủ quyền với bất kì thể địa lí nào ở biển Đông? Không có bằng chứng nàocho thấy Zheng He (Trịnh Hoà) hay đô đốc nhà Minh nào khác đã làm như vậy. Điều này cũng đúng với đội quân viễn chinh Mông Cổ một thế kỉ trước đó. Khoảng 500 năm trước, người đi biển thường cho tàu thuyền chạy ven bờ biển này để tránh nguy hiểm của các rạn san hô chưa được ghi nhận vốn nằm ở trung tâm của nó. Nếu hai tác giả này biết có tài liệu hay bằng chứng nào khác chứng minh điều ngược lại thì đây chính là lúc để công bố các tài liệu tham khảo chính xác đó.

Mơ hồ vẫn còn đó

Chắc chắn có nhiều bản văn xưa của Trung Quốc có nói đến các 'đảo' nhưng vẫn còn mơ hồ ở mức cùng cực, không liên quan đến những vùng đất cụ thể và không đưa ra được bằng chứng nào về khám phá hay tuyên bố chủ quyền. Một số là các báo cáo theo các thông tin do người nước ngoài tới Trung Quốc đưa ra, một số khác đề cập đến những chỗ bí ẩn gần lối vào địa ngục và một số khác nữa lại là bản sao các bản đồ châu Âu.

Tiến sĩ Li và ông Tan đưa ra một số điểm cụ thể khác. Tôi cần phải lần lượt bàn tới từng điểm một.

Hai tác giả này đã không thuyết phục được tôi rằng cái tên ‘Xisha’ (Tây Sa) – chỉ quần đảo Hoàng Sa đã xuất hiện trong các tài liệu của Trung Quốc trước cái tên ‘West Sand’ (Cát Tây) xuất hiện trên bản đồ phương Tây. Tôi trong tư thế sẵn sàng chấp nhận rằng người châu Âu đã tiếp nhận các tên địa phương dùng cho các thể địa lí nhưng trong trường hợp này, tôi tin rằng điều ngược lại đã xảy ra. Tôi sẵn sàng chấp nhận bị chứng minh là sai - nhưng chỉ khi đưa ra được bằng chứng.

Khẳng định rằng công ước năm 1887 giữa Pháp và Trung Quốc quy quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa cho Trung Quốc hiển nhiên là không đúng sự thật. Công ước (kí kết tại Bắc Kinh ngày 26 tháng 6 năm 1887) chỉ liên quan cụ thể tới khu vực Đông Dương mà thực dân Pháp gọi là "Tonkin" (Bắc Kì) - phần cực bắc của vùng đất bây giờ là Việt Nam.

"Kiến thức phổ thông” chứ không phải bằng chứng lịch sử

Tôi sẽ thích thú khi biết thêm về 'bia đá" do các quan chức Trung Quốc năm 1902 và  đoàn hải quân Trung Quốc được pháiđến đảo Duy Mộng năm 1907 đặt ở quần đảo Hoàng Sa. Tôi đã tìm hiểu kĩ hai sự kiện này và không tìm ra bằng chứng vững chắc nào cho thấy chúng đã thực sự đã diễn ra. Tiến sĩ Li và ông Tan dựa vào nguồn thông tin gốc nào cho khẳng định này?

Càng nghiên cứu các yêu sách của Trung Quốc tôi càng thấy chúng được dựa trên những khẳng định thiếu dẫn chứng đã được lặp đi lặp lại trong nhiều thập kỉ thiếu việc kiểm tra có phê phán. Nhiều khẳng định như vậy đã trở thành một phần của ‘kiến thức phổ thông’ quốc tế về biển Đông. Các khẳng định đó nằm trong bài viết của Hungdah Chiu và Choon-ho Park mà hai tác giả có nói đến, trong bài viết năm 1976 ‘Disputed Islands in the South China Sea’ (Quần đảo tranh chấp ở biển Đông) của Dieter Heinzig, và cũng có trong cuốn sách của Marwyn Samuels năm 1982 ‘Contest for the South China Sea’ (Cuộc thi thố cho Biển Đông) mà sau đó nhiều học giả quốc tế đã dựa vào.

Các bài viết của Heinzig và Samuels thuộc dạng các công trình khai phá, đem lại nhiều hiểu biết cần thiết về chủ đề này. Tuy nhiên, nội dung các bài viết của cả hai phần lớn dựa vào các bài báo công bố trên các tạp chí của Đảng Cộng sản Trung Quốc sau khi Trung Quốc chiếm đóng nửa phía Tây quần đảo Hoàng Sa vào tháng 1 năm 1974. Một bài báođược công bố trong ấn bản tháng 3 năm 1974 của Nguyệt san thất thập niên đại (Ch'i-shi nien-tai Yueh-k'an) và hai bài báo trong ấn bản tháng 5 năm 1974 của tờ Minh Báo (Ming Pao). Những bài báo này rõ ràng không phải là những bài viết trung lập về học thuật: chúng được dùng để biện minh cho cuộc xâm lược đó.

Trích dẫn lọc lựa

Có ít ra hai trường hợp trong bài bình luận, hai tác giả trích dẫn một cách lọc lựa các tài liệu lịch sử. Trường hợp đầu tiên liên quan tới bức thư của Thủ tướng Việt Nam Phạm Văn Đồng gửi cho đồng nhiệm Trung Quốc tháng 9 năm 1958 - để đáp ứng với 'Tuyên bố về Lãnh hải " của Bắc Kinh. Tuyên bố đó mở rộng lãnh hải mà Trung Quốc yêu sách ra đến 12 hải lí. Động thái này nhằm mục đích ngăn chặn việc tàu của Mĩ xen vào hậu thuẫn cho các đơn vị của Đài Loan trú đóng trên hai đảo Kim Môn (Jinmen) và Mã Tổ (Mazu), mà vào lúc đó đã bị quân đội Trung Quốc bắn pháo vào.

Phần thứ hai của Tuyên bố năm 1958 khẳng định yêu sách của Trung Quốc đối với các thể địa lí của biển Đông. Toàn văn lá thư của Phạm Văn Đồng gửi cho Chu Ân Lai lờ đi phần thứ hai này dù tán đồng phần đầu. Câu văn trọn vẹn là "Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ghi nhận và tán thành bản tuyên bố, ngày 4 tháng 9 năm 1958, của Chính phủ nước Cộng hoà nhân dân Trung-hoa, quyết định về hải phận của Trung-quốc." Đúng là bức thư đó không bác bỏ tuyên bố của Trung Quốc một cách minh bạch, nhưng nó cũng không chấp nhận [toàn bộ] tuyên bố này.

Hai tác giả cũng trích dẫn sai Tuyên bố Cairo ngày 27 tháng 11 năm 1943 như sau: "Nhật Bản cũng sẽ bị trục xuất khỏi tất cả các vùng lãnh thổ khác mà nó đã lấy được bằng bạo lực và tham lam." Tuy nhiên, đó không phải là lời lẽ thật sự của Tuyên bố.

Câu văn thật sự là: "... Nhật Bản sẽ bị tước hết tất cả các đảo ở Thái Bình Dương mà nước này chiếm hữu hay chiếm đóng từ lúc mở đầu chiến tranh thế giới thứ I vào năm 1914, và rằng tất cả các vùng lãnh thổ mà Nhật Bản đã lấy cắp của Trung Quốc, như Mãn Châu, Đài Loan, và Bành Hồ, sẽ phải được trả lại cho Trung Hoa Dân Quốc. Nhật Bản cũng sẽ bị trục xuất khỏi tất cả các lãnh thổ khác mà nó đã lấy được bằng bạo lực và tham lam."

Không có đề cập đến bất kì thể địa lí nào trong biển Đông, ngoại trừ Formosa (Đài Loan) và Bành Hồ và không nói gì về ‘sở hữu' của các vùng lãnh thổ khác mà Nhật Bản phải bị trục xuất.

Cần phải phân nhỏ thành các yêu sách cụ thể

 Việc tôi khẳng định rằng "Trung Quốc, Việt Nam và Philippines tuyên bố quyền sở hữu các nhóm đảo lớn như thể chúng là đơn vị duy nhất" là đúng theo thực tế.

Tôi chưa bao giờ nói Philippines yêu sách quần đảo Hoàng Sa hay Việt Nam yêu sách Pratas (TQ gọi là Đông Sa). Tuy nhiên cả hai nước này, giống như Trung Quốc, quả có yêu sách các nhóm đảo lớn như thể chúng là một đơn vị duy nhất.

Philippines yêu sách một nhóm đảo thuộc quần đảo Trường Sa mà họ gọi là nhóm đảo Kalayaan và Việt Nam yêu sách trọn quần đảo Paracels với tên là ‘Hoàng Sa’ và trọn quần đảo Spratlys với tên là ‘Trường Sa’. Các tranh chấp biển Đông sẽ trở nên giải quyết dễ dàng hơn nếu các yêu sách lớn này được chia nhỏ thành các yêu sách cụ thể đối với các thể địa lí cụ thể, được hậu thuẫn với bằng chứng cụ thể.

Tôi không vẩy cờ [ủng hộ] các yêu sách của Việt Nam, Philippines, Pháp hay thậm chí của Anh đối với các thể địa lí trong biển Đông. Tôi chỉ đơn thuần chỉ ra rằng phía Trung Quốc đã không đưa ra được bằng chứng lịch sử thuyết phục cho các khẳng định của chính họ.

Chấn chỉnh tình trạng này đòi hỏi phải có bằng chứng về những hành động chủ quyền thực tế thể hiện bởi các đại diện của chính phủ. Tôi thách thức rằng phía Trung Quốc không có hành động chủ quyền trước ngày 6 tháng 6 năm 1909 đối với trường hợp quần đảo Hoàng Sa và ngày 12 tháng 12 năm 1946 ở quần đảo Trường Sa.

(Xem thêm Quần đảo Hoàng Sa: Bằng chứng lịch sử phải được kiểm tra của cùng tác giả)

Theo blog Lan Man